Class notes
Inleiding Rechtspsychologie - Alle hoorcolleges en werkgroepen
- Course
- Institution
Dit zijn al mijn eigen aantekeningen van de hoorcolleges en de werkgroepen van het vak Inleiding Rechtspsychologie.
[Show more]
Seller
Follow
cloeotten
Reviews received
Content preview
Inleiding Rechtspsychologie – Samenvatting hoorcolleges en werkgroepenWeek 1
Hoorcollege
Deel 1
- De rechtspsychologie is een studie van gedrag dat onder invloed van het recht staat of zou
moeten staan, én een studie van het recht als een gedragstechnologie.
- Het recht is een normatieve wetenschap. Het is bedoelt om het gedrag van mensen te sturen.
Het recht kan voorspellen en omschrijven, maar vaak past menselijk gedrag daar niet in.
- De psychologie is een descriptieve wetenschap. Het bestudeert hoe mensen zich feitelijk
gedragen en dus niet hoe mensen zouden moeten zijn.
- Er zijn vijf pijlers in de rechtspsychologie, namelijk:
waarnemen (als er geen reden is om iets te onthouden, dan doen we dat ook niet)
herinneren (er kan spraken zijn van valse herinneringen of het vergeten van dingen)
waarderen (bepaald bewijs moet worden gewaardeerd als geloofwaardig
/ ongeloofwaardig)
detecteren (hoe kunnen leugens onderscheiden worden van waarheid?)
beslissen.
Deze pijlers kunnen worden onderzocht door het doen van experimenteel onderzoek.
- Er wordt onderzoek gedaan naar het gedrag van rechtssubjecten in het algemeen, plegers van
misdrijven, slachtoffers, verdachten en getuigen. Ook wordt er onderzoek gedaan naar het
gedrag van rechters, OvJ’s, advocaten, de reclassering en deskundigen.
*Het strafproces is één grote aanmoediging om in de tunnel van de beschuldiging
te duiken. Dit komt doordat het strafdossier grotendeels beschuldigend bewijs bevat
en geen ontlastend bewijs.
- Het nut van de rechtspsychologie is dat het met regelmaat laat zien dat met de door juristen
gebruikte middelen de beoogde toestand niet of gedeeltelijk wordt bereikt. Dit levert
aanwijzingen voor de verbetering van procedures en de identificatie van valkuilen in juridisch
denken en beslissen.
- Bij rechterlijke dwalingen worden onschuldige mensen veroordeeld. Er zijn twee vormen
van rechterlijke dwalingen:
schakelbewijs (door middel van schakelbewijs, terwijl er überhaupt geen strafbaar
feit is gepleegd, een voorbeeld hiervan is de zaak van de verloskundige die ervan
werd verdacht baby’s te hebben vermoord).
verkeerde verdachte (dit was het geval bij de veroordeling van Kees B., er werd
een onschuldige verdachte veroordeeld terwijl de echte dader nog vrij rondliep).
- Een gerechtelijke verklaring wil zeggen dat de oorzaak voor een verkeerde veroordeling niet
ligt bij de rechter zelf, maar bij eerdere fouten in de keten. Uiteindelijk is het wel de rechter
die de fout-positieve bewijsbeslissing maakt, dus het is toch de keuze van de rechter.
- In de rechtspsychologie worden alle onderzoeken die beschikbaar zijn, gebruikt.
Experimenteel onderzoek wordt het meeste toegepast, aangezien veel onderzoeken ethisch
onverantwoord zijn.
- Onbedoelde suggestie kan een enorme invloed hebben op het geheugen van de getuige,
waardoor het geheugen van de getuige aangetast kan worden en dit kan leiden tot rechterlijke
dwalingen door foutief bewijs.
- Door groepsconformiteit is men geneigd zich aan te passen aan het meerderheidsstandpunt,
, zelfs als het duidelijk is dat dit standpunt onjuist is. Dit is een zeer vervelend mechanisme,
omdat men juist groepen samenstelt om de waarheidsvinding te vergroten.
Deel 2 – De waarde van bewijs
De bewijsbeslissing
- In het beslissingsmodel van artikel 348 en 350 Sv staan de vragen die de rechter moet
beantwoorden. Als één van de vragen negatief beantwoord wordt, stopt het proces bij die
vraag.
- De bewijsbeslissing is een strikt discrete beslissing, het antwoord is dus of ja, of nee. Het
kan er niet tussenin zitten. De bewijsbeslissing wordt gemaakt op basis van de overtuiging
van de rechter. Dit is een gevoel wat behoort opgewekt te zijn door het relevante bewijs van
de zaak, maar hoe sterk dat gevoel moet zijn is lastig te bepalen. Beyond reasonable doubt.
- Het gevoel van de rechter kan niet geobjectiveerd worden. Natuurlijk is het ideale geval dat
de rechter 100% zeker is van zijn overtuiging, maar dit is nooit het geval.
- De uitspraak van de rechter kan vier verschillende uitkomsten hebben:
Werkelijkheid
Beslissing Schuldig Onschuldig
Veroordeling Correct Foutpositief
Vrijspraak Foutnegatief Correct
*Foutnegatief is een misleidende term, aangezien de rechter niet per se fout handelt. Bij
twijfel moet de rechter in het voordeel van de verdachte spreken, dus een foutnegatief is juist
een goede beslissing.
- Als de rechter hogere eisen stelt aan het beslissingscriterium, dus er moet meer bewijs zijn
voor een veroordeling, zullen er meer schuldige mensen worden vrijgesproken, maar minder
onschuldigen worden veroordeeld. Als de rechter lagere eisen stelt aan het
beslissingscriterium, dus er moet minder bewijs zijn voor een veroordeling, zullen er minder
schuldige mensen worden vrijgesproken, maar meer onschuldigen worden veroordeeld.
- Rond 2005 is het aantal vrijspraken in eerste aanleg voor levensmisdrijven enorm gestegen.
De reden hiervoor was de mediaophef rondom een rapport over rechterlijke dwalingen.
Hierdoor werd het beslissingscriterium strenger, waardoor meer schuldige mensen werden
vrijgesproken.
Bewijs
- Er moet niet alleen wettig bewijs geleverd worden, maar dat bewijs moet voor de rechter
ook overtuigend zijn. Het ene bewijs draagt sterker bij aan de overtuiging van de rechter dan
het andere bewijs. De bewijswaarde van verschillende soorten bewijs verschilt dus. Dit wordt
ook wel de diagnostische waarde of de aannemelijkheidswaarde van bewijs genoemd.
- De diagnostische waarde van bewijs is de balans tussen twee krachten, namelijk:
hoe aannemelijk het aantreffen van bewijs is wanneer de verdachte schuldig is;
hoe aannemelijk het aantreffen van bewijs is wanneer een ander de dader is.
- Bewijs kan dus heel sterk leunen op de hypothese, maar het kan ook heel goed passen bij
een andere hypothese.
- De diagnostische waarde is dus de verhouding tussen de correcte herkenning en de
foutpositieven. Als deze waarde rond de 1 zit, dus als beide situaties even waarschijnlijk zijn,
heb je niks aan het bewijs. Hoe hoger de diagnostische waarde is, des te meer correcte
herkenningen er zullen zijn.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cloeotten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.74. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76669 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now