Summary
Samenvatting aardrijkskunde juni examen 6de jaar
- Course
- Institution
Theorie + afbeeldingen
[Show more]
Seller
Follow
cintiasaliba
Reviews received
Content preview
4. Gesteentecyclus4.1. Mineralen vs. Gesteenten
• Bij inzoomen op gesteente zie je de mineralogische samenstelling → graniet en zand
opmerkelijk gelijkaardig opgebouwd uit individuele kristallen
Sterk uitgegroeide mineralen ( zichtbaar met blote oog)
• Moet voldoen aan 5 voorwaarden: 1. Vast materiaal
2. natuurlijk voorkomen (niet gemaakt door de mens)
3. anorganisch (v geologisch oorsprong, nt biologisch)
4. vaste chemische formule (homogeen)
5. specifieke atoomstuctuur (verschillend voor elk
mineraal, kristallijn)
• Enkele typische mineralen als bouwblokjes vb: zand→ kwarts en veldspaat
• Een gesteente zal afh. V zijn ontstaansgeschiedenis verschillende mineralen bouwblokjes
bevatten ( als afzonderlijke kristallen herkenbaar)
• Bouwblokjes zijn zeer oud omdat ze continu w gerecycleerd in de cyclus van gesteenten
• Mineraal & steen gn synoniemen
→ gesteente kunnen wel opgebouwd zijn uit organisch materiaal, mineralen nt
Vb: steenkool (plantaardig materiaal), krijt (microscopische kalkskeletjes) of kalksteen
(koralen)
• Gest: erg diverse samenstellingen en eigs. Wegens rijke ontstaansgeschiedenis → door
ontleding kan ontstaansgeschiedenis v landschappen en regio’s w gereconstrueerd
• Gest als bron v ‘geschiedenis‘ die ons terug brengt tot ontstaan vd aarde → geologische
tijdslijn
• 3 vormen van gesteente: 1) stollingsgesteente
2) sedimentair gesteente
3) metamorf gesteente
4.2. Magmatisch gesteente A
• Afhankelijk v hoe snel magmatische gesteentevorming gebeurt:
→ Diepte- of plutonisch gesteente: trage stolling, in vb: magmakamers
o Ganggesteente: stolling minder diep in de ondergrond, vaak langs barsten en gangen
tussen ander gesteente
→ Uitvloeiingsgesteente: snelle stolling aan het oppervlak, zij het onder water of in contact met
de lucht
• Aan MOR (1) (of hotstops): basalt
→ Uitvloeiing vloeibaar materiaal met snelle afkoeling
→ Vorming van ‘lavakussens’ als druppels die op het einde van een magma-kanaal aan het
oppervlak stollen
→ Nieuwe oceanische korst
• Als de stolling heel traag gebeurd (vb: komt vast te zitten onder dikker korst)→ basalt vormt
hexagonale patronen ➔ naast de samenstelling vh materiaal, spelen ook druk en T een rol
,• Aan subductiezones (2) : graniet
→ Oceanische korst samen met alle sedimenten die er op liggen, smelt in de diepte.
→ Het lichtere materiaal beweegt omhoog, verzamelt in magmakamers, stijgt langs breuken naar
het oppervlak toe.
→ Vorming van nieuwe continentale korst
• Chemische samenstelling van gestolde materiaal bepaald:
- samenstelling vh magmatisch gesteente
- zichtbare vorm van vulkanen & manier waarop ze uitbarsten
• Mafisch magma= minder silica (SiO2), donker materiaal, rijk aan Si, Al, Fe
• Felsisch magma = meer silica, lichter gekleurd materiaal rijk aan Si, Al, Ca, Na
, • Viscositeit v magma w bepaald door conc. Silica
→ mafisch magma: relatief ongevaarlijk geleidelijk uitstromen van lava aan het oppervlak &
uitbarsting valt beter te voorspellen
→ felsisch magma: vaker potentieel explosieve uitkomst wegens opstapelen van druk in de
ondergrond na verloop van tijd
• Grootste gevaren bij het uitspuwen van lava:
→ Een ‘pyroclastische stroom’ kan met een temperatuur van 1000°C en een snelheid tot
700km/h de vulkaan afdonderen. Deze vuile wolk bevat naast brokstukken en assen bovendien
giftige gassen en fijne glaspartikeltjes.
→ Wanneer in het gebied veel ijs/sneeuw/oppervlaktewater/neerslag/stoom voorhanden is,
kan de plotse uitbarsting leiden tot een ‘lahar’, vergelijkbaar met een modderstroom.
→ De giftige en onzichtbare gasuitstoot kan over een groot gebied leiden tot menselijke en
ecologische sterfte
• Voorbeelden nr stolling-omstandigheden:
4.3. Sedimentair gesteente
• Ontstaat door afzetting v partikels
• 3 soorten:
1) Detritisch- of gruisgesteente: partikels uit afbraakprocessen
van ander gesteente
2) Biogeen gesteente: afgestorven organisch materiaal
3) Chemisch gesteente: scheikundige neerslag
• Luchtcirculatie: zie video’s
• Hydrologische cyclus: zie video
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cintiasaliba. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.73. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81113 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now