Ruimte voor water
Paragraaf 1
Het klimaat verandert
Als gevolg van klimaatverandering zullen er warme, droge zomers en natte, zachte winters komen.
Dit leidt tot meer schommelingen in de hoeveelheid neerslag
Onregelmatiger neerslagregime.
Vooral in de zomer krijgen natuurgebieden en landbouwgronden vaker last van droogte. Dit heeft 3
oorzaken:
- Door de verwachte stijging van de gemiddelde zomertemperatuur zal de verdamping
toenemen
- Gedurende het drogere zomerseizoen zal de nuttige neerslag afnemen (door verdamping).
Dat betekent dat er minder water in de bodem kan zakken om de grondwaterspiegel aan te
vullen.
- Door de snellere waterafvoer, door bijv. kanalisatie, wordt de grondwatervoorraad minder
aangevuld en zal de grondwaterspiegel dalen. De bovenste laag van de bodem droogt
daardoor eerder uit.
Nederland verandert
Nederland is sterkt verstedelijkt. Dit bracht veel verstening van het oppervlak mee. Door de toename
van verstening kan water niet meer in de grond zakken waardoor dit wordt afgevoerd naar riolen en
grachten.
Het beleid van de overheid erop gericht dat er geen waterproblemen ontstaan. Bij de bouw van
een nieuwe woonwijk wordt infiltratiecapaciteit van dat gebied lager. Voordat er gebouwd moet
worden moet eerst een plan worden bedacht om de infiltratiecapaciteit weer te verhogen.
Drietrapsstrategie:
- Om water vast te houden wordt voornamelijk gebruik gemaakt van de sponswerking van de
bodem. Wanneer de bodem verzadigd is worden er maatregelen getroffen voor de volgende
trap van de strategie, bergen. Pas wanneer er geen mogelijkheid meer is om te bergen wordt
water afgevoerd.
o Vasthouden (=retentie)
Vasthouden wil zeggen dat het water blijft op de plaats waar het valt. Om
meer water te kunnen vasthouden worden grachten uitgediept, vijvers
aangelegd of wordt onverharde bestrating aangelegd.
o Bergen
Als het water niet ter plaatse kan worden vast gehouden moet het worden
geborgen in plassen, meren of kanalen.
o Afvoeren
Wanneer er lange periode achtereen veel neerslag valt zal de bodem
verzadigd raken en ook de bergingsgebieden zullen gaan overstromen. Dat is
, het moment dat het overschot aan water afgevoerd wordt. Afvoeren wil
zeggen dat het water naar een ander gebied wordt gebracht (meestal zee).
Watertoets
Watertoets= bij besluiten op het gebied van ruimtelijke ordening zoals de bouw van een woonwijk
moet duidelijk worden beschreven wat de gevolgen ervan zijn voor de veiligheid, wateroverlast,
waterkwaliteit en verdroging.
Bij het maken van deze plannen wordt altijd een waterschap (= regionale overheidsinstantie die als
taak heeft om de waterhuishouding te regelen) betrokken.
In de beschrijving van de bouwplannen moet een aparte paragraaf komen over het water. Bij de
beoordeling wordt op 2 criteria gelet:
- Er mag geen gebouw worden geplaatst op een gebied dat nodig is voor de uitvoering van de
drietrapsstrategie (zelfde geld voor wegen en andere infrastructuur).
- Waterproblemen mogen nooit worden afgewenteld in ruimte of tijd.
De nieuwbouw mag geen waterproblemen veroorzaken bij de buren en het probleem
mag ook niet op een later tijdstip pas worden opgelost.
Paragraaf 2
Het water stijgt!
Aan het einde van de pleistoceen (na de laatste ijstijd) hogere temperaturen op aarde leidde tot
een zeespiegelstijging. Tijdens de laatste ijstijd stond de Noordzee droog, maar door
temperatuurstijging smolt het landijs waardoor de zeespiegel weer steeg.
Bodemdaling
Bodemdaling vindt vooral plaats in West- en Noord-Nederland. De combinatie van bodemdaling en
(absolute) zeespiegelstijging zorgt voor een relatieve zeespiegelstijging.
Het dalen van de Nederlandse bodem heeft verschillende oorzaken:
- Vrijwel overal zijn dijken aangelegd, rivieren kunnen niet meer overstromen. Bij
overstromingen nam het water sedimenten mee wat werd afgezet naast de rivieren. Deze
sedimentatie compenseerde de bodemdaling.
- Grondsoorten zoals veen bevatten van nature veel water. Om het gebied te kunnen
gebruikten voor de bouw wordt het water hier weggepompt. De bodemdeeltjes komen
dichter bij elkaar te liggen (inklinking) en de bodem zakt in. Daarnaast droogt het veen uit
waardoor het krimpt.
- Veenoxidatie is een proces waarbij het veen dat boven het grondwater uitkomt, verteert
door blootstelling aan de lucht
- Aardgaswinning
, Waterveiligheid
Door de zeespiegelstijging, bodemdaling en het onregelmatige neerslagregime is de kans op
overstromingen groter geworden.
Tweede deltacommissie heeft 3 doelen gesteld om de waterveiligheid in Nederland te
garanderen:
- Hetzelfde beschermingsniveau bieden aan iedere Nederlander die achter de dijk woont. De
kans op overleiden door gevolg van een overstroming mag niet groter zijn dan 1 op 100.000
per jaar.
- Meer bescherming bieden op plaatsen waar sprake kan zijn van grote groepen
slachtoffers/economische schade
- Meer bescherming bieden op plaatsen waar uitval van vitale of kwetsbare infrastructuur
grote landelijke gevolgen kan hebben.
Om dat te garanderen werden er 58 dijkringen ingesteld. Elke ring
wordt omgeven door waterkeringen, vaak bestaande uit dijken of
duinen.
Elke dijkring heeft zijn eigen veiligheidsnormen. Om deze
vast te stellen let men op de mogelijke schade bij een
overstroming.
Er wordt dan gesproken over het overstromingsrisico kans X
schade = risico
Geen 100% veiligheid!
Integraal waterbeleid = bij het waterbeheer moet er niet alleen op de afvoer en kwaliteit van het
water worden gelet, maar ook op de naaste omgeving en de belangen voor stad en platteland.
Daarbij kan rekening worden gehouden met verschillende functies in een gebied: bebouwing,
landbouw, natuur, recreatie.
Verdroging en verzilting
Wanneer een natuurgebied gemiddeld in een jaar een te lage waterstand heeft, heeft dat negatieve
gevolgen voor de natuur sprake van verdroging.
Water dat via de ondergrond stroomt en in een ander gebied naar buiten komt = kwelwater.
In kustgebieden kan dit leiden tot verzilting.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Robinmeershoek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.17. You're not tied to anything after your purchase.