1. Historiek
Epidemieën in de middeleeuwen
§ Onhygiënische & ongezonde leefomstandigheden de pest
1844: Hongaarse arts: Semmelweis
§ Kraamvrouwenkoorts (25% van de bevallen vrouwen overlijdt in het ziekenhuis) kwam v/d
studenten die eerst anatomische dissecties hadden op lijken & hierna naar patiënten gingen
Florence Nightingale (1859)
§ Stond in oorlogsgebied soldaten stierven meer van onhygiënische omstandigheden in
hospitalen dan op slagveld zelf
2. Hygiëne
Hygiëne: de zorg voor het in stand houden van de gezondheid
Gezondheid (WHO): toestand van optimaal lichamelijk, geestelijk & maatschappelijk welzijn
brede betekenis (niet alleen voorkomen van lichamelijke ziekten)
Inzoomen op voorkomen van infectieziekten in ziekenhuishygiëne
§ In ziekenhuizen is er gevaar voor besmetting door veel zieke mensen die samen komen
§ Er is een grote groep mensen dat gebruik maakt van dezelfde voorzieningen (drinkwater, …)
§ Ontstaan van multiresistente micro-organismen door onverantwoord gebruik van
antibiotica
3. Ziekenhuishygiëne
Ziekenhuishygiëne: de wetenschap die bestuderrt hoe de gezondheid van patienten die in het
ziekenhuis verblijven , kan gevrijwaard worden
4. Hospitalisme
Hospitalisme: de (bijkomende) schade die een patiënt kan oplopen in het ziekenhuis
4.1. Psychosociaal schade
Gedragsveranderingen bij de patiënt
§ Contactarmoede
§ Toenemende afhankelijkheid
§ Veraming van interesse tot depressie
Beïnvloedende factoren:
§ Verlies contact me eigen omgeving
§ Gebruik kalmeermiddelen, slaapmiddelen
§ Zakelijke houding van personeel, weinig huishoudelijke sfeer, verlies persoonlijkheid
§ Oestand van angst, hulpeloosheid, verlies toekomstperspecteif
§ Geluidshinder: veel omgevingslawaai
Risicogroepen
§ Kinderen (gaan zich op een lager ontwikkelingsniveau bevinden dan ervoor terug in bed plassen)
§ Chronische zieken (worden vaker opgenomen, ontmoedigd geraken, …)
§ Psychiatrische patiënten (weinig eigen inbreng isolerend)
§ Patiënten op intensieve zorg (beperkte privacy, isolatie, beperkt bezoek, sensorische deprivatie (niet
meer prikkelen van de zintuigen dag/nacht ritme niet meer kunnen onderscheiden)
4.2. Fysieke schade
, Niet-infectieus fysiek hospitalisme
§ Schade aan goederen (vb: gebitsprothese poetsen & kan breken/ bril laten vallen)
§ Ongevallen valaccidenten
§ Nevenwerkingen van ontsmettingsmiddelen
§ Schade tgv een ingreep
§ Doorligwonden of decubitus
§ Medicatiefouten (vb: medicatiepotjes met aerosol toedienen, w klaargemaakt op voorhand goed op
potje schrijven (anders denken dat het iets anders is)
§ Fysieke schade: heel hoge factuur (onderzoeken gedaan die niet moeten gebeuren)
Fysiek infectieus hospitalisme
§ Belangrijkste vorm van fysiek hospitalisme
§ Vaak voorkomend
§ Gevolgen van hogere kost, hogere ligduur
Ziekenhuisinfectie: een infectie die optreedt bij patiënten tijdens of in aansluiting met hun
verblijf in het ziekenhuis
5. Ziekenhuis- en zorginfecties
5.1. Begrippen
Besmetting = contaminatie
= overgaan van een micro-organismenvan een bron naar iets of iemand
Kolonisatie = micro organismen gaan zich na besmetting vermenigvuldigen maar zonder nadelige
gevolgen geen ziektetekens & symptomen
Infectie = micro organismen doorbreken natuurlijke afweer van de gastheer & brengen
schade aan ziektetekens & symptomen
Ziekenhuisinfecties Zijn infecties die optreden bij patiënten tijdens of in aansluitin op hun verblijf in
het ziekenhuis
Zorginfecties Infecties die optreden als gevolg v/h toedienen v. zorg, onafhankelijk van waar
zorg plaatsvond
Endogene Infectie door lichaamseigen micro-oragnismen
infectie Kiem = reeds aanwezig bij de patiënt bij opname zonder de ziekte te veroorzaken
(auto) Vb: anale flora naar urinewegen
Exogene Infectie door besmetting met een micro-organisme uit het ziekenhuis milieu
infectie Meest voorkomende bron: andere geïnfectieerde patiënten via personeel die kiemdrager
(kruis) is of via besmette voorwerpen
Endemisch Het regelmatig & verspreid voorkomen van een ziekte in een bevolkingsgroep (niet op
een bepaalde plaats & in een bepaalde tijd geconcentreerd)
Epidemisch Indien een ziekte vij een groot aantal mensen van een bevolkingsgroep binnen een
bepaalde tijd optreedt
Vb: griep
Pandemisch Wereldwijde verspreiding van een besmettelijke ziekte
Vb: coronavirus, spaanse griep, aids, de pest, …
5.2. B esmettingscyclus
§ Besmettingsbronnen: wie kan een bron van besmetting zijn (jezelf,
, § Welke overdrachtswegen zijn er (belangrijkste: handen)
§ Ingangspoorten waar micro-organisme kan binnendringen (vb:
§ Ontvankelijke gastheer (te maken met kiem zelf, maakt deze iedereen ziek of alleen iemadn
met verminderde weerstand ziek (vb: chemopatient, transplantatiepatient)
1) Kiemen: niet elke besmetting resuleert in een in infectie;
Afhankelijk van aantal kiemen: voor ontstaan van een infectie heb je min. Aantal kiemen nodig
deze minimale infectieuze dosis is afhankelijjk van de soort kiem handhygiëne = zeer
belangrijk om die MID te vermijden
Virulentie van de kiem:
a) Zwakke/opportunistische pathogene kiemen: patiënten met verlaagde weerstand
kunnen ook overleven buiten lichaam patiënt
b) Matig/conditionele pathogene kiemen: bij gezonde personen enkel gelokaliseerd bv:
blaasinfectie of infectie binnden de wonde
o Bij verminderde weerstand wel grotere infectie
c) Sterke of conventionele pathogene kiemen:
o Meest viruelent
o Kan enkelen voorkomen worden door immuniteit bij de gastheer (vaccinatie)
Groeisnelheid kiemen: positief beïnvloed door een geode temperatuur (vb:lauwe voeding,
tandenborstels die vochtig zijn) & gunstige fysieke levensvoorwaarden (warmte & vochtigheid
2) Besmettingsbron: plek waar de kiemen leven
Jezelf
§ 2 manieren waarop je jezelf kan besmetten:
a. Translocatie: commensale kiem komt op ongebruikelijke plaats terecht & wordt
pathogeen (vb: escherichia coli (darmbacterie) blaasinfectie)
b. Verzwakking: lokale commensale flora gaat woekeren & invasief worden
(vb: candida in de schede antibioticagebruik vaginitis)
Medemens
§ Zieke patiënt, gezonde drager of hulpverlener (kruisinfectie)
§ Alle lichaamssecreties & vloeistoffen bron zijn van besmetting
o Maagdarmstelsel: speeksel, braaksel vb: norovirus
o Urogenitaal stelsel: urine, sperma vb: hepatitis B
o Ademhalingsstelsel: sputum & snot vb: TBC
o Bloed & bloedderivaten vb: HIV
o Huidletsels: koortsblaasjes, kortsjes vb: herpes
Dieren
§ Via rechtstreeks contact: gewervelde dieren (zoogdieren) vb: hondsdolheid`
§ Verontreiniging van voedsel/water (vb:salmonella: eieren)
§ Stekende/bijtende insecten & spinachtigen (vb: ziekte van lyme, covid19 vleermuizen)
§ Via besmettelijke dierlijke materialen (vb: met rauw vlees in contact komen, nog geen
goede hygiëne (kwam wel van mens op dier terug naar andere mens)
Omgeving
§ Schimmelsporen in de lucht
§ Endosporen van bacteriën in grond, straatvuil & lucht
o Vb: sporen van tetanus (schaafwonden heel goed desinfecteren om tetanus te voorkomen)
§ Saprofytaire bacteriën, schimmels & protozoa (amoeben) levend in water en aarde
§ Voorwerpen gebruikt door besmette personen (vb: bedpan)
Ziekenhuis:
§ Personeel (drager of strooier)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller julesborgs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.78. You're not tied to anything after your purchase.