Deel II: Risicotaxatie
Hoofdstuk 1: Psychopathie
Als ik zeg psychopaat, bedoel ik “iemand met een hoge mate van psychopathie”
1. Algemene kenmerken van psychopathie
1.1 Geschiedenis
Pinel Frankrijk (1801):
o ‘manie sans délire’:
o impulsieve mensen met sociaal onacceptabel gedrag, die toch weten wat zij doen
Rush VS (1812):
o ‘moral derangement’:
o mensen met normale intelligentie die vanaf een jonge leeftijd sociaal
ontwrichtend gedrag vertonen zonder dat ze zich zorgen maken over de
mogelijke negatieve consequenties en zonder dat dit gepaard ging met
schuldgevoelens
Koch Duitsland (1888):
o introductie begrip psychopathie; vrij breed begrip, vergelijkbaar met wat we nu
een persoonlijkheidsstoornis zouden noemen.
Grondslag van het huidige psychopathiebegrip is erg beïnvloed door het werk van
psychiater Hervey Cleckley (1941, 1976):
o startend vanuit concrete gevalsbeschrijvingen formuleerde hij een lijst van 16
klinische kenmerken voor wat hij psychopathie noemde
o ‘The mask of sanity’ (gratis downloadbaar )
Psychopaat
o ≠ alledaagse pleger criminele feiten
Kern van psychopathie
o = problemen in emotieregulatie
Cleckley voorbeelden
1
,Voorbeelden
Wolf in schaapskleren
De persoon ziet er schaapachtig uit: je hebt het idee dat het een perfect normaal iemand is,
er is niets mee aan de hand, tot je hem beter leert kennen of tot je doorhebt dat je eigenlijk
te maken hebt met een wolf
Ted Bundy
o Film: Extremely Wicked, Shockingly Evil and Vile
1.2 Psychopathy Checklist (PCL)
Psycholoog Robert Hare heeft het concept verder uitgewerkt en
geoperationaliseeerd in 1980 (eerste versie van het instrument)
De Psychopathy Checklist-Revised (PCL-R) heeft zich sinds 1991 ontwikkeld tot “de
gouden standaard bij de diagnostiek van psychopathie” en is in het Nederlands
vertaald (2002)
Huidige versie PCL-R second edition (2003)
1.2.1 Wat is psychopathie volgens Hare?
2
, Een constellatie van persoonlijkheidstrekken waaronder:
o Interpersoonlijke kenmerken: glad, narcistisch, oppervlakkig charmerend,
oneerlijk en manipulatief
o Affectieve kenmerken: kil, zonder schuldgevoel, zonder empathie, kan zich
niet emotioneel verbinden tot anderen, oppervlakkige emoties
o Impulsieve en antisociale levensstijl: risicogedrag, parasitair, geen doelen,
onverantwoordelijk, impulsief, sensatiezoeker, van jongsaf aan
gedragsproblemen, moeite om gedrag onder controle te houden, geen
respect voor normen, waarden en regels
1.2.2 Psychopathy Checklist-Revised (PCL-R)
Hare definieerde in de gereviseerde versie van de PCL uiteindelijk 20
persoonlijkheidskenmerken die moeten beoordeeld worden
De 20 items worden beoordeeld over het hele leven en over de belangrijkste
levensdomeinen aan de hand van:
o Dossierstudie (noodzakelijk!)
o Interview wenselijk maar niet noodzakelijk
Items worden gescoord:
o 0 (niet aanwezig),
o 1 (mogelijk of deels aanwezig),
o of 2 (aanwezig).
De totaalscore is daarmee ten hoogste 40.
Totaalscore kan gebruikt worden:
o Categoriaal: cut off score voorgesteld door Hare = 30
o Dimensionaal: hoe hoger de score, hoe meer psychopathische trekken
Kenmerken laden op twee factoren:
3
, o Factor 1 combineert kenmerken die verwijzen naar een egocentrisch, kil en
meedogenloos gebruik maken van anderen. Deze factor wordt verder
onderverdeeld in de facetten ‘arrogant-bedriegende interpersoonlijke stijl’ en
‘kil-emotioneel oppervlakkig functioneren’
o Factor 2 groepeert kenmerken van een chronisch instabiele, antisociale en
sociaal afwijkende gedragsstijl, en bevat de facetten ’impulsief en
onverantwoordelijk handelen’ en ‘antisociaal gedrag’
1.2.3 Factorstructuur PCL-R
1.2.4 Boek Hare: Without Conscious/ Gewetenloos
Robert Hare schreef een populair (niet wetenschappelijk) boek over zijn test
Hierna enkele voorbeelden hieruit
Item 1 : Gladde prater/oppervlakkige charme
Ted Bundy
“He had a good two line opening on any subject, but
nothing more”
Item 2: Pathologisch liegen
“If you throw enough shit some of it will stick”
Item 3: Gebrek aan empathie
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MarieMulder. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.89. You're not tied to anything after your purchase.