Samenvatting Wereldoriëntatie: niet-levende natuur en techniek
4 views 0 purchase
Course
Wereldoriëntatie: thematisch werken
Institution
UC Leuven-Limburg
in dit document komen de volgende thema's aanbod:
aggregatietoestanden
geluid
licht
magnetisme
elektriciteit
energie
krachten
overbrengingen
constructies
biochemie
Inhoud
1. Aggregatietoestanden ..................................................................................................................... 3
1.1. Vast, vloeibaar en gasvormig .................................................................................................. 3
1.2. Faseovergangen....................................................................................................................... 4
1.3. Vloeistoffen en gassen als krachtpatsers ................................................................................ 6
1.4. Water als fascinerende levensbron ......................................................................................... 9
1.5. Grote plaatje van de wetenschap = samenvatting ................................................................ 11
2. Geluid ............................................................................................................................................ 12
2.1. Wat is geluid? ........................................................................................................................ 12
2.2. Eigenschappen van geluid ..................................................................................................... 13
2.3. Verplaatsing van geluid ......................................................................................................... 17
2.4. Enkele technische toepassingen van geluid .......................................................................... 20
2.5. Grote plaatje van de wetenschap ......................................................................................... 21
3. Licht ............................................................................................................................................... 22
3.1. Wat is licht? ........................................................................................................................... 22
3.2. Eigenschappen van licht ........................................................................................................ 23
3.3. Toepassing van licht .............................................................................................................. 27
3.4. Grote plaatje van de wetenschap (samenvatting) ................................................................ 30
4. Magnetisme................................................................................................................................... 32
4.1. Wat is magnetisme? .............................................................................................................. 32
4.2. Werking van een magneet .................................................................................................... 32
4.3. Magnetisme en elektriciteit .................................................................................................. 34
4.4. Grote plaatje van de wetenschap ......................................................................................... 35
5. Elektriciteit .................................................................................................................................... 36
5.1. Statisch elektriciteit ............................................................................................................... 36
5.2. Elektrische stroom ................................................................................................................. 38
5.3. De stroomkring ...................................................................................................................... 39
5.4. Een geniale schakelaar uit bimetaal ...................................................................................... 45
5.5. Grote plaatje van de wetenschap ......................................................................................... 45
6. Energie ........................................................................................................................................... 46
6.1. Wat is energie? ...................................................................................................................... 46
6.2. Energieomzettingen .............................................................................................................. 46
6.3. Energiesoorten ...................................................................................................................... 47
1
, 6.4. Grote plaatje van de wetenschap (samenvatting) ................................................................ 52
7. Krachten ........................................................................................................................................ 53
7.1. Wat is een kracht? ................................................................................................................. 53
7.2. Krachten samenstellen .......................................................................................................... 54
7.3. Kracht en beweging ............................................................................................................... 55
7.4. Drijven en zinken ................................................................................................................... 57
7.5. Grote plaatje van de wetenschap (samenvatting) ................................................................ 59
8. Overbrengingen ............................................................................................................................. 60
8.1. Hefbomen .............................................................................................................................. 60
8.2. Katrollen ................................................................................................................................ 64
8.3. Tandwielen ............................................................................................................................ 65
8.4. Grote plaatje van de wetenschap ......................................................................................... 67
9. Constructies ................................................................................................................................... 68
9.1. Wat zijn constructies? ........................................................................................................... 68
9.2. Stevigheid van constructies ................................................................................................... 68
9.3. Bruggen als voorbeeld van een constructie .......................................................................... 70
9.4. Grote plaatje van de wetenschap ......................................................................................... 72
10. Biochemie .................................................................................................................................. 73
10.1. Voedselbederf ................................................................................................................... 73
10.2. Voedsel bewaren ............................................................................................................... 75
10.3. Verpakking ......................................................................................................................... 77
10.4. Voorbeeld van biochemische processen ........................................................................... 79
10.5. Grote plaatje van de wetenschap (samenvatting) ............................................................ 82
2
, 1. Aggregatietoestanden
1.1. Vast, vloeibaar en gasvormig
vast vloeibaar gasvormig
- Behoudt eigen vorm - Geen eigen vorm - Geen eigen vorm
/ Niet veranderbaar - Neemt de vorm van - Neemt de vorm van de
- Niet samendrukbaar een voorwerp aan volledige ruimte
- Horizontale oppervlak waarin het zich
bevindt.
- niet zien met de blote
ogen (meestal)
- Niet samendrukbaar - Samendrukbaar
➔ Hydraulische systemen ➔ Pneumatische
systemen
ijs water waterdamp
Een fase of aggregatietoestand =
Een toestand waarin een stof kan voorkomen.
Er bestaan 3 fasen: vast, vloeibaar en gas.
De meeste stoffen kennen slechts 1 of 2 aggregatietoestanden.
Zoek voorbeelden op in het werkboek van het middelbaar
3
, 1.2. Faseovergangen
Molecule =
Elke stof bestaat uit deeltjes. Het kleinste deeltje van een stof, die alle eigenschappen van het stof
heeft, noemen we een molecule.
Het gedrag van deze moleculen of deeltjes bepalen de eigenschappen van de stof in een bepaalde
aggregatietoestand. (deeltjesmodel)
vast vloeibaar gasvormig
- Moleculen bewegen - Deeltjes bewegen in - Alle deeltjes bewegen
niet veel. elke richting. in elke richting.
- Ze trekken elkaar sterk - Ze trekken elkaar aan. - Weinig
aan. (- dan vaste stof) aantrekkingskracht op
- Zitten dicht bij elkaar. - Zitten minder dicht bij elkaar.
elkaar. (Meer ruimte tussen
de moleculen.)
- Zitten verspreid.
- Eigen vorm - Geen eigen vorm - Geen eigen vorm
- Niet samendrukbaar - Niet samendrukbaar - Vult de ruimte in
- Horizontaal oppervlak waarin het zich
(oppervlaktespanning) bevindt.
Opzoeken!
Vb. ijzerkristal
Bij de overgang van de ene fase naar de ander fase is er energie nodig.
Vb. energie = warmte
Hoe meer warmte er wordt toegevoegd, hoe hoger de temperatuur
wordt.
Faseovergang =
Het overgaan van de ene aggregatiestand naar de andere,
noemen we faseovergang.
tijdens de faseovergang beginnen de deeltjes te trillen. Totdat ze
uiteindelijk zoveel bewegen dat ze losser komen te zitten in het
rooster, maar ze trekken elkaar nog stevig aan.
temperatuur
Wanneer er nog meer energie toevoegt, dan gaan de deeltjes nog
meer heviger bewegen en komen ze ook los van elkaar; ze gaan zich dan vrij bewegen in de ruimte.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EdaKula. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $32.59. You're not tied to anything after your purchase.
