Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
In deze samenvatting heb je een korte en uitgebreide samenvatting van hoofdstuk 7 van Geschiedenis Werkplaats. Deze samenvatting bevat alle kopjes los van elkaar samengevat, een handige begrippenlijst met definities, en de kenmerkende aspecten per paragraaf. De perfecte samenvatting voor een proefw...
Dear Slobel,
Thanks for your review! I'm glad to hear you like the summary. Could you let me know what I can do better from now on to make you think even better about my summary from now on? I'd love to hear from you!
Greetings,
Max
Seller
Follow
MaxMakesSummaries
Reviews received
Content preview
H7: De tijd van pruiken en revoluties
7.1 De verlichting
Rationalisme en optimisme
Filosofen Diderot en ‘d Alembert begonnen in 1751 aan een boekenserie waarin alle kennis
verzameld was encyclopedie.
18e eeuw meenden mensen dat met kennis je verstand van de duisternis (dom, onwetendheid...)
naar het licht (kennis, inzicht…).
Er ontstond optimisme over dat je met het verstand alles zou kunnen begrijpen/verbeteren.
Rationalisme en kennis zouden de wereld beter maken. De wetenschappelijke revolutie werd in de
18e eeuw voortgebouwd door een revolutie in het denken dat verlichting genoemd werd.
In de hele westerse wereld raakte de verlichting in de mode. In het genootschap Felix Meritis
wisselde mensen ideeën uit of deden ze samen onderzoek.
Godsdienst
Verlichte denkers hadden kritiek op gidsdienstige intolerantie: alle religies moesten gelijke rechten
want nog niks was bewezen welk geloof gelijk had.
2 soorten verlichte denkers:
- atheïst: Geloofde niet in god.
- deïst: Dit was Voltaire. Hij geloofde in god, maar god bemoeide zich niet met de wereld.
Sociale verhoudingen
Er was veel ongelijkheid in de 18e eeuw. Voltaire vond dat wel best. Volgens hem wou slechts 10%
van de bevolking zelf nadenken en de andere konden zich beter laten leiden door het gezag.
Maar de Frans-Zwitserse schrijver Jean Jacques Rousseau schreef in 1754 dat alle mensen gelijk zijn.
Iedereen is geboren met verstand. Sommige vonden zelfs dat vrouwen en mannen gelijk waren, dat
was bijzonder in die tijd.
Politiek
De Engelsman John Locke stelde dat koningen en regeringen hun macht niet krijgen van God, maar
van de burgers. Bestuurders moesten de mensenrechten beschermen. Ieder mens had dit recht
(recht van vrijheid, leven, bezit).
De overheid moest niet boven de wet staan, hij was voor een rechtsstaat waarin rechten en plichten
van burger én overheid zijn vastgelegd in wetten.
Rousseau was ook van mening dat het hoogste gezag in de staat, de soevereiniteit, afkomstig was
van het volk. Regering, parlement en rechters moeten het gezag uitoefenen in naam van het volk,
deze volkssoevereiniteit noemde hij ‘de algemene wil’.
De Franse verlicht denkende edelman Montesquieu vroeg zich af hoe onderdrukking moest worden
voorkomen. 1 persoon/groep die de macht heeft lijdt dat tot corruptie, machtsmisbruik ne
onderdrukking. Volgens hem moest de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht van elkaar
gescheiden worden: driemachtenleer (trias politicia)
- Parlement legt wetten vast
- Regering voert wetten uit
- Onafhankelijke rechters controleren naleving wetten
, Economie
Mensen streven volgens Adam Smith naar hun eigen voordeel, wat volgens hem niet negatief is. Als
iedereen ruimte krijgt om hun eigenbelang na te streven zorgt dat voor steeds meer welvaart voor
iedereen.
De wet van vraag en aanbod zorgt hier volgens hem voor. Meer aanbod dan vraag? Prijs daalt. Meer
vraag dan aanbod? Prijs stijgt. Om wist op pijl te houden, moeten ondernemers hun prijzen verlagen
of betere producten maken.
Smith was tegen mercantilisme, want dit verstoorde het mechanisme van vraag en aanbod. De
overheid moest zorgen voor eerlijke spelregels, maar zich verder niet bemoeien met de economie.
Kenmerkend(e) aspect(en)
rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van godsdienst,
politiek, economie en sociale verhoudingen
Begrippenlijst:
atheïst: iemand die niet in een god gelooft
corruptie: omkoping
deïst: iemand die aanneemt dat God de wereld ooit heeft gemaakt maar zich er niet meer mee
bemoeit
driemachtenleer (trias politica) theorie van Montesquieu over 3 gescheiden machten
encyclopedie: boek met informatie over een groot aantal onderwerpen
genootschap: vereniging
mensenrechten: rechten van alle mensen
rationalisme: toepassing van het verstand (de rede)
rechterlijke macht: deel van de overheid dat rechtspreekt
rechtsstaat: staat waarin iedereen zich aan de wet moet houden
uitvoerende macht: deel van de overheid dat wetten uitvoert, de regering
verlichting: beweging van mensen die het gebruik van het verstand wilden bevorderen
volkssoevereiniteit: het idee dat het volk de hoogste macht heeft
westers: uit het westen (West-Europa) en gebieden met een oorspronkelijke West-Europese cultuur,
zoals Noord-Amerika)
wetgevende macht: deel van de overheid dat wetten maakt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MaxMakesSummaries. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.44. You're not tied to anything after your purchase.
