Samenvatting HC Nederland Examenstof 5HAVO Geschiedenis. Met deze samenvatting heb ik een 8,5 gehaald op mijn tentamen over context Nederland, dus misschien kunnen jullie met behulp van deze samenvatting ook een mooi cijfer halen!
1 De welvaart neemt toe: 1948 – 1978
Continuïteit en verandering na de tweede wereldoorlog
Herstel van de verzuilde verhoudingen
Na WO2 werden pogingen gedaan om de samenleving te vernieuwen, dit lukte niet dus de
verzuilde verhoudingen van voor de oorlog werden hersteld. Tijdens de oorlog was er geen
sprake meer van verzuiling, dit kwam door de nazificatie. Na de oorlog bleek dat veel
Nederlands geen verandering wilden, dus er was weer sprake van verzuiling.
SDAP → PvdA → SDAP probeerde niet-socialisten aan te trekken door zijn naam te veranderen
in PvdA.
Sinds 1917 → Pieter Oud lid van de liberale Vrijzinnig Democratische Bond, VDB.
1948 → Pieter Oud sloot zich aan bij de PvdA, maar kort hierna verliet hij deze en richtte de
VVD op.
Internationale samenwerking in plaats van neutraliteitspolitiek
Nederland trad toe tot bondgenootschappen van westerse landen:”
NAVO (1949) Noord-Atlantische verdrag organisatie aangesloten landen hun
veiligheid/vrijheid garanderen.
EGKS (1951) economische gemeenschap kolen en staal
Deze samenwerking voorkwam buitensporige bewapening van de leden, hierdoor kon
een oorlog voorkomen worden. Ook stonden ze door deze samenwerking sterker tegen
over de Sovjet-Unie en Midden- en Oost-Europa.
Aan de overheersing van Indonesië kwam ook een eind. Nederland sloeg er niet in om de
macht te herstellen.
1945-1949 → onafhankelijkheidsoorlog van Indonesië → Nederland verloor deze en Indonesië
werd onafhankelijk.
Babyboom
Na de oorlog was er de vreugde van de bevrijding → geboortegolf → veel mensen stichtten
een gezin
Tussen 1945 en 1955 → babyboomers
Deze generatie had de oorlog niet meegemaakt en groeide op toen de welvaart steeds meer
toenam. Ze kwamen veel in botsing met hun ouders.
Oorzaken van snelle economische groei en industrialisatie
1 Marshallhulp
1947 → minister van buitenlandse zaken van de Verenigde Staten, Marshall, kwam met de
Marshallhulp.
Dit was een economisch herstelplan voor Europa, ook was dit om het communisme tegen te
gaan.
Vanaf 1948 → Marshallhulp draagt bij aan de eenwording van Europa en de economische
opbloei daarbij. → door de opbloeiing van de economie kon Nederland meer exporteren.
2 Van geleide naar een vrije loonpolitiek
1950 → Sociaal-Economische Raad, SER, opgericht → het adviesorgaan van de regering op
economisch gebied.
In de SER:
- 15 vertegenwoordigers van verzuilde organisaties
, - 15 vertegenwoordigers van de werknemers
- 15 vertegenwoordigers van de door de regering benoemde leden
De overheid ging zich bemoeien met de lonen → de geleide loonpolitiek → de regering hield
de lonen laag, hierdoor waren Nederlandse producten op de wereldmarkt relatief goedkoop →
de exportpositie van Nederland versterkt.
↳ werkgevers voelden zich gedwongen om hogere lonen te betalen dan toegestaan → ze
gingen zwart betalen.
Begin jaren ’60 → geleide loonpolitiek werd vervangen door vrije loonpolitiek → per
bedrijfstak mocht je onderhandelen over het loon → met als gevolg dat de lonen in 1970
verdubbeld waren ten opzichte van 1959, zwarte lonen werden wit en ambtenaren kregen
loonsverhoging.
3 Economisch herstel van Duitsland
Nederland profiteerde van het economisch herstel van Duitsland, omdat dit de grootste
handelspartner werd van Nederland. Ook profiteerde Duitsland van de Marshallhulp. In 10 jaar
veranderde Duitsland in een van de sterkste industrie- en handelsnaties van de wereld.
4 Winning van aardgas in Groningen
1959 → ontdekking gasveld in Slochteren → door verkoop van dit aardgas namen de
inkomsten van de overheid enorm toe. Door deze inkomsten kon Nederland de sociale
wetgeving uitbreiden → 1965 algemene bijstandswet.
5 Rooms-Rode samenwerking
Voor WO2 waren de socialisten en confessionelen elkaars vijand, maar na WO2 kwamen beide
stroming tot het inzicht dat ze samen moesten werken voor de wederopbouw van Nederland.
Tot 1958 → PvdA en KVP werken samen in de rooms-rode regering, later gingen de CHU en
AR ook deelnemen.
2 grote veranderingen in de maatschappelijke verhoudingen:
1948 – 1978
De overheid gaat bouwen aan een verzorgingsstaat
Herstel van de verzuilde verhoudingen
Na WO2 waren de verzuilde verhoudingen weer teruggezet, daarna begin de opbouw van een
verzorgingsstaat. Verzorgingsstaat: in een verzorgingsstaat rekent de overheid het tot haar
taak niet alleen veiligheid maar ook de welvaart en het welzijn van de burgers te garanderen.
De voorstanders van de verzorgingsstaat waren van het volgende overtuigd:
Het idee van een maakbare samenleving en meer economische gelijkheid was leidend
in de periode 1948-1978. Door wetgeving zou de overheid de samenleving kunnen
verbeteren
Ze wilden nooit meer iets meemaken zoals wat er in de jaren ’30 was gebeurd: dat de
overheid niet meer economisch in staat was om voor de zwakkeren te zorgen.
PvdA: meest overtuigd van een maakbare samenleving door de overheid en wilden dus het
meeste regelen.
VVD: minst overtuigd
CHU, KVP & ARP: in het midden
Het bouwen aan een verzorgingsstaat werd mogelijk door de toenemend welvaart.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maartenhd2002. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.89. You're not tied to anything after your purchase.
