Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
In deze samenvatting staan alle kenmerkende aspecten van tijdvak 1 en hoofdstuk 1 van het boek 'de geschiedeniswerkplaats' uitgeschreven! Alle belangrijke begrippen zijn dik gedrukt, waardoor je makkelijk weet welke begrippen belangrijk zijn!
Kenmerkende Aspecten tijdvak 1 – VWO
Op basis van het methodeboek ‘de Geschiedeniswerkplaats’.
1. De levenswijze van jagers en verzamelaars
Volgens de traditionele rolverdeling was jagen een taak voor de mannen terwijl de vrouwen
verzamelde. De taken van de jagers waren vissen, jagen, kennis over het gebied werven. De
verzamelaars zorgden voor de kinderen en verzamelde noten bessen en ander plantaardig
eetbaar voedsel.
De groepen van jager-verzamelaars leefden in groepen die hooguit bestond uit tientallen
mensen. Ze waren nomaden, mensen die rondtrekken om aan hun voedsel te komen. Vaak
was er een basiskamp waaruit ze vertrokken. Ze vertrokken wanneer het gebied rondom het
basiskamp was uitgeput. De meeste jager-verzamelaars woonden in Zuid-Europa. Hier zijn
kunstuitingen gevonden zoals muurschilderingen en beeldjes.
2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
De landbouw ontstond eerst in Zuidwest-Azië, in een gebied genaamd de vruchtbare
halve maan. De vruchtbare halve maan bestaat uit delen van het tegenwoordige Syrië en
Irak. Omstreeks 10 000 v.C begonnen mensen hier voor het eerst erwten, tarwe en gerst
verbouwen. Vanaf 8000 v.C volgde de veeteelt met schapen, geiten, varkens, runderen
en paarden. Vanaf 4000 v.C werd de landbouw uitgebreid met soorten die lastiger zijn
zoals olijven en druiven.
Een oorzaak voor het ontstaan van de landbouw is klimaatverandering. Door het
ontstaan van een warmer klimaat konden granen en peulvruchten goed groeien. Mensen
ontdekten dat ze deze konden laten zaaien en groeien, waardoor ze genoeg te eten
hadden. Een tweede oorzaak voor het ontstaan van de landbouwsamenleving is de
afname van het aantal dieren waarop gejaagd kon worden.
Na het ontstaan van landbouw was er een overvloed aan voedsel. Eerst was het nog een
aanvullend middel, maar na een tijd konden mensen op een plek blijven. Doordat
mensen op een plek bleven ontstond er een nieuwe soort samenleving: de agrarische of
landbouwsamenleving. Dit is een voorbeeld van een sedentaire leefwijze, een leefwijze
waarbij mensen op een vaste plek blijven wonen.
3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
De meeste boeren in de prehistorie leefde samen in kleine dorpen. Pas vanaf 3500 v.C
ontstonden de eerste beschavingen en steden. De steden konden ontstaan doordat de
landbouw in de vruchtbare rivierdalen van de Eufraat en de Tigris genoeg opleverde om een
deel van de bevolking vrij te stellen van het boeren bestaan. Een tweede oorzaak was dat
ere voor het leven langs de rivier samenwerking en organisatie nodig was. Op deze manier
ontstonden landbouw-stedelijke samenlevingen.
Doordat niet iedereen een boer hoefde te zijn, konden mensen gaan focussen op een taak.
Zo kon iemand zich specialiseren tot smid. Economisch gezien was dit ook een voordeel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juffrouwannemijn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.35. You're not tied to anything after your purchase.
