Alle informatie die tijdens de colleges werd verteld, staat in dit document letterlijk volledig uitgeschreven. Alle college's zitten vervat in dit document. Dit kan een handig hulpmiddel zijn om de college's te volgen. Bovendien kunt u van dit document vertrekken (zie het als een soort cursus) om e...
HOOFDSTUK I. Inleiding: Wat is rechtsfilosofie? _________________________________________________ 3
HOOFDSTUK II. Modernisering en functionele differentiatie in ‘relatief autonome deelsystemen’ _________ 4
2.1. Modernisering _______________________________________________________________________ 4
2.2. Functionele differentiatie _______________________________________________________________ 5
2.3. Procedurele legitimiteit ________________________________________________________________ 6
2.3.1. Eerste voorbeeld: Oostenrijkse rechtspositivistische filosoof Hans Kelsen _____________________ 7
2.3.2. Tweede voorbeeld: Engelse rechtspositivistische filosoof H.L.A. Hart ________________________ 8
2.3.3. Fuller versus Austin: de parabel van ‘Koning Rex’ “de innermorality of the law” ________________ 8
HOOFDSTUK III. Historische reconstructie – christelijke denken over recht en staat tot en met Augustinus_ 11
3.1. Jezus ______________________________________________________________________________ 11
3.2. Paulus _____________________________________________________________________________ 12
3.3. Celsus (2de eeuw) ____________________________________________________________________ 13
3.4. Van het christendom als sekte tot staatskerk ______________________________________________ 13
3.4.1. « Tolerantie van het keizerrijk tegenover de christenen__________________________________ 14
3.4.2. « Behandeling op voet van gelijkheid: gaat in vanaf bekering van Keizer Constantijn tot het
christendom _________________________________________________________________________ 14
3.4.3. « Dominantie van het christendom __________________________________________________ 14
3.5. Augustinus (354 – 430) _______________________________________________________________ 15
3.6. Samenvattend ______________________________________________________________________ 16
HOOFDSTUK IV. Rechtvaardiging van geloofsdwang in de katholieke kerk ___________________________ 18
4.1. Eerste eeuw na Christus _______________________________________________________________ 18
4.2. Tweede eeuw na Christus______________________________________________________________ 18
4.3. Rechtvaardiging van dwang en geweld tegen ongelovigen (bv. heidenen), ketters en geloofsafvalligen 19
4.3.1. Ongelovigen ____________________________________________________________________ 19
4.3.2. Ketters en geloofsafvalligen ________________________________________________________ 20
4.4. Legitimatie van kerkelijke dwang in de investituurstrijd tussen de paus en de keizer (rond 1075) _____ 20
4.4.1. 1252 - Paus Innocentius IV, Bul Ad Extirpenda __________________________________________ 21
4.4.2. 1520 – Paus Leo X, Bul Exsurge Domine _______________________________________________ 24
HOOFDSTUK V. Thomas van Aquino __________________________________________________________ 26
5.1. Natuurlijk proces van gemeenschapsvorming versus staat ___________________________________ 26
5.2. De zijnsordening van God versus het kwade _______________________________________________ 28
5.3. Hiërachie van de wetten ______________________________________________________________ 30
5.4. Geen willekeur ______________________________________________________________________ 30
5.4.1. Romeins recht: wel willekeur – compatibiliseren? _______________________________________ 31
5.5. Regeringsvormen onderscheiden door Aquino _____________________________________________ 32
5.6. Onderscheid tussen de wereldse en de goddelijke macht _____________________________________ 34
5.7. Summa theologica ___________________________________________________________________ 35
5.7.1. Is de wet iets van de rede? _________________________________________________________ 35
5.7.2. Is de wet altijd tot gemeenschappelijke goede geordend? ________________________________ 36
5.7.3. Is iedere wet van de eeuwige afgeleid? _______________________________________________ 36
5.8. Ratzinger: homohuwelijk ______________________________________________________________ 39
HOOFDSTUK IV. Fritz Kern __________________________________________________________________ 42
HOOFDSTUK VII. Crisis van de respublica christiana _____________________________________________ 43
7.1. Luther en Calvijn _____________________________________________________________________ 43
7.1.1. Drie sola’s ______________________________________________________________________ 44
7.2. Vrede van Augsburg (1555): wiens gebied, diens gebed ______________________________________ 45
7.3. Bartholomeüsnacht: Te Deum __________________________________________________________ 45
1
, 7.4. Hendrik IV: tolerantie-edict van Nantes ___________________________________________________ 46
7.5. Lodewijk XIV: un roi, une loi et une foi ____________________________________________________ 46
7.6. Jean Bodin: wet als bevel van de soeverein ________________________________________________ 47
HOOFDSTUK VIII. Thomas Hobbes – The Leviathan ______________________________________________ 50
8.1. Geen collectief verzetsrecht ____________________________________________________________ 51
8.2. Tegenstander van mixed governement ___________________________________________________ 53
8.3. Afbeelding van titelpagina Leviathan ____________________________________________________ 53
8.3.1. Rechterkant _____________________________________________________________________ 53
8.3.2. Linkerkant ______________________________________________________________________ 54
HOOFDSTUK IX. John Locke _________________________________________________________________ 58
HOOFDSTUK X. Tolerantie: Locke en Voltaire ___________________________________________________ 62
10.1. Wat is tolerantie? ___________________________________________________________________ 62
10.2. Tolerantie alvorens voor Locke: Erasmus (16deeeuw) ______________________________________ 62
10.3. Tolerantie door Locke ________________________________________________________________ 63
10.3.1. Beperkingen ___________________________________________________________________ 64
10.4. Tolerantie door Voltaire ______________________________________________________________ 65
HOOFDSTUK XI. Montesquieu _______________________________________________________________ 67
11.1 “Scheiding der machten” _____________________________________________________________ 76
HOOFDSTUK XII. Jean-Jaques Rousseau: Du Contrat Sociale (18e eeuw) _____________________________ 81
12.1 Natuurtoestand ___________________________________________________________________ 81
12.2 Kenmerken van soevereiniteit __________________________________________________________ 86
12.2.1 Absoluut karakter & ondeelbaarheid ________________________________________________ 86
12.2.2 Absolute karakter & ondeelbaarheid: Abbé Sieyès ______________________________________ 88
12.2.2 Kan de soeverein dwalen? _________________________________________________________ 91
HOOFDSTUK XIII. Verlichtingsdenken en strafrechtsfilosofie ______________________________________ 95
13.1. Utilitarisme ________________________________________________________________________ 96
13.1.1 Cesare Beccaria _________________________________________________________________ 96
13.1.2. Jeremy Bentham ________________________________________________________________ 99
13.2. Retributivisme (retribueren = iemand die het gelijke met het gelijke vergeldt) __________________ 100
13.2.1 Immanuel Kant _________________________________________________________________ 100
13.3. Utilitarisme <-> retributivisme; een vals alternatief? ______________________________________ 102
13.3.1 John Rawls ____________________________________________________________________ 102
13.3.2. G.P. Fletcher __________________________________________________________________ 103
HOOFDSTUK XIV. Verlichtingsdenken en het politiek proces _____________________________________ 105
14.1. Terugblik naar verlichtingsfilosofie ____________________________________________________ 105
14.2. Franse revolutie (1789) _____________________________________________________________ 105
14.2.1 Déclaration des droits de l’homme et du citoyen (26/9/1789)____________________________ 106
14.2.2 Terreurregime _________________________________________________________________ 108
14.2.3 Code Napoleon_________________________________________________________________ 110
14.3. Marx & Engels ____________________________________________________________________ 112
14.4. Clara Wichman ____________________________________________________________________ 117
14.5. Michel Foucault ___________________________________________________________________ 119
HOOFDSTUK XV. Recht & rechtvaardigheid ___________________________________________________ 123
6.1 Kelsen ____________________________________________________________________________ 126
6.2 Radeburch _________________________________________________________________________ 130
HOOFDSTUK XVI. Grenzen & tolerantie: de weerbare democratie _________________________________ 144
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lawstudent28. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $19.59. You're not tied to anything after your purchase.
