Inhoud:
- Les 1: een begrippenkaart
- Les 2: integriteit en moreel juist
- Les 3: ethische theorieën: een ethische toolbox
- Les 4: ethische methode: procedure voor morele oordeelsvorming
- Les 5: ethisch communiceren: helder redeneren en verbindend communiceren
- Les 6: een psychologische b...
- Ethicus: denkgereedschappen
o Begrippen hanteren
o Concepten bedenken
o Argumenten geven
o Analysemodellen
▪ Zien waar zwakke plekken zitten
⇨ Mensen kunnen hierdoor effectiever
o Integriteitsvraagstukken benoemen
o Integriteitsvraagstukken analyseren
o Het perspectief verbreden
o Gecompliceerde verbanden ontrafelen
o Zoeken naar een oplossing
o Met anderen over integriteitsvraagstukken communiceren
- Ethiek is meer dan handelen -> wijze hoe we de wereld zien
o Zien
o Spreken
o Handelen
Begint op niveau 1, het juist zien
- We ZIEN niet altijd zuiver
o Moeilijk om helder te kijken naar complexe situaties
o Afhankelijk van hoe iets wordt ingepakt, gaan we het anders
bekijken
⇨ Grote rol voor media en journalisten -> reiken brillen en frames
aan
- We SPREKEN niet altijd zuiver
o Woorden veranderen je brein
▪ Moeilijkheden vs. uitdagingen
▪ Kritiek vs. feedback
▪ Zwarte vs. neger
o Woorden hebben kracht
1
, o Woorden zijn een filter
▪ ‘Omkoping en corruptie’ worden ‘transactiekosten en
fooi’
Doel cursus ethiek:
Aan de hand van het gebruik van denkgereedschappen komen tot een
antwoord dat:
- Breder
o Meer waarden proberen te realiseren, rekening houden met
meer belangen
- Dieper
o Meer rekening houden met verleden en gevolgen, op korte en
lange termijn
- Rijker
o Met meer perspectieven en alternatieven probeert rekening te
houden
- Beter verdedigbaar
o Beter bestand tegen kritiek om doordat het goed onderbouwd
is
2. Wat is ethiek?
2.1 Zedenkunde
- Geheel feitelijke actuele gewoonten (in een bepaald land)
o Bvb: in België met auto rijden, Oosterse landen niet
- Spreekt zich niet uit over goed of kwaad
- Eigenlijk geen ethiek
o Vb. Openbare zeden in het Westen is anders dan is het
Midden Oosten
- Hoort eigenlijk in de wereld van de sociologie
2.2 Ethiek = moraal
- Latijnse ‘mores’ -> zeden, gewoonten
- Subject voelt zich verplicht om zijn handelen af te stemmen op het
geheel van waarden en normen
- Verschil tussen waarden en normen
o Waarden:
▪ Iets wat een persoon of samenleving belangrijk vindt
▪ Iets om na te streven
▪ Meestal uitgedrukt in 1 woord
▪ Is algemeen
o Normen:
▪ De concrete invulling van de waarde
2
, ▪ Concrete richtlijnen, wetten, afspraken… waarin je de
achterliggende waarde probeert te realiseren
- Waardensysteem zit op achtergrond
- Gebaseerd op levensbeschouwing of ideologie
2.3 Moraalfilosofie of ethiek
- Ethiek is
o De reflectie op onze moraal, op de waarden en normen
o Waaraan wij onszelf en anderen ons moeten houden, geacht
ons te houden
o Bij de poging om ordening te brengen in het maatschappelijk
verkeer
3. De ethische vraag
-> Vragen rond goed en kwaad, waar dilemma’s aan te pas komen
- Op 4 niveaus:
o Niveau van de dagelijkse keuze
▪ Bvb: Naar de les gaan of in bed blijven?
o Niveau van principes en normen
▪ Bvb: Gsm uitzetten tijdens werkuren?
o Niveau van ‘goed mens’ te zijn
▪ Bvb: Wil ik apps maken die geld opbrengen of wereld
verbeteren
o Niveau van visie op het goede leven
▪ Bvb: app contact tracing, maakt goed of slechter?
3
, - In professionele leven -> 3 lagen van ethiek
o Beroepsethiek
▪ Hoe ga ik om met gegevens, privacy, deontologische
code…
o Bedrijfsethiek
▪ Welke normen gelden er in het bedrijf, wat is hun visie…
o Economische ethiek
▪ Hoe organiseren we de economie zodat die ten goede
komt aan zoveel mogelijk mensen, hoe duurzaam zijn,
hoe hergebruiken…
▪ Bvb: app: Too Good to Go
- Door wie of wat worden je waarden en normen beïnvloed?
o Vrienden/ familie
o Omgeving/ gemeenschap
o Cultuur
o Tijd
▪ Tijdsgeest
o Omgeving
▪ Maatschappelijke factoren (vb: land, ruimere cultuur,
geografische (regent het hier of niet?), uitgebreide
infrastructuur)
▪ Sociale factoren (vb: vrienden, klas, gezin…)
o Natuur
▪ Biologische factoren (vb: man/ vrouw, leeftijd)
▪ Psychische factoren (vb: ervaringen, emoties,
temperament, mate van verslaving, wat gaat er in uw
hoofd om?)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lieselottephilips. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.46. You're not tied to anything after your purchase.
