Dit document bevat een samenvatting van alle slides en extra informatie vermeld tijdens de werk- en hoorcelleges. Zowel de subcomponent psychologie als sociologie (van Prof. Cambré) zijn inbegrepen.
H1: Homo sapiens, een veelzijdig studieonderwerp
1. Inleidende vaststellingen
• Toekomst ≠ wit blad -> padafh: vooruit met wat we vandaag hebben
Slechte situ: natuurrampen tgv oa ontbossing, verbranding fossiele brandstoffen
=> Menselijke impact: klimaatverandering + verlies biodiversiteit
=> voedt uitbraak invasieve soorten: bv. sprinkhanenplaag, Sars-cov2
• Nieuwe varianten Covid: wij even snel aanpassen als virus muteert?
Red queen strategy: ‘altijd lopen om op zelfde plek blijven’ (Alice in Wonderland)
=> vooruit? Continu aanpassen aan omgeving
• Grootste probleem: groeiende wereldbevolking
19e eeuw: industriële revolutie: vooruitgang heeft prijskaartje
Isaac Asimov:
- Als kennis problemen k veroorzaken, n dr onwetendheid opl’
-‘Meest trieste aspect huidige leven is dat wet sneller kennis opdoet dan maats wijsheid’
DUS kennis/maats op elkaar afstemmen om n in 2e puntje
Wij sneller veranderen dan bv. virus
=> nood mentaliteitsverandering mbv sociale wet: samenwerking
• Pandemie veroorzaakt sociaal dilemma
= tssn persoonlijk voordeel/collectief belang. Teveel mensen uit eigen belang? Iedereen verliest
- nooit eigen voordeel én gem welvaart realiseren
- Bv. carpooling, groepswerken, covid-maatregels
=> ook democratie = sociaal dilemma
o Wetten via vertegenwoordiging vd maats
o Onvoldoende deelname publiek debat -> ondermijnt voordelen democratie dr
machtsmisbruik enkelen
o Durven vragen stellen, mr n alles kwestie vrije mening (egoïstisch/n rationeel)
o K n bestaan z burgerzin: rationeel, obv gegronde feiten standpunt innemen (fact checking)
2. Het vak zelf
• Inleiding gedragswet. = studie ver drijfveren/factoren die gedrag beïnvloeden, vaak sociaal
geconstrueerd
• Inleiding maatswet. = samenlevingskunde = studie sociaal handelen mensen binnen maats
patronen/structuren
Deel 1: Gedrag
‘We are a social beast occupying a cognitive niche’ – social, mr ook (bewust) denkend
Grote hersenen -> complex gedrag: nuttig aanpassen aan nieuwe omgeving
Wie is de Homo Sapiens?
o Paradoxaal: Paradox: intelligent, zelfzuchtig, strategisch <-> social, hulpvaardig, meevoelend
Combi sociaal zijn + verstand -> enorme capaciteit samenwerking
<-> mieren/bijen: wij n voorgeprogrammeerd, mr bewuste keuze
o Onevenbaar succes in biomassa, creativiteit, mr ook destructie, geweld, …
o Grote ecologische voetafdruk: capaciteit wereld aanpassen nr eigen zin, grootste uitdaging
Gedragswet.: huwelijk rationalisme (theorievorming) + empirie (dataverzameling)
Theorie vormen ahv data -> hieruit hypotheses afleiden
Behaviourisme (Skinner) - Psychodynamica (Freud) - Humanisme (Rogers) +
Observeerbare gedrag Onbewuste drijveren gedrag Mensen zijn veranderbaar
Alles aangeleerd, vrije wil = Theorieen n falsifieerbaar, n te Zelfrealisatie
illusie ontkennen (n wet correct)
Moderne benaderingen
o Biologisch: vooruitgang medische tech -> gedrag verklaren ahv genetische/neurologische
processen
o Cognitief: bredere hernieuwde interesse bewustzijn
Hoe info vergaard/opgeslagen/verwerkt? Taal/geheugen?
o Evolutionair: gedrag heeft erfenis
Evolutie dr selectie: universele tendensen, assumpties uit verleden (dus n te testen)
o Socio-cultureel: invloed huidige context
Gedrag afh v socio-culturele context
Wrm gedragswet vr economen: begrijpen hoe in elkaar zitten
1. Begrip eco anomalieen: verouderd beeld homo economicus (iedereen handelt in eigen
belang)
- Afkeer onrechtvaardigheid <-> alleen als in zijn nadeel
- Vertrouwen <-> anderen ook in eigen belang dus geven vertrouwen nooit terug
- Belang verhalen/normen
2. Gedrag en bedrijfskunde: mensen = belangrijkste kapitaal organisatie, organisatie mr zo goed
als werknemers DUS wat nodig om optimaal werken?
=> verwachtingen: omgeving waarin aanmoedigingen
3. Goede theorie = domein-overschrijdend -> toepmog diverse gebieden
Voorbeeld: belang controlegevoel
- Controleverlies
o Medisch: aangeleerde hulpeloosheid: vroeger veel oncontroleerbare stressors -> w passief
Experiment: ontw ratten tumoren dr stress -> hoe deze verlichten?
Tumorgroei elektrische schokken + controle < schokken z controle
o Maats: passievere houding dak-/werklozen, argwaan tov vaccins, …
- Controlegevoel:
o Medisch: minder gezondheidsproblemen
o Eco: productievere staff, succesvollere CEO’s, …
Wat er gebeurd in leven toeschrijven aan jezelf = interne locus v controle
<-> aan lot/anderen = externe
2. Inleiding
Uitgangspunt wet.: bestaan algemene wetmatigheden via objectieve methode achterhaald
Beantwoordbare bevragen bv. bestaat God niet, associeren met iets meetbaar
<-> Angst: gevoel rationaliseren bv. meten spierspanning, adrenaline, …
Belang: tggaan circulatie pseudo-wet. info bv. dieetboeken, one-size fits all k n
! Kwalijk als zo wijd verspreid -> id weg van echte wet kennis
=> °volkswijsheden: kennis/voortgang ondermijnen bv. slaap vr middernacht telt dubbel
Artikel geven aan peer-review artikel -> gelezen dr ‘collega’s’ -> kritische opm -> aanpassen/
optimaliseren
3. Eigenschappen wetenschappen
Psychologie: zoeken wetmatigheden als verklaring gedrag
o Domeinoverschrijdend
o Voorspellingswaarde: bep algemene wetmatigheden natuur, in deze situ meerderheid zo
reageren
Iedereen <-> generaliseerbaar, vr iedereen behalve …
GN speculatieve verklaringen vr hic et nunc gedrag
4. Theorievorming
Wet. theorie = denkkader dr empirische data gestaafd en voorlopig n tggesproken
-> hypothesen + voorspellingen
Wet. stelling moet:
o Operationeel: verwijzen nr iets concreet, meetbaar
o Systematisch: bij elk subject steekrpoef op zelfde manier te werk bv. vragenlijst
+ empirisch: zichtbaar, meetbaar = data
+ repliceerbaar vastgesteld: andere onderzoeker zelfde resultaten zelfde experiment onder zelfde
omstandigheden, onderzoeker n relevant
o Faslifieerbaar: 1 juist antwoord, veel foute -> fouten wegstrepen, uiteindelijk juiste over
- Karl Popper
- Psychoanalyse Freud: n falsifieerbaar! Problemen verklaren ahv gebeurtenissen verleden
Bv. verlatingsangst dr afwezige ouders als peuter MR k nooit ontkracht w want volwassene weet dit
n meer
- Peer review: opsporen fouten
=> elke wet theorie verondersteld kans fout -> fouten opsoren -> theorie verfijnen
=> verklaringen voorlopig waar
o Raakpunten met andere stellingen: wet vooruitgang traag/incrementeel
- Principe raakpunten: nieuwe theorie altijd in verband met oude, compatibel aan eerder gevonden
feiten
- Hypothesen evalueren: welke is meest wss ahv vorig onderzoek -> eerst onderzoeken
o Principe spaarzaamheid: afspraak tssn wetenschappers
=> keuze minst complexe verklaring
, 5. Praktische stappen
5.1 Soorten onderzoek:
• Inductie: theorie obv empirische observaties
- Gebruik zintuigen
- Nooit 100% zeker, tenzij àlle ver gevallen geobserveerd
Bv. Darwin: best mogelijke veralgmening specifieke observaties -> later bevestigd dr deductie
• Deductie: hypothesen toesten aan empirische data -> theorie bevestigen/aanvullen
- Redeneringsvermogen: specifieke regel uit algemene
- Nood vertrek basisuitspraken/regels
- Systematisch stappenplan
=> Stappenplan: variabele = element waarover hypothese formuleren bv. leeftijd, reactie …
1. Theorie: verklarend netwerk ideeen
2. Hypothese : specifieke voorspelling
3. Empirisch onderzoek: systematisch data verzamelen -> hypothese toetsen
- Welke methode?
- Operationeren data: wat nu juist meten -> contacteren proefpersonen
4. Evalueren data: statistiscge analyse waar mogelijk, betrouwbaarheidsniveau 95%
-> Bevestigen hypothese -> verfijnen theorie
<-> N bevestigen -> andere emprisch onderzoek -> hypothese vernietigen
5. Rapporteren data/conclusie: laatste evaluatie andere onderzoekers
5.2 Beschrijvend vs experimenteel
• Beschrijvend: observaties, case studies, correlaties
Bv. wnnr gedragen mensen zich zo? Medische geschiedenis subject? Mogelijk gedrag dr bevragen
hypothetische situ’s: hoe reageren op …
• Experimenteel
Bv. Effect iets observeren
Correlaties: beschrijvend onderzoek, ahv vragenlijsten -> correlatie berekenen 2 variabelen
o Coeff. -1 tot 1 => + of –
o Hoe sterker correlatie, hoe dichter bij (-)1
o 0: gn verband
o Impliceert gn causaliteit!! Wat oorzaak, wat gevolg? Derde variabele?
Bv. + verband geluk en altruisme (onbaatzuchtigheid)
5.2.1 Experimenteel onderzoek
Hoe verandert Y (afh variabele) ifv X (onafh variabele)?
Vaststellen oorzaak/effect relaties -> vgl experimentel, gemanipuleerde groep vs controle groep
=> manipuleren onafh groep
Bespreking experiment Baumeister: causaal verband sociaal zijn (oorzaak) en intelligentie (gevolg)?
Hypothese: gevoel uitsluiting tast denkvermogen aan
Vroeger: uitgesloten -> alleen eten zoeken, beschermen, … nood intelligentie
Nood experiment!
- Tg proefpersonen: onderzoek intelligentie –
persoonlijkheid -> resultaten n beïnvloeden
- Willekeurige indeling: andere variabelen
willekeurig verdeeld, dus gn ver
- Gemanipuleerde feedback vragenlijsten obv groep,
n antwoord
- 2e controlegroep: alg – gevoel of sociale uitsluiting
effect op intelligentie?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller studentHI2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.16. You're not tied to anything after your purchase.
