samenvatting H4: ongelijkheden memoria 5-6
4.1: de lijdende klasse
4.2: wat we zelf doen, doen we beter: zelfhulp
4.3: de staat regelt, herverdeelt en bemiddelt
4.4: materiële ongelijkheid aangepakt?
4.5: strijd tegen niet-materiële ongelijkheid
4.6: een wereld van tegenstellingen
Samenvatting geschiedenis: 4. Ongelijkheden
1750-heden – W-EU/België, wereld – eco/poli/soc
4.1: de lijdende klasse (18e - 19e eeuw)
4.1.1: proletarisering en kwetsbaarheid
500-1750: AR: landbouwsamenleving (90%)
Boeren huurden grond adel/kerkelijke instellingen/wereldlijke instanties/herenboeren/…
18e eeuw: bevolkingsgroei = druk agrarische sector = vraag en aanbod: huurprijs stijgt
--> boer meer produceren door betere technieken: schulden
soms verlies pachtcontract: moeten arbeid verhuren
kan op platteland: in loondienst bij andere boeren
boeren trokken nr centra: beginnende industrialisatie = vraag werkkrachten (nieuwe start)
migratie = verstedelijking (rondom fabriek = woonwijk, werkuren respecteren)
1750: industriële samenleving verstedelijking
Proletarisering = zelfstandige arbeid loondienst (evolutie al lang aan de gang)
o 1550: 25% huishoudens = loonafhankelijke arbeiders
o 1750: 60% “
o 1850: 75% “
o Boeren inkomen aanvullen met huisnijverheid (opbrengst spinnen/weven)
Gevolgen proletarisering: bestaanszekerheid (UITDAGING)
o Mensen kwetsbaarder in bestaanszekerheid: afhankelijk inkomen uit arbeid
Rekening: beschikbaarheid betaald werk, eisen werkgever, schommeling prijzen
o STRATEGIE: Risico’s spreiden: vrouw- en kinderarbeid en/of overlevingsstrategieën
Altijd zekerheid iemand werkt (in geval van werkloos bij 1 persoon)
Klusjeswerk, dienstverlening buren, bedelen….
4.1.2: kapitalisme en klassentegenstellingen
Voor FR rev: standensamenleving – agrarische samenleving
o Elke stand eigen rol/functie
o ideële samenlevingsopbouw
1e kerk: spirituele welzijn
2e adel: bestuur en verdediging maatschappelijke orde
3e stand: nijverheid, handel, landbouw
o Reële machtsstructuren: concentratie vh onroerend vermogen
Landbouw: grootgrondbezitters (verpachten: adel/kerk = eco soc pol machtig)
Eind 18e eeuw: onvrede derde stand, gebrek inspraak
1 en 2 vrijgesteld belastingen: alle lasten op rest bevolking, handelaars: eco :) + pol :(
Verlichtingsfilosofen: men eiste andere rol op
Na FR rev: klassensamenleving
o industriële revolutie belang roerend vermogen: kapitaal stuwt eco voort (aandelen…)
Burgerij: nieuwe commerciële en industriële elite
Geld + sociale status er verenigd (huwelijken)
Invoer cijnskiesrecht
Middenklasse, eind 19e: ondernemers, handelaars, onderwijsgenoten, administratie
= kleinburgerij (spiegelde zich graag aan burgerlijke elite, namen trends en taal over)
Arbeidersklasse: handenarbeid, platteland, industrie, distributie
o Segregatie: geografisch + eigen cultuur klassensolidariteit en klassentegenstellingen
Arbeiders onderdrukt kapitalisten
Middenstanders klaagden voor opdraaien grootste lasten
4.1.3: armoede, paternalisme en afhankelijkheid
AR: kerk regelt armen- en ziekenzorg
o Brood-en soepbedelingen
o Hospitalen opgevangen (niet nr hemel, beperkte kennis: liever thuis verzorgd)
o Tafels van de Heilige Geest
Lokale armenbesturen
Steunden behoeftige inwoners onder bepaalde voorwaarden
Onderscheid waardige (noodlot, geen schuld: bv oud) en onwaardige armen (bv. lui)
FR rev: overheid beheert armenzorginstellingen
o Bureel van Weldadigheid (BvW)
thuiszorg armen
uitgaven gedekt: inkomsten onroerend vermogen, anders gemeentebesturen ze bijvullen
o Commissies van Burgerlijke Godshuizen (CvBG)
Beheren instellingen, opvang armen: als ze niet meer thuis verzorgd kunnen worden
Ouderen, vondelingen, wezen,…
o Gestichten
Internering bedelaars, landlopers…
Gefinancierd door provinciale en centrale overheden
1925: overheid
o Commissie van Openbare Onderstand (COO)
Samenvoeging BvW en CvBG
Accent op preventie armenzorg
Efficiëntere aanpak
1976: overheid
o COO Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW)
o Kerk nog steeds rol (conflicten: hulpverlening gebruiken waarden en normen opleggen)
Uitgebreid netwerk van private liefdadigheid
o Individuele welgestelde burgers + verenigingen
o Noden lenigen/ellende draaglijker maken
o Rijke gelovigen: hemel verdienen
o Sociale onrust voorkomen
o Sociaal aanzien verwerven
Betuttelend paternalisme door elite
Materiële steun: symptoombestrijding
Morele voorwaarden aan bijstand (enkel armen die ‘t verdienen)
Meeste arbeiders: minste tegenslag = moeilijkheden
Arbeiders/armen = afhankelijkheidspositie
o Hanteerden dit enkel als ze het moeilijk hadden
o Liefdadigheid onderdeel overlevingsstrategie
4.2: wat we zelf doen, doen we beter: zelfhulp (18e - 19e eeuw)
4.2.1: maatschappij van onderlinge bijstand
AR: ambachten en gilden onderlinge solidariteit
o Droegen via regelmatige bijdragen/inning van boeten bij aan vorming bussen of kassen
o Gebruikt als noodlot gezin trof (sterf = tussenkomst in begrafeniskost / ziekte = tegemoetkoming)
o Investeren godshuizen: leden oude dag slijten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoooniem123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.46. You're not tied to anything after your purchase.
