Summary
Samenvatting : inleiding tot de filosofie
- Course
- Institution
Ik heb de slides overgenomen en er mijn eigen notities bij gezet.
[Show more]
Seller
Follow
Miallm
Reviews received
Content preview
Inhoud(Judith wambacq)...............................................................................................................................3
Examen...........................................................................................................................................3
Inleiding cursus...............................................................................................................................3
Hoofdstuk 1: Socrates.............................................................................................................................3
1. Het Griekse mirakel: situering van Socrates...................................................................................3
2. De zelfzekerheid van Socrates........................................................................................................4
Kritiek van Socrates op Sofisten:.....................................................................................................4
opdracht.........................................................................................................................................4
Concept ‘transcendentie’...............................................................................................................5
Hoofdstuk 2: Plato..................................................................................................................................6
Vorige les........................................................................................................................................6
I. en II Socratisch karakter van Plato's werk; Mening en kennis.........................................................6
III. Ideëenleer......................................................................................................................................7
IV Mens en maatschappij...................................................................................................................8
Besluit.............................................................................................................................................8
Kritiek op filosofie van Plato...........................................................................................................9
Plato’s opvatting over taal (zie H3).................................................................................................9
Hoofdstuk 3: Aristoteles.......................................................................................................................10
Aristoteles: leerling van Plato...........................................................................................................10
Vorige les: Plato’s Ideëenleer:......................................................................................................10
Aristoteles’ kritiek op Plato (I.2.)......................................................................................................10
Aristoteles’ filosofische theorie = essentialisme (II)..........................................................................10
Aristoteles Plato (III) (overeenkomsten)...........................................................................................11
Ethiek (gelukt leven).........................................................................................................................12
Hoofdstuk 4: Descartes.........................................................................................................................14
Achtergrond: wet. ontwikkelingen in 16e-17e eeuw........................................................................14
Descartes (1596-1650)......................................................................................................................15
Descartes’ opv van transcendentie...............................................................................................17
Vergelijking Descartes – Oude Grieken (Plato, Arist)........................................................................17
Hoofdstuk 5: Spinoza (16de eeuw).........................................................................................................18
Achtergrond: de ontluistering door moderne wetenschap..............................................................18
De filosofie van Spinoza................................................................................................................19
Hoofdstuk 6: Hume (1711-1776)......................................................................................................22
Hume’s theorie vd menselijke geest (II)........................................................................................22
1
, Hume’s scepticisme (III)................................................................................................................23
De natuur (IV)...............................................................................................................................24
Ethiek (V)......................................................................................................................................24
Moderne visie op de WH, de redelijkheid en de tijd.........................................................................25
Moderne visie op de WH..............................................................................................................25
Moderne visie op redelijkheid......................................................................................................25
Moderne visie op de tijd...............................................................................................................26
Ideaal van de verlichting en Eurocentrisme/kolonialisme............................................................26
1) Doctrine van het sociaal contact..............................................................................................27
Utilitarisme...................................................................................................................................27
Hoofdstuk 7: Immanuel Kant (1724-1804)...........................................................................................29
1. Kant trancendentale methode ( I.1 en I.2)................................................................................29
2. Transcendentaal idealisme: hoe is empirisch kennis mogelijk?................................................29
3. Transcendentaal idealisme: de grenzen van de kennis.............................................................30
4. Ethiek/ praktische rede.............................................................................................................31
5. Verhouding theoretische en praktische rede?..........................................................................31
Opdracht: maak een schema van de kenvermogens bij Kant.......................................................32
6. Kant vs moderne filosofen........................................................................................................32
7. Kants verscheurde subjectiviteit...............................................................................................32
Hoofdstuk 8: Friedrich Nietzsche (1844-1900).................................................................................34
1. Nietzsches genealogisch project (I)...........................................................................................34
2. Wil tot macht, hoge mens, eeuwige terugkeer van hetzelfde (II).............................................36
3. Nietzsches opv over transcendentie.........................................................................................37
Kritiek op filosofie van Nietsche...................................................................................................37
Het einde van de moderne cultuur?.....................................................................................................38
Overgang tussen h8 en 9..................................................................................................................38
Vb van dit dilemma vd mod cultuur: kritisch rationalisme van Karl Popper (Oostenrijkse-Britse
wetenschapsfilosoof, °1902-1994)...............................................................................................38
Uitwegen uit dilemma van de kritiek............................................................................................40
Les 11: H9 taal..................................................................................................................................41
I. Waarom nu hoofdstuk over taal?..............................................................................................41
II. Grice en Searle..........................................................................................................................41
III. Problemen met theorie van Grice en Searle............................................................................42
IV. Davidson..................................................................................................................................42
H10: Een interpretatie van transcendentie......................................................................................44
I. “De twijfel komt na het geloof”.................................................................................................44
2
, II. Discussie...................................................................................................................................45
Examen: 2 juni..............................................................................................................................47
Samenvatting: Inleiding tot de
filosofie
(Judith wambacq)
Examen
Examen: 2 juni 2022, schriftelijk, gesloten boek, zonder mondelinge toelichting
Structuur examen: 14 Multiple choice vragen (35%) + 7 begrippen toelichten (35%) + open vraag
(30%)
Inleiding cursus
Wat is filosofie? Onderwerp van folosofie: cultuur (hoe mens leeft en samenleeft + hoe hij over
dit leven nadenkt in woorden, beelden, etc.); dus vaak: spreken over spreken!
Thema van deze cursus: neiging tot transcendentie + link tussen filosofische theorieën en
veranderingen in Europese cultuur
Dit is een Inleiding tot de Filosofie, dus niet volledig (slechts een 10tal filosofen, die bovendien
allemaal Europese mannen zijn).
- Waarom keuze voor Europese filosofen? Huidige wereld (kapitalisme, repres democr,
mensenrechten, ecol crisis) is Europees product.
- Waarom keuze voor mannen? Hun theorieën passen goed in stelling die deze cursus naar
voren wil brengen
- Deze cursus presenteert dus geen canon van de filosofie, geen waarde-oordeel!
o Filosofie kan om verschillende dingen gaan, maar cultuur is het centrum
Hoofdstuk 1: Socrates
1. Het Griekse mirakel: situering van Socrates
Wanneer? 600-300v.Chr.
Waar? Oostelijke Middellandse Zee
o De bloei van het Oud Griekenland
Wat? Ontstaan van enkele fundamentele aspecten van Europese cultuur: democratie,
geschiedschrijving, meetkunde, theater, sport, atheïsme
o Directe democratie: vergaderingen waar mannen konden discussiëren over
bepaalde onderwerpen
o Geschiedschrijving: een interpretatie over een bepaalde gebeurtenis (feit 1+ 2+3
hebben geleid tot…)
Hoe?
- Economisch welvaart
- Democratie
impact van het woord: discussie zorgt voor minder taboes en uitsluiting
impact van het schrift: steun vr geheugen en zo instrument vr verspreiding van kennis +
bevordering van kritische houding
3
, Verwerpen van traditionele religieuze verklaring van aard en oorsprong van wereld en opstellen
van menselijke verklaring die voorwerp is van discussie; menselijke verklaring berust op principes
(archè) + teksten (logos)
o Archè; 1 principe dat alle fenomenen kan verklaren
o Traditionele verklaringen waren niet meer genoeg, argumenten werden een
must!
2. De zelfzekerheid van Socrates
Wie? Griekse filosoof (470-399v.Chr.), gestorven dr gifbeker, zie Apologie van Plato
Socrates’ leven bestond uit op straat discussiëren over wat een gelukt (gelukkig+goed) leven is.
Antwoord op deze vraag NT bereikbaar door zich te beroepen op:
- instinct (dit leidt enkel nr aangename, nt nr gelukte leven)
- Sociaal aanvaardbare gewoonte
Antwoord WEL bereikbaar door inzicht (dus als je geen gelukt leven hebt, dan is dit omdat je niet
juiste inzicht hebt)
Socrates is zeker dat deze zoektocht nr inzicht (in gelukt leven) waardevol is en dus dat zijn leven
waardevol is
dus: zekerheid dat je omtrent dit soort van zaken inzicht (universeel) kan bereiken (maar zelf nt
zeker waaruit dit inzicht dan zou bestaan)
Met dit inzicht staat hij diametraal tegenover de Sofisten (vb. Protagoras).
Wie? Rondreizende leraars die tegen betaling opleiding bieden in retoriek
Waarom opleiding in retoriek?
Omdat alle waarheid relatief is (Homo Mensuraleer, indiv mens is maat van alle dingen) en er
geen zekerheid/kennis mglk is, dan maar opteren voor de mening die meest voordelig is vr jou en
anderen van deze mening proberen overtuigen
o Onderwijs in het retoriek: mensen kunnen overtuigen
o Dit was binnen de context van de directe democratie (vergaderingen)
o Je standpunt kunnen verdedigen
o Geen kennis mogelijk dus goed moeten kunnen overtuigen
Kritiek van Socrates op Sofisten:
1) Er is een onderscheid tussen schijn en zijn (bij Sofisten enkel schijn)
2) Mensen vinden het belangrijk om inzicht te krijgen in het zijn
- Neiging tot transcendentie
- Beschrijving transcedndentie: verlangen van mensen om hun leven, overtuigingen en
betekenisconstructies te beschouwen vanuit een ander standpunt dan hun persoonlijk,
particulier, subjectief standpunt
Vb. Waarom streeft persoon x een sportcarrière na? Misschien zijn mijn eigen streefdoelen
even belachelijk? Wie zal het zeggen? Ik zou graag weten of ze ‘echt’ waardevol zijn
3) schijn / zijn
onwaar/waar
onzeker/zeker
o schijn: hoe je het ziet, is hoe de werkelijkheid is
o schijn en zijn: niet alles dat je ziet is de werkelijkheid
opdracht
Lees de andere voorbeelden van zekerheid (p. 19-24). Zoek een beeld of maak een
gedicht/metafoor dat het begrip ‘transcendentie’ kan verduidelijken. Leg uit in 5 lijnen waarom
je dit beeld hebt gekozen.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Miallm. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.63. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now