SMI3 – Beleidsontwikkelingen in de gezondheidszorg
LES 1: Introductiecollege
1. Kenmerken van acutele ontwikkelingen
Heel veel innovaties voor de zorgen voor deze kenmerken.
1.1 Transparant
Tegenwoordig vind je overal kwaliteitsprogramma’s of website. Ook veel
cijfergegevens worden openbaar gemaakt. Hierdoor kan je kijken naar ‘hoe goed
een dokter of een ziekenhuis het doet’. Het presenteren van deze cijfers heeft
een belangrijke functie (in kader van benchmarking & alarmteken).
1.2 Veilig
Jaarlijks worden er wereldwijd ongeveer 234 miljoen operaties uitgevoerd.
Chirurgie is een integraal deel van de gezondheidszorg (Weiser et al., 2008).
Complicaties vanwege een chirurgische ingreep zijn geëvolueerd tot een
belangrijke oorzaak van mortaliteit en morbiditeit in de wereld. Vijftig procent
van complicaties ten aanzien van een heelkundige ingreep zijn te vermijden
(Kable, Gibberd & Spigelman, 2002).
Onderzoek heeft aangetoond dat 53% tot 70% van de fouten gebeurt buiten het
operatiekwartier, preoperatief of postoperatief (De Vries et al., 2010). Dagelijks
komen verpleegkundigen in contact met een grote populatie patiënten, alles is
routine geworden en daardoor worden er fouten gemaakt. Er worden te weinig
vragen gesteld bij de manier van werken, mede door de grote tijdsdruk en het
tekort aan verpleegkundigen gaat men vaak niet in staat zijn om kwaliteitsvolle
zorg te bieden. Hoe hoger de personeelsbezetting en hoe beter geëduceerd de
verpleegkundigen zijn, hoe hoger de kwaliteit van zorgverlening (Forster et al.,
2006).
To err is human (Kohn et al., 2000), dit kan opgevangen worden door een
systeem dat fouten ondervangt, door training, door specialisatie en door
teamwerk. De enige manier om de veiligheid te vergroten, is dat we fouten en
vergissingen kunnen onderscheppen, vooraleer er ongeplande schade ontstaat.
Enkele opvallende zaken in de tekst:
• 53% tot 70% van de fouten gebeurt buiten het operatiekwartier
o Hier zijn dus verpleegkundigen verantwoordelijk voor!
• Ondanks de vele innovaties zoals NEWS, zijn er nog steeds fouten
aanwezig
• Complicatiepercentage bij chirurgie loopt tegen de 50%
,2
1.3 Effectief & Efficiënt
Heel wat innovaties op structureel niveau zoals centralisatie en decentralisatie.
Ook het ontstaan van zorgpaden bevordert de efficiëntie. Men werkt met
richtlijnen en procedures.
1.4 Tijdig
1.5 Voor ieder gelijk = gelijkheid
1.6 Patiëntgericht
Modellen over patiëntgerichte zorg.
Gezondheidszorg moet voor iedereen
toegankelijk en gelijk zijn. In theorie is dit, maar
als je kijkt naar de praktijk zijn er nog steeds
sociale groepen die niet bereikt worden.
2. Beleidsontwikkeling
WHO krijgt rapportages over de kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg.
Deze maken een bepaalde policy. Deze policy komt binnen bij de EU en zo
vervolgens naar België. Dit wordt omgezet in wetten en decreten en gaat zo naar
de organisaties. Een voorbeeld hiervan is de SBARR. Heel veel van wat op de
afdeling gebeurd, komt voort vanuit een heel organisatie daarboven.
3. Innovatiekunde
Innoveren in de zorg:
• Gebeurt dagelijks
• Op meerdere niveau’s
• Soms gecontroleerd; plannend change
• Soms niet gemanged; van plan naar werkelijkheid
Implementeren = gebruik van de nieuwste inzichten, methoden, technieken of
producten die verbeteringen brengen ten opzichte van de bestaande situatie.
Implementeren = veranderen. Het is in meerdere opzichten een werkwoord en
vraagt om een actieve aanpak tussen alle betrokkenen.
Implementeren = interactie. Het is geen volkomen top-down noch een volkomen
bottom-up aangelegenheid. Interactie tussen ontwikkelaar en (beoogde)
gebruiker staat centraal. Zowel bij het ontwikkelen van nieuwe inzichten,
methoden, technieken of producten als bij het implementeren ervan.
Innovatie is een vernieuwing voor degene die er mee te maken krijgen. De
perceptie van de innovatie is het centraal aspect. Een waarneming is een
subjectieve beleving van een persoon, afdeling, groep en instelling.
,3
3.1 Kenmerken van een innovatie
Operationele kenmerken:
• Observeerbaarheid: naar innovatie en resultaten
• Probeerbaarheid: omkeerbaarheid,
pilot- mogelijkheden
• Complexiteit: onzekerheid, variabiliteit, stabiliteit,
• Omvang: range beïnvloeden door innovatie
(mensen, processen)
• Intensiteit: objectieve en subjectieve werklast
• Integriteit: norm voor mate van uniformiteit in
gebruik innovatie
3.2 Adoptie en gebruik
Rogers hanteert vijf eigenschappen van innovaties die de diffusiesnelheid en
adoptiegraad bepalen:
1. Relatief voordeel
2. Compatibiliteit
3. Complexiteit
4. Testmogelijkheid
5. Waarneembaarheid
Je kan dit invullen aan de hand van een
vragenlijst. Deze kan je dan analyseren. Je kan
deze dan bespreken met de afdeling. Zo kan je
heel gericht werken om de adoptie mogelijk te
maken.
3.3 Drie centrale begrippen
Bij innoveren zijn er 3 centrale begrippen:
1. De innovatie
2. De omgeving (context) waarin de innovatie wordt geplaatst
3. De strategieën die worden gebruikt om de innovatie te plaatsen/ te
implementeren
Links heb je een bepaalde innovatie staan en rechts de context waarin de
innovatie zal plaatsvinden. Deze kennen een bepaalde fit. Dit kan een grote fit
zijn of een lage. Als je de mate van fit weet, dan weet je ook welke interventies je
zal toepassen. Dit heeft effect op de effectiviteit van de implementatie. Gaan
mensen de innovatie ook daadwerkelijk gebruiken? Dit heeft effect op de
innovatie effectiviteit.
(HRM = Human Resource Management)
Adoptie = onderzoeken van de adoptie en dus de congruentie tussen de context
en de innovatie.
, 4
Fidelity = wanneer je bezig bent met de implementatie en gaat controleren of de
gebruikers de innovatie gebruiken zoals het hoort.
3.4 Verloop van innovaties
Binnen de fasering van een innovatie doorlopen de gebruikers een soort
‘rouwproces’. Dit gaat gepaard met heel wat emoties. Je moet hier dus rekening
mee houden en op inspelen.
LES 2: Innovatiekunde 1
1. Wat is innovatie?
Volgens Rogers: een idee, praktijk of object dat door een individu of andere
eenheid van adoptie als nieuw wordt waargenomen.
• Moeilijk objectieve criteria aan te leggen
o Of iets innovatief is, vertrekt uit de perceptie van de eindgebruiker.
• Meeste definities zijn perspectief gebonden
• Een Iphone is niet voor iedereen vernieuwend als je al jaren een
smartphone hebt. Innovatie is dus voor iedereen anders.
• Ontwikkelaars, gebruikers of beide
• Meeste auteurs innovatie = commerciële toepassing van nieuw concept ≠
inventie
o Commerciële toepassing van een nieuw concept = innovatie
o Inventie is iets totaal nieuw, iets radicaal. Is een inventie een
innovatie? Ja, maar omgekeerd niet.
o Onderscheid blijft vaag
• Niet alleen technologische hoogstandjes
• Vaak nog sprake van ‘technology push’ i.p.v. ‘vraaggestuurd’: er wordt te
weinig gedacht aan vraaggestuurd werken en wordt er gehandeld
vanboven uit.
• Technologie- en ICT denken vaak nog in termen van producten in de markt
zetten
• Rol van gebruiker nog vaak onderbelicht
2. Innovatie in de zorg
2.1 Tijdslijn ontwikkeling spoedeisende
hulp
Innovatie gaat niet altijd over een product. Het kan ook gaan over
samenwerkingsverbanden. In Nederland stond de SEH los van de huisartsenzorg.
Nu is er een doorgedreven samenwerking. Deze nemen enkele taken over van de
SEH. Het hoeft dus niet altijd technologie te zijn, maar kan dus ook het
optimaliseren zijn van samenwerkingsverbanden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Mollll. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.01. You're not tied to anything after your purchase.