Summary
Samenvatting Macro Dirk Geldof
- Course
- Institution
Samengevat van het les Macro Samengevat van de ppt en de opnames.
[Show more]
Seller
Follow
carlosjassimirsandovalvega
Content preview
Macro Dirk Geldof 1Een sociologische verkenning van maatschappelijke veranderingen die onze wooncultuur
beïnvloeden.
Waarom sociologie in ontwerpwetenschappen?
Basisvraag:
ontwerpen in welke wereld?
=> hoe die wereld zien?
=> hoe de veranderingen in onze samenleving (h)erkennen?
• Sociologie als hulpmiddel om de snelle veranderingen in onze hedendaagse samenleving
- te (h)erkennen
- Te kunnen kaderen
- En je er toe te kunnen verhouden
Een sociologische kijk op wooncultuurBedoeling van het vak
• Op macroniveau maatschappelijke veranderingen die de wooncultuur beïnvloeden in kaart brengen
• Vanuit een sociologisch perspectief hebben we aandacht voor
- Les 5. Sociale gelaagdheid van woonwensen en woonbehoeften
- Les 6. demografische en culturele evoluties: individualisering en veranderende gezinstypes.
- Les 7: Ontwerpen in een samenleving in superdiversiteit
- Les 8. Impact van coronacrisis op ruimte, tijd en wonen
+ literatuur/examenopdracht
Wooncultuur macro: Lesgeven in (post-)corona-tijden
• 4 live lessen op campus
- Leerstof op hoofdlijnen
- Ruimte voor vragen & discussie
+ zelfstudie literatuur-opdracht
• Geactualiseerde cursus 2022 via Universitas
- Ondersteunende kennisclips of links via Blackboard en/of ppt’s.
Wooncultuur: een sociologische kijk.
Literatuur en examenopdracht Toelichting.
• een schriftelijk examen, met 2 luiken
• Een eerste luik van het examen bevat
- met kennisvragen, inzichtsvragen en toepassingsvragen.
- Van Els De Vos (micro) & Dirk Geldof (macro)
• Het tweede luik van het examen is een vraag die je vooraf krijgt.
• een sociologische literatuuropdracht
- 20% van de punten van het vak (4/20)
- die je vooraf mag/moet voorbereiden,
- (uitgetypt) naar het examen meebrengt
- om samen met de examenkopij af te geven.
Opbouw van les 1. De sociale gelaagdheid van woonwensen en woonbehoeften
• Centrale vraag: Hoe komen woonvoorkeuren tot stand? De invloed van de samenleving
• Kernauteur: Pierre Bourdieu over culturele distinctie en sociale distantie
• Leerstof: cursustekst + hoofdstuk over Bourdieu in de cursus
,Macro Dirk Geldof 2
Woonvoorkeuren zijn niet ‘zomaar’ verdeeld
• Woonvoorkeuren verschillen, niet alleen op basis van persoonlijke smaak, maar ook op basis van
sociologische kenmerken van mensen.
• Zo zijn er verschillen in wooncultuur tussen
- Ouderen en jongeren (het smaak patroon gekleurd is en ander is)
- Rijken en armen (hoeveel geld kun je uitgeven om je droomhuis waar toe te maken)
- Laaggeschoolden en hooggeschoolden ( ander voorkeuren door de verschillend niveau studie)
- Stadsbewoners en mensen uit voorsteden
- Stadsbewoners en mensen op het platteland
- Belgen en migranten
- Migranten onderling
• Vb. Mensen van Marokkaanse origine en mensen van Ghanese origine
- Mannen en vrouwen( door verschillend gedragspatronen)
- Kinderen en volwassenen
De samenleving stuurt (mee) onze smaak
• Woonvoorkeuren staan niet op zich.
• Ze zijn onderdeel van een ruimere smaak, en van culturele patronen.
• De sociologie leert ons dat deze smaken, voorkeuren & culturele patronen niet enkel het resultaat
zijn van de ontwikkeling van onze persoonlijke smaak.
• Die persoonlijke smaak wordt in belangrijke mate mee bepaald door het sociale milieu & de sociale
laag of klasse waarin we zijn opgegroeid &/of waarin we leven.
Een voorbeeld: cultuurconsumptie van muziek (onderzoek 2012) Sociale gelaagdheid museum
bezoek
• Wat bepaalt wat we ‘mooi’ vinden?
- Socialisatie (opvoeding en gezin) - hoe hoger geschoold, hoe groter
de participatie en frequentie
- Opleiding (bv.Jazz hoger populair dan de bij lage opgeleid)
- Werksetting & inkomen
• Klasse
3 soorten kapitaal
• beroepsgroep
- economisch kapitaal -> hoeveel
Wat geldt voor cultuur, geldt ook voor architectuur
geld je hebt (niet vernieuwd)
• Wat we mooi vinden, is sociaal bepaald - Sociaal kapitaal ( hoeveel
- ‘socially constructed ideas of beauty’ mensen kennen ze, hoe sterk is
zijn sociaal netwerk bv. Alleen
verhuizen met rma ofte.
Voor wie ontwerp je? Over de sociale gelaagdheid van smaak
Hoe speelt sociale gelaagdheid in het wonen? Verschillende vrinden die kunnen
helpen met verhuizen.)
• Het werk van de Franse socioloog Pierre Bourdieu inspireert nog steeds - Culturele kapitaal
om processen van distinctie te ontdekken 1. Hoeveel weet je van kunst ( kan
• Niet alleen economisch kapitaal, maar ook cultureel kapitaal telt je stromingen verkennen)
2. Savoir vivre ( kan je over die
- Zie cursustekst ‘Culturele distinctie en sociale distantie’
Vertrekpunt: de socioloog Bourdieu vs. de filosoof Kant over schoonheid cultuur communiceren, kan je zelf
positioneren in die cultuur , kan
• Kant: schoonheid als zelf handhaven)
- belangeloos en noodzakelijk
- welbehagen
- doelmatigheid zonder doel
• Bourdieu over schoonheid
- Geen universele smaak of tijdloosheid van schoonheid bestaat, maar klassegebonden smaak
fi
,Macro Dirk Geldof 3
- Schoonheid is de Resultaat van strijd/van sociale strijd waarin de dominante groep in de
samenleving reluct om hun beeld/smaak hun idee van schoonheid opgelegd krijgen aan een
groot deel van de samenleving. Bv. Hedendaags Mooie slanke vrouw<-> Rubens bv
volgebouwd vrouwen was schoonheid nu dankzij de sociale media gepusht naar de
samenleving-> Rubens tijd via schilderijen.
Bourdieu’s kerngedachte
• Smaken nauw verbonden met economische en sociale condities
• Opgroeien in een bepaalde sociale klasse creëert een habitus( soort leefwereld) die mensen +/-
voorbestemt om zich wel/niet voor kunst te interesseren
• Verschillen in gedrag, smaak en levensstijl dienen om verschillen tussen groepen te legitimeren én te
reproduceren
De sociale evolutie van… de gave des onderscheids ( wat je van huis meekrijgt)
• Socialisatie cruciaal
- Opgroeien in een milieu rijk aan cultureel kapitaal
- ‘hogere’ kunst meer gewaardeerd door hoger opgeleiden, versus populaire kunst
• De ‘gave’ om kunst juist te interpreteren is niets meer dan een exhibitie van tijdens het leven
opgebouwd en geïnternaliseerd cultureel kapitaal ( de samenleving zet het proces door , je leert een
gave onderscheids krijgen om kwaliteit of minder kwaliteit te onderscheiden. Zijn gaves die je leert om
de smaakt te leren ontwikkelen
Smaken verschillen én maken verschillen
• (kunstzinnige) smaak verbonden met de sociale condities waarin die Mogelijk examenvraag leg de titel
smaak is ontwikkeld uit:
- Milieu bepaalt socialisatieproces
Distinctie -> mensen verschillen
- Daarbinnen ontstaan ‘persoonlijke’ smaak en habitus van elkaar want we creëren ook
- Niet alleen voor ‘verheven’ kunst, maar evengoed voor kledij, afstand. door de verschillenden
woninginrichting, voedsel, … smaken en waarden we niet
gelijkwaardig beschouwen, we
• Luxe en verfijning tegenover nut en eenvoud beschouwen bepaalde smaken
- Let op: geen zwart-wit-beeld van sociale reproductie belangrijker dan een ander als
platvloerser; minder cultureel
gedragen
Distinctie door distantie Distantie door distinctie
• Verschillen in smaak ook als ‘wapen’ gebruikt bij de sociale reproductie Er zitten gelaagdheid in door te
van ongelijkheid zeggen wat je leuk vind of goed
design vind maken we een aantal
- Dominante klasse dwingt acceptatie van haar smaak en mensenafstand van de ander wat ze
levensstijl af niet kunnen veroorloven
- Sociale stijging betekent culturele inhaalbeweging
-> Krijg je democratisering proces
• Zelden volledig haalbaar voor wie er niet in opgroeide hun smaak wordt gekopieerd en
- Strebers, parvenus & patsers wordt overgenomen geraakt breed
• Economisch kapitaal geen garantie voor cultureel kapitaal verspreid wordt gepopulariseerd
verdwijn de culturele voorsprong
- Met voortdurend nieuwe streefdoelen verdwijn de culturele distantie en
Bourdieu vandaag? neem men de vlucht vooruit en
• Mechanismen van culturele reproductie werken nog steeds komen nieuwe ontwerpers/invullingen
voor de hoogste prijs segment die
- Rol van (interieur)architectuur-magazines en beelden? gedeeltelijk aan gedemocratiseerd
- Rol van ontwerpers? worden
• Anno 2022 iets minder deterministisch & voorspelbaar Men gebruik smaak verschillen als
- Meer cultureel omnivorisme (bv. Concert ,verschillende wapen om zich af te zetten en men
samenkomen zowel hoog als laag.) probeert tegelijkertijd die smaak op te
leggen
• Vooral van hoog naar laag
• Smaak blijft mee sociaal bepaald
, Macro Dirk Geldof 4
• Wat voor wie ontwerpen?
• Lees het artikel van Barbara Laan (1996!) over woonrages en zoek toepassingen
• Ga aan de slag met de reflectie-vragen over je eigen smaak en rol
• Bekijk cultureel kapitaal en sociale distinctie in beeld
- Elements of Bourdieu: Distinctions Create Boundaries
• Met filmfragmenten Woody Allen/Manhattan
- https://www.youtube.com/watch?v=FBn28iNcpBA&list=PLC7C314962E541C50&index=4
• Verwerkingsopdracht:
- beschrijf hoe in het filmfragment van Woody Allen de kennis van kunst gebruikt wordt om sociale distinctie te
creëren.
Wooncultuur Een sociologische verkenning Les 6. Individualisering, veranderende
gezinssamenstelling en demografische transities als uitdaging voor wonen
Leerstof: 3 invalshoeken
Demografische invalshoek
● Cursustekst, met Demografische Vooruitzichten 2021-2070 Federaal Planbureau
● Sociologische invalshoek
● Individualisering & onzekere vrijheid. Uit: Geldof, D. (2021). Onzekerheid. Over leven in de
risicomaatschappij. Acco, pp. 115-136)
● Wat betekent dit voor wonen?
● Pasteels, I., Lodewijckx, E. & Mortelmans, D., 2015. Wonen in Vlaanderen… Voor elk gezin wat
wils? In: Luyten, D., Emmery, K., Pasteels, I. & Geldof, D. (red.), De sleutel pas niet meer op
elke deur. Dynamische gezinnen en flexibel wonen. Antwerpen, Garant, pp. 39-75. (kopies in
syllabus)
Basisvraag vandaag: Voor wie ontwerpen we?
● Dominant beeld van een gezin:
● twee blanke volwassenen
● één, twee of eventueel drie kinderen
● De realiteit is steeds complexer
● Snelle demografische evoluties
● samenstelling gezinnen (les 6)
● etnische-culturele diversiteit (les 7)
● Deze les: focus op demografische transities & impact op woonbehoeften
De demografische transitie
● Een kijk op bevolkings-evolutie & prognoses in tijden van snelle demografische veranderingen
● Bevolkingsprojecties
● huishoudprojecties
● Een sociologische kijk op veranderende relaties
● Focus op
● onderliggende individualiserings-processen
● & veranderende woonbehoeften
Vertrekpunt: de loop van de bevolking (& de woon-
behoeften) zijn (enigszins) voorspelbaar
● Diegenen die dit jaar worden geboren
● gaan binnen zes jaar naar de lagere school
● Binnen 18-20 jaar hoger onderwijs
● Binnen +/- 20 jaar op vruchtbare leeftijd
● Binnen 65-67 (70?) jaar op pensioen…
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller carlosjassimirsandovalvega. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.38. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77858 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now