- Grondgebied (territorium): gebied met grenzen
- Gemeenschap: gevormd door mensen die daartoe behoren vanwege hun afstamming of die
op eigen verzoek de nationaliteit van de staat hebben verkregen
- Gezag (overheid): exclusieve zeggenschap op en over zijn gehele grondgebied. Het hoogste
gezag mag alleen geweld gebruiken = geweldsmonopolie
- Erkenning van een staat door andere staten
Soeverein: zelfstandige en ondeelbare eenheid
Rechtspersoon: de staat is zelfstandig drager van rechten en plichten
Algemeen belang: datgene wat in het belang is van de meeste burgers en van de staat als geheel
Rijkswetten: wetten die van toepassing zijn in het gehele Koninkrijk
Bronnen staatsrecht
- Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden : regelt organisatie van het Koninkrijk en de
onderlinge verhoudingen en samenwerking tussen Nederland en de overzeese delen van het
Koninkrijk.
- Grondwet: regelt inrichting van het functioneren van de Nederlandse staat en de
staatsorganen en de verdeling van de staatsmacht.
- Organieke wet = als de grondwet bepaalt dat iets (nader) geregeld moet worden in een wet
in formele zin
- Gewoonterecht
- Verdragen en Europese maatregelen
- Jurisprudentie = rechtersrecht
Hoofdstuk 3
Historische ontwikkeling
- Statenbond = confederatie: elke provincie eigen bestuur, met aan het hoofd een stadhouder
en eigen wetgeving
- Algemene vergadering = staten generaal: bestaat uit afgevaardigden van de 7 provinciën.
Elke afgevaardigde bezat een mandaat of last (= opdracht) van zijn provincie
Eenheidsstaat: concentratie van de staatsmacht bij een centraal gezag dat de eenheid van de staat
bewaakt die uit onzelfstandige delen bestaat
Gedecentraliseerde eenheidsstaat = de centrale overheid heeft een deel van haar regelgevende en
bestuurlijke taken en bevoegdheden overgedragen aan lagere overheden
Nachtwakersstaat = staat moet alleen zorgen voor veiligheid, rust en orde
Sociale verzorgingsstaat = taak van de overheid om zodanig in te grijpen in het sociaaleconomische
leven, dat voor alle burgers een menswaardig bestaan is gegarandeerd
, Democratische rechtsstaat: burgers hebben invloed op de overheid en de overheid is ook aan regels
gebonden. kenmerken:
- Legaliteitsbeginsel: de overheid mag slechts optreden op grond van algemene regels die
democratisch tot stand zijn gekomen
- Verdeling van de overheidsmacht
- Onafhankelijke rechtspraak
- Burgers hebben fundamentele rechten die de overheid moet eerbiedigen
Trias politica (machtenscheiding): uitvoerende macht, wetgevende macht en rechtsprekende macht
Checks and balances = machtsevenwicht door verdeling van en controle op staatstaken
Constitutionele monarchie = een koninkrijk dat is vastgelegd in een staatsregeling
Koning
- Staatshoofd van Nederland en Koninkrijk der Nederlanden drager van Kroon der
Nederlanden
- Vormt samen met de ministers de regering = de Kroon
- Koning is onschendbaar; ministers zijn verantwoordelijk
Regent = iemand die door de wetgever tijdelijk kan worden aangesteld om het koninklijk gezag uit te
oefenen
Troonrede: dit leest de koning elk jaar op de derde dinsdag van september voor. Hierin wordt het
beleid van de regering uiteengezet.
Hoofdstuk 4
Formele wetgever = Koning en Staten-Generaal
Contraseign = medeondertekening door een minister
Inlichtingenplicht = ministers en staatssecretarissen moeten aan de kamers elk afzonderlijk in de
verenigde vergadering mondeling of schriftelijk de door een of meer leden verlangde inlichtingen
geven
Ontbindingsregel: bij een onoverbrugbaar conflict, waardoor de regering het vertrouwen in het
parlement heeft verloren, kan de regering de Eerste en/of Tweede Kamer ontbinden en nieuwe
verkiezingen uitschrijven
Vertrouwensregel (ongeschreven recht) = een minister, een staatssecretaris of een heel kabinet
behoort zijn ontslag aan te bieden als een van de Kamers het vertrouwen in hem/hen verliest
Moties
- Motie van wantrouwen: de mededeling van een meerderheid van de Kamer dat men
ernstige kritiek heeft op het gevoerde beleid van 1 of meer ministers of staatssecretarissen.
Als de motie wordt aangenomen moet de minister of staatssecretaris zelf vertrekken.
- Motie van treurnis: als een bepaalde gang van zaken of een bepaalde opstelling van een
bewindspersoon wordt betreurd
- Motie van afkeuring
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller judith6. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.32. You're not tied to anything after your purchase.