Summary
Samenvatting historische context Verlichting vwo
- Course
- Level
Samenvatting van de historische context Verlichting van de examenstof voor vwo (zonder samenvatting van de franse revolutie)
[Show more]
Seller
Follow
maaikevanrijswijk
Content preview
Samenvatting geschiedenis Verlichting 1650-1900Deelvragen met bijbehorende kenmerkende aspecten
1. Welke ideeën ontstonden tijdens de Verlichting over een meer rechtvaardige
samenleving (1650-1789)
*Absolutisme
*De wetenschappelijke revolutie
*Verlichting
*Verlicht absolutisme
2. Hoe werden verlichte ideeën tijdens de democratische revoluties in de Verenigde
Staten en Frankrijk in de praktijk gebracht? (1776 – 1813)
*Verlichting
*Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de
daarmee verbonden transatlantische slavenhandel en de opkomst van het abolitionisme
*Democratische revoluties
3. In welke mate bepaalden de verlichtingsideeën de politieke cultuur in Europa?
(1813 – 1900)
*Industriële revolutie
*De sociale kwestie
*Voortschrijdende democratisering, steeds meer mannen en vrouwen doen mee
*De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme,
socialisme, confessionalisme en feminisme
Wetenschappelijke revolutie
Geleerden waren in de Middeleeuwen meestal geestelijken. Zij deden vooral onderzoek op
gebieden die met godsdienst te maken hadden. Vanaf de Renaissance kwamen er steeds
meer onderzoekers die geen geleerden waren en onderzochten onderwerpen die niet met
godsdienst te maken hebben. Net als in de Grieks-Romeinse tijd gingen onderzoekets
proeven doen, kijken wat er gebeurde en nadenken over wat zij zagen.
Gevolg: een periode met een groot aantal uitvindingen die later de Wetenschappelijke
revolutie wordt genoemd.
Belangrijke kenmerken Wetenschappelijke Revolutie:
- Een nieuwe manier van onderzoeken: observeren (waarnemen, kijken wat er
gebeurt), experimenteren (proeven doen) en redeneren (nadenken over wat er is
gebeurd, conclusies trekken uit observaties en experimenten)
- Grote veranderingen in het leven van mensen. (Uitvindingen brachten grote
vooruitgang in de medische zorg, nieuwe energiebronnen als gas, magnetisme,
stoom en elektriciteit werden ontdekt en benut)
- Met geweld gepaard gaand verzet van de Kerk en aanvankelijk ook de overheid en
sommige bevolkingsgroepen (belangrijke kerkelijke opvattingen werden door de
resultaten van onderzoek soms ondermijnd.)
Oorzaken Wetenschappelijke Revolutie
- De ontdekkingsreizen – door ontdekkingsreizen vanaf de 15e eeuw werd een groot
deel van de wereld buiten Europa bekend. Gevolg: verbreding wereldbeeld
, - Ambachtelijke technieken – ambachtslieden bezaten veel praktische kennis, met
name over wiskunde. Voor hun werk was het belangrijk dat berekeningen en
metingen klopten en dat waarnemingen precies waren
- Humanistische tekstanalyse – tijdens de Renaissance gingen wetenschappers kennis
vergaren door het werk van Griekse en Romeinse schrijvers en onderzoekers te
bestuderen. Deze humanisten legden de nadruk op het zelfstandig denken van de
mens
- Het rationalisme van Descartes – de Franse filosoof René Descartes vond dat de
samenleving op een redelijke manier moest worden onderzocht. Deze denkwijze
wordt het rationalisme genoemd, de onderzoekers die deze denkwijze aanhingen
werden rationalisten genoemd. Volgens hen kwam kennis voort uit logisch denken,
niet uit vaste ideeën uit de Bijbel of het geloof.
- Het empirisme van Locke – de Engelse filosoof John Locke vond dat kennis gebaseerd
moest zijn op waarneming en ervaring. Deze denkwijze wordt empirisme genoemd,
de onderzoekers die deze denkwijze aanhingen werden empiristen genoemd.
Nieuwe inzichten en ontdekkingen afgeleid van de Wetenschappelijke Revolutie
- De Engelse geleerde Isaac Newton kwam door waarnemen en proeven doen tot
natuurwetten, waaronder de leer van de zwaartekracht. Met behulp van die leer kan
worden uitgerekend met welke kracht voorwerpen worden aangetrokken door de
zon, de maan, de aarde en andere planeten.
- Andere onderzoekers deden andere ontdekkingen. Zo ontwierp de Hollander Antoni
van Leeuwenhoek goede microscopen, waarmee hij micro-organismen ontdekte in
water. Voor de gezondheid van de mens was dat erg belangrijk.
- Wonderen uit de bijbel konden niet met het menselijk verstand worden verklaard
- Ontdekkingsreizigers ontdekten op andere continenten sterk van Europa
verschillende culturen, met een ander geloof
- Humanistische tekstanalyse droeg bij aan de kritiek op de leer van de kerk en de
levenswijze van de geestelijke, en had gezorgd voor het uiteenvallen van de
christelijke kerk in West-Europa. Luther en Calvijn vonden dat iedereen de bijbel op
zijn manier mocht uitleggen
Gevolg nieuwe inzichten en ontdekkingen: debatten over de positie van godsdienst in de
samenleving.
Een deel van wat eeuwenlang als vaststaand door de kerk was aangenomen, bleek door de
nieuwe inzichten en ontdekkingen onjuist te zijn of in twijfel getrokken te kunnen worden.
Gevolg debatten:
- Godsdiensten en geweten werden steeds minder als verantwoordelijk van staat of
vorst gezien, maar steeds meer als zaken van het individu. – wie zelfstandig nadacht
kon immers zelf bepalen wat hij geloofde, vonden steeds meer mensen.
- Bijna alle vorsten gingen slechts 1 godsdienst in hun staat toestaan. Sommige vorsten
deden het uit geloofsovertuiging, andere om godsdienstoorlogen in hun staat te
voorkomen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maaikevanrijswijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now