Deze samenvatting is over alle les en lees stof van het vak Kiezen&beslissen van de Opleiding Toegepaste Psychologie in periode 4 van Hoofdfase 1. Buiten het boek Nudge H 1,2,3,4,5,6,8,11,12,14,15,16 zijn ook van het boek Sociale Psychologie H6 (kiezen en beslissen) en H8 (beïnvloeding) samengevat...
Samenvatting
kiezen & beslissen:
Week 1 – nudge – 1t/m4
Inleiding
Keuzenarchitect: iemand die verantwoordelijk is voor het organiseren van de context
waarbinnen mensen beslissingen nemen.
Een keuzenarchitect heeft vier opties:
1. globaal de gezondste keuzes de meest vooraanstaande optie geven.
2. willekeurige volgorde
3. zorgen dat de keus die men voorheen had gemaakt alsnog wordt gemaakt.
4. verkoop maximaliseren wanneer erop kan worden gekapitaliseerd.
5. winst maximaliseren.
Nudge: letterlijk, zachtjes duwen of iemand voorzichtig in zijn zij porren.
Libertair paternalisme
Libertair: mensen moeten over het algemeen vrij zijn om te doen wat ze willen; en
om zich als ze dat willen, terug te trekken uit ongewenste situaties.
Paternalisme: het is legitiem te proberen het gedrag van mensen zodanig te
beïnvloeden dat ze langer, gezonder en beter leven. Een beleid is paternalistisch als
het probeert keuzes zodanig te beïnvloeden dat keuzemakers, naar hun eigen
oordeel, beter af zijn.
Libertair paternalisme is een duwtje in de goede richting. Het is een relatief zwakke,
softe en niet-ingrijpende vorm van paternalisme omdat keuzes niet worden
geblokkeerd, uitgesloten of aanzienlijk worden belast.
Humans en econs: waarom een duwtje in de rug kan helpen
Men die paternalisme afwijzen gaan uit van de economische mens (econ) en niet de
normale mens (human)
Econ: de notie dat elk van ons altijd goed nadenkt en rationeel kiest.
Human: mensen die fouten maken, dingen vergeten en impulsief dingen doen (onder
andere).
,Humans maken voorspelbare fouten. Zoals de planningsmisvatting (de systematische
neiging tot irreëel optimisme), men diens opvattingen zijn gebrekkig en
bevooroordeeld. Men heeft ook een behoefte voor het bestaande.
Mensen die keuzes liever maximaliseren dan paternalisme zien hebben
(waarschijnlijk 1 foute veronderstelling en twee misvattingen:
Foute veronderstelling: men maakt vrijwel altijd keuzes in hun eigen belang of die in
ieder geval beter zijn dan de keuzes die iemand anders voor ze zou maken. Dit klopt
niet want mensen maken alleen weinig fouten wanneer ze beschikken over ervaring,
goede informatie en snelle feedback.
Foute misvatting 1: het is mogelijk om te voorkomen dat je mensen beïnvloedt.
Onbedoelde beïnvloeding kan grote gevolgen hebben en is vaak onaantrekkelijk.
Foute misvatting 2: er is bij paternalisme altijd sprake van dwang. Dit is niet het
geval door de verplichte keuzevrijheid.
Deel 1 humans en econs
Mensen maken sommige denkfouten massaal en structureel. dat iedereen de zelfde
fouten maakt betekent niet dat er iets mis is met mensen, maar het betekent wel dat
ons inzicht in menselijk gedrag beter wordt als we begrijpen hoe mensen
systematisch de fout in gaan.
Hoe we sommige fouten maken gebeurt op vele (soms nog te onderzoeken)
manieren.
De manier waarop we denken: twee systemen
Hoe kunnen mensen soms zo geniaal zijn en soms zo onnozel? Dit komt door de twee
soorten van denken:
Automatisch systeem (intuïtief) Reflectief systeem (rationeel)
Ongecontroleerd Gecontroleerd
Moeiteloos Moeizaam
Associatief Deductief
Snel Langzaam
Onbewust Bewust
Ervaring Volgt regels
Automatische systeem is in verband met de ‘oudste’ delen van de hersenen en het
reflectieve in verband met het ‘nieuwere’ deel.
Je onderbuikgevoel is het automatische systeem en bewust nadenken je reflectieve
systeem. Onderbuikgevoelens kunnen kloppen, maar toch maken we vaak fouten
omdat we te veel op ons automatische systeem vertrouwen.
Vuistregels
Hoewel vuistregels heel nuttig kunnen zijn, kunnen ze ook tot systematische
vooroordelen leiden. Er zijn drie heuristieken en vooroordelen die het
beoordelingsvermogen belemmeren. Dit komt door het samenspel tussen het
automatische en reflectieve systeem.
1. verankering
,Dit proces heet verankering en aanpassing. Wanneer men een schatting doet neemt
men eerst iets wat men wel weet anker, en je past het aan in de richting die voor
jou nodig is.
Voorbeeld:
Je woont in Eindhoven (223.0000) en moet schatten hoeveel mensen er in Helmond
wonen. Je pakt het aantal dat je weet en denkt dat het wel ongeveer 3 keer kleiner
zal zijn (74.000). Stel je komt uit Deurne (32.000) en denkt dat Helmond wel 4 keer
groter zal zijn (128.000). Helmond is echter (91.000).
2. beschikbaarheid
Wanneer men bepaalde risico’s overdenkt schatten ze de waarschijnlijkheid van
bepaalde risico’s in door zich af te vragen hoe snel ze voorbeelden kunnen
bedenken. Wanneer men gemakkelijke relevante voorbeelden voor de geest kan
halen, is het veel waarschijnlijker dat ze bang en bezorgd zijn dan wanneer ze dat
niet kunnen.
Voorbeeld:
Een risico dat bekend is, zoals dat van terrorisme na de aanslagen van 11
september, zal als ernstiger worden gezien dan een minder bekend risico, zoals dat
van zonnebaden of van zomers die steeds warmer worden.
3. representativiteit
Ook wel de ‘vergelijkbaarheidsheuristiek’. Het idee is dat mensen (vooral het
automatische systeem) de vraag hoe waarschijnlijk het is dat A tot categorie B
behoort, beantwoorden door zichzelf de vraag te stellen hoe vergelijkbaar A met hun
beeld of stereotype van B is (hoe representatief A voor B is).
Bijvoorbeeld:
We achten de kans groter dat een zwarte Amerikaan van 2,10 eerder een
professioneel basketballer is dan een joodse man van 1,70. Er zijn namelijk veel
zwarte, lange en weinig kleine joodse basketballers.
Optimisme en overdreven zelfvertrouwen
Het ‘bovengemiddelde’ effect is alomtegenwoordig. Iedereen denkt dat ze in de
hoogste decielen scoren.
Bijvoorbeeld:
90% van bestuurders denkt dat ze bovengemiddeld autorijden. Vrijwel iedereen
denkt dat ze een bovengemiddeld gevoel voor humor hebben.
Mensen zijn irreëel optimistisch maar als ze aan een nare gebeurtenis worden
herinnerd, zullen ze mogelijk hun optimisme verliezen.
, Winst en verlies
Mensen hebben een hekel aan verlies (vooral het automatische systeem). Je kunt je
ruwweg door verlies twee keer zo ellendig voelen als je je door winnen blijk kunt
voelen.
Afkerigheid van verlies draagt bij aan gemakzucht, wat betekent dat mensen een
sterk verlangen hebben om vast te houden aan hun bezittingen. Afkerigheid van
verlies werkt als een soort cognitief duwtje in de rug, dat ons ertoe aanzet geen
veranderingen toe te laten, zelfs als die veranderingen in ons belang zijn.
Voorkeur voor de status-quo
Buiten een afkerigheid van verlies is er nog een reden voor gemakzucht. Dit is de
voorkeur voor de bestaande situatie, oftewel de voorkeur voor de status quo. Mensen
blijven graag bij de vaste keuze. Een van de oorzaken hiervan is onoplettendheid of
de ‘ach wat maakt het ook uit’ heuristiek.
Voorbeeld:
Wanneer er geen vaste plaatsen zijn in de klas gaan de meeste leerlingen toch altijd
op dezelfde plek zitten.
Inkaderen
Dit is de manier waarop informatie wordt gegeven. Dit heeft een grote invloed.
Wanneer men de focus legt op de positieve uitkomst (4 op de 5 overleven de
operatie), zal men eerder geneigd zijn ervoor te gaan dan dat de focus op de
negatieve uitkomst wordt gelegd (1 op de 5 sterven na de operatie).
2. de verleiding weerstaan
Verleiding
Dynamische inconsistentie is wanneer men zegt een gewenste keuze (a) heeft, en
een minder gewenste (b) heeft. Eerst meldt men voor a te willen gaan, maar na tijd
vordert gaat men toch voor b. Dit komt vaak door gedachteloosheid en verleiding
erbij komt kijken, bij deze gezonde en ongezonde keuzemogelijkheden.
Verleiding ontstaat uit twee extreme staten van zijn. Men kan of warm zijn, of koud.
Wanneer men warm is (honger hebben in de supermarkt) geeft men sneller in aan
verleiding dan wanneer men koud is (wanneer men heeft gegeten en abstract
terugdenkt aan de situatie in de supermarkt). Iets is verleidelijk wanneer we er in een
warme toestand meer van willen consumeren.
Zelfbeheersing wordt beïnvloed door de planner (reflectief) en een doener
(automatisch). De planner probeert uw langetermijnbeleid te bevorderen, maar krijgt
te maken met de gevoelens, de ondeugden en de sterke wil van de doener, die wordt
blootgesteld aan verleidingen die gepaard gaan met opwinding
Gedachteloos kiezen
Wanneer men onnadenkend gedrag vertoond op de automatische piloot zal men
makkelijk in de verleiding worden gebracht. Men kan zo grote bakken oud popcorn
opeten terwijl ze dit bewust nooit hadden gedaan.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller miamaas. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.61. You're not tied to anything after your purchase.
