1. centraal zenuwstelsel
1.1 inleiding (begrippen)
Het zenuwstelsel is het belangrijkste controlesysteem van het menselijk lichaam en bestaat uit
hersenen, ruggenmerg en een netwerk van zenuwen dat zich uitstrekt over het hele lichaam.
Het centrale zenuwstelsel (CZS) omvat het ruggenmerg en de hersenen.
Het perifere zenuwstelsel (PZS) omvat een netwerk van zenuwen dat zich uitstrekt over het hele
lichaam.
neuroglia:
CZS
→ 50% van de massa van de hersenen
→ 10 gliale cellen per neuron
- astrocyten: regeling van de omgeving van neuronen
- microglia cellen: immunologische functie
- ependymale cellen: boorden hersenholtes en RM af
en spelen een rol in de vorming van
cerebrospinaal vocht
- oligodendrocyten: myelineschede
PZS: -satellietcellen en Schwann cellen (vormen
myelineschede)
neuronen:
→ lange levensduur
→ amitotisch
→ cellichaam (CZS en PZS in ganglia)
→ uitlopers: dendrieten of receptieve uitlopers en axonen (lengte van mm tot m), gebundeld = zenuwvezel omgeven
door myelineschede: voortgeleiding van de impuls: 150 m/s gemyeliniseerd en 1 m/s niet-gemyeliniseerd
Neuronen indeling naar functie:
→ sensorische of afferente neuronen (meestal unipolair)
sensorische receptor naar CZS
cellichamen in sensorische ganglia buiten CZS
→ motorische of efferente neuronen (meestal multipolair)
van CZS naar effectoren (spieren, klieren)
cellichamen in CZS
→ interneuronen (CZS, 99% van de neuronen, multipolair)
= schakelneuronen
zenuwcellen en synaps (zie afbeelding)
,1.2 evolutie
Het bouwplan van het menselijk lichaam is het gevolg van 3.5 miljard jaar
evolutie.
evolutie van het zenuwstelsel: het bouwplan
Plathyhelminthes (platworm):
→ bilaterale symmetrie (links/rechts)
→ acoelomaat (geen echte lichaamsholte)
→ geen kop/staart (mond=anus)
→ zenuwstelsel: ontwikkeling van de eerste lichtgevoelige cellen (ogen) en primitieve hersenen
Nematoden (rondwormen):
→ bilaterale symmetrie (links/rechts)
→ pseudocoelomaat (valse lichaamsholte)
→ kop/staart (mond + anus)
→ zenuwstelsel: ontwikkeling van de primitieve hersenen rond de oesophagus (slokdarm) en een ruggelingse zenuw
Annelida (gelede wormen, vb regenworm):
→ bilaterale symmetrie (links/rechts)
→ coelomaat (echte lichaamsholte)
→ kop/staart (mond + anus): protostoom
→ zenuwstelsel: primitieve hersenen rond de oesophagus (slokdarm) en een ruggelingse zenuw
,1.4 anatomie
De spinale zenuwen bestaat uit 4 delen en heeft bij ieder deel een spinaal ganglion dicht
bij het RM. Sommige delen van het RM zijn wat dikker (bij oa. armen en benen) voor
goede bezenuwing voor beweging op die grotere plaatsen.
MENS: hersenen ingepakt in schedel, gewicht ± 1400 gram, 1012 neuronen met per
neuron 200.000 synapsen, inhoud: 1200-1600 cc, waarvan 1000 cc cellen, 100-150 cc
bloed, 250-300 cc cerebrospinaal vocht en interstitium
de anatomie van de hersenen (CZS) omvat:
→ cerebrum of grote hersenen
diencephalon of tussenhersenen
mesencephalon of middenhersenen
→ cerebellum of kleine hersenen
pons of brug
→ medulla oblongata of verlengde merg
1.4.1 grote hersenen
Het cerebrum bestaat uit een linker/rechter hemisfeer die elk uit 4 lobben bestaat. Deze lobben zijn frontaal, parietaal,
occipetaal en temporaal.
→ groeven of sulci en uitstulpingen of gyri
→ links en rechts verbonden door corpus callosum (200 miljoen axonen)
→ pons: relais tussen cerebrum en cerebellum, ademhaling
1.4.4 hersenzenuwen
Twaalf paar hersenzenuwen komen uit het onderste oppervlak van de hersenen. Al deze zenuwen, behalve de nervus
vagus, passeren het foramina van de schedel om structuren in het hoofd, de nek en het gezicht te innerveren.
1.4.5 Hersenkamers of hersenventrikels
Hersenkamers (ventrikels): twee zijventrikels, een derde ventrikel (die in het midden ligt) en een vierde ventrikel,
gelegen in of onder de kleine hersenen.
Ventrikels bevatten hersenvloeistof (ook cerebrospinaal vocht of liquor genoemd), die door de ventrikels naar de
ruimtes rond de hersenen en ruggenmerg stroomt. Aan de oppervlakte van de hersenen wordt de liquor weer in de
bloedbaan opgenomen.
Functies:
→ aangemaakt door de ‘plexus choroideus’, een groep gespecialiseerde cellen in de hersenkamers.
→ heldere vloeistof: dagelijkse productie 400 en 500 ml, totale volume: circa 150 ml, 3x per dag.
→ omgeeft de hersenen en het ruggenmerg
→ stootkussen voor de hersenen en goede voeding voor de zenuwcellen.
1.4.6 Hersenvliezen
1) harde hersenvlies of dura mater
2) arachnoidale membraan of losmazig hersenvlies
3) zachte hersenvlies of pia mater
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lieselotvandenbroucke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.81. You're not tied to anything after your purchase.