Summary
Samenvatting geschiedenis I 4.1 t/m 4.4 I De Koude Oorlog
- Course
- Level
- Book
Vak: Geschiedenis Leerjaar: 3 Richting: VWO Boek: MeMo 3 vwo Handboek Paragraven: 4.1 t/m 4.4
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
timovanbreukelen
Reviews received
Content preview
Geschiedenis samenvatting H4H4: De Koude Oorlog
4.2 Van bondgenoot naar aartsvijand
De eerste spanningen
In feb 1945 kwamen de geallieerde leiders bij elkaar om afspraken te maken over de toekomst van
Europa. Hitlers leger was bijna verslagen; de capitulatie van Duitsland was een kwestie van tijd. Wat
moest er daarna met Dui. gebeuren? Sovjetleider Stalin besprak de kwestie met de Amerikaanse
president Roosevelt en de Britse premier Churchill in een villa aan de Zwarte Zee. Op deze
Conferentie van Jalta besloten ze om Duitsland en de hoofdstad Berlijn in 4 bezettingsgebieden te
verdelen. De 3 grootmachten en Frankrijk zouden elk zo'n bezettingszone besturen en daarbij zo
goed mogelijk samenwerken. In het bevrijde Europa zouden na verloop van tijd verkiezingen komen.
Stalin stemde in, maar was eigenlijk van plan om bevriende, communistische regeringen in de
buurlanden vd Sovjet-Unie te installeren. Hij wilde zo voorkomen dat de SU in de toekomst opnieuw
uit het westen werd aangevallen. Churchill probeerde juist te voorkomen dat een aantal Europese
landen communistisch zou worden. Hij wilde duidelijke afspraken over de grenzen vd Russische
invloedssfeer in Europa. Roosevelt vond dat de Europese landen het recht hadden op vrijheid en een
zelfgekozen, democratische regering.
Toen Dui. in mei '45 verslagen was, groeide het wantrouwen tussen de geallieerden snel. Roosevelt
was opgevolgd door president Truman, die de bedoelingen vd Sovjets niet vertrouwde. In juli '45
kwamen de geallieerden opnieuw bijeen op de Conferentie van Potsdam. Tijdens deze conferentie
vertelde Truman Stalin dat Amerikaanse natuurkundigen een kernwapen hadden ontwikkeld. Met
de inzet van atoombommen tegen Japan maakte de Amerikaanse president aan Stalin duidelijk dat
de VS een supermacht waren geworden. Stalin wilde in Potsdam zo min mogelijk afspraken
vastleggen. Dan kon hij zijn gang gaan in Oost-Europa. Stalin eiste ook herstelbetalingen van
Duitsland, omdat zijn land het zwaarst geleden had onder de nazi-agressie. Uiteindelijk werd
besloten om Duitsland definitief in zones op te delen en door een geallieerde raad te laten besturen.
De 4 bezetters mochten in hun eigen zone goederen in beslag nemen ter compensatie vd
oorlogsschade.
Europa verdeeld
De VS en de SU waren de nieuwe grootmachten na de WOII, maar de kapitalistische, democratische
samenleving in de VS verschilde sterk van de communistische Russische staat. Deze ideologische en
economische verschillen vormden een belangrijke oorzaak vd spanningen tussen Oost en West.
Churchill waarschuwde al in 1946 voor een IJzeren Gordijn, dat de Russen dwars door Europa
neerlieten. In strijd met de afspraken over vrije verkiezingen hielp Stalin de communistische partijen
in de Oost-Europese landen om de macht te grijpen. Tussen 1945 en 1948 werden in die landen
andere politieke partijen opzijgeschoven. De spanningen tussen Oost en West liepen hoog op: de
Koude Oorlog was begonnen.
Truman wilde grotere Sovjet-invloed en verspreiding van het communisme tegengaan. Na een
toespraak tot het Amerikaanse Congres vroeg hij steun voor een nieuwe buitenlandse politiek: de
Trumanleer. De VS zouden militaire steun geven aan vrije volken die zich verzetten tegen een
communistische machtsovername. Maar de Amerikanen begrepen ook dat het communisme niet
alleen met militaire dreiging ingedamd kon worden. Er moesten ook economische maatregelen
genomen worden om de verarmde Europese bevolking te helpen. De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken Marshall kwam in '47 met het plan om Europese landen met dollars te steunen.
Een voorwaarde was dat die landen zouden samenwerken. Door dit Marshallplan konden de
, Europese landen de oorlogsschade herstellen en hun economie op gang brengen. De VS kregen zo
ook weer een Europese afzetmarkt voor hun eigen producten. Stalin noemde het Amerikaanse plan
'dollarimperialisme' en verbood de Duitse Sovjetzone en de andere landen van het Oostblok om het
geld en de Amerikaanse voorwaarden te accepteren.
De spanningen liepen in '48 verder op, toen de westerse bezettingszones eenzijdig de Duitse mark
invoerden. Stalin reageerde met het afsluiten van alle toegangswegen die via de Sovjetzone naar
West-Berlijn liepen. Amerikanen en Engelsen gebruikten daarop een luchtbrug om de stad te
bevoorraden. Het jaar dat deze Blokkade van Berlijn duurde, was 1 vd gevaarlijkste periodes uit de
Koude Oorlog. Om voorbereid te zijn op een Russische aanval werden veel Amerikaanse soldaten in
West-Europa gelegerd. Vanwege de oplopende spanningen sloten de VS en andere westerse landen
in '49 een militair bondgenootschap, de NAVO. De aangesloten landen beloofden elkaar steun bij
een aanval op 1 van hen. In hetzelfde jaar werden Amerikaanse, Engelse en Franse bezettingszones
samengevoegd tot West-Duitsland (BDR: Bondsrepubliek Dui.). In het oosten riepen de
communisten de DDR (Duitse Democratische Republiek) uit. Daarmee was de deling van Oost- en
West-Duitsland een feit. West-Duitsland werd in '55 lid vd NAVO. De SU richtte toen, samen met de
landen van het Oostblok, het Warschaupact op, de militaire tegenhanger vd NAVO.
De wereldvrede in gevaar
Het jaar '49 bracht voor de VS en de westerse bondgenoten 2 onaangename verrassingen. In China
grepen de communisten onder aanvoering van Mao Zedong de macht. Bovendien bleek de SU
inmiddels ook een atoombom te hebben. Mogelijk heeft Stalin de technische geheimen vd kernbom
door spionage in handen gekregen. Er brak een wapenwedloop uit, die de spanningen tussen Oost
en West verder versterkte.
De grootmachten stonden ook buiten Europa tegenover elkaar. Op verschillende plaatsen braken
conflicten uit die gevaarlijk waren voor de wereldvrede. Soms kon een gewapend treffen vermeden
worden door onderhandelingen. In '45 was tijdens de Conferentie van Jalta besloten tot oprichting
vd Verenigde Naties (VN): een internationale vredesorganisatie waar bijna alle landen zich bij
aansloten. Ze beloofden samen te werken om oorlogen te voorkomen. Een speciaal orgaan binnen
de VN was de Veiligheidsraad, die de bevoegdheid kreeg om in noodsituaties troepen te sturen.
Zo'n gevaarlijke situatie ontstond in 1950 in Korea. De VS en de SU hadden Korea in '45 vd Japanners
bevrijd en het land in 2 bezettingszones verdeeld. Hieruit ontstonden in '48 2 landen: Zuid- en het
communistische Noord-Korea. 2 jaar later viel het Noord-Koreaanse leger Zuid-Korea binnen. De VS
wilden verhinderen dat heel Korea communistisch zou worden en vroegen de Veiligheidsraad om in
actie te komen. Die besloot tot de inzet van een internationaal leger onder leiding vd VS. Troepen uit
communistisch China kwamen Noord-Korea te hulp. Na een zware en bloedige strijd, waarbij
Amerikaanse generaals zelfs overwogen om de atoombom te gebruiken, eindigde de Korea-oorlog in
'53 met het sluiten van een wapenstilstand. De grens bleef op dezelfde plek als vóór de strijd, langs
de 38e breedtegraad.
De angst voor het communisme werd in het Westen steeds groter. Voor de Amerikanen vormden de
gebeurtenissen in Oost-Europa en Azië het bewijs dat het communisme op weg was naar een
wereldheerschappij.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller timovanbreukelen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now