Samenvatting bevat het hele vak. Voeding en weaning is enkel obv ppt, rest op ppt + cursus.
Voeding:
- 1000 kritieke dagen
- Stofwisseling en energie
- Macronutriënten
- Micronutriënten
- Voedingspatroon
- Gezond leven
Weaning:
- Voedingsbehoeften van baby
- Starten met vaste v...
1000 kritieke dagen
- Belangrijkste dagen voor gezonde ontwikkeling
- Van conceptie tot 2e levensjaar
- Basis voor gezonde en goede eetgewoonten
- Voeding voor en tijdens zwangerschap, tot 2 jaar:
Groei
Hersenontwikkeling
Opbouw immuunsysteem
1 Stofwisseling en energie
1.1 Stofwisseling
- Anabolisme = opbouw van stoffen
- Katabolisme = afbraak van stoffen
- ATP nodig voor anabolisme en komt vrij bij katabolisme = energie
- Nutriëntenpool uit voeding (organische moleculen)
- Functie:
Onderhoud en herstel van lichaamsmoleculen
Groei
Reserves opbouwen vb vetweefsel, glycogeen
Secretie van vb hormonen
- Energie kan niet gemaakt worden en niet afgebroken worden = wet van thermodynamica
Kan enkel vrijgemaakt worden: opgeslagen, verloren en omgezet
- ATP = adenosine trifosfaat = energierijke verbinding
Veel energie word verloren door warmte!
1.2 Energie
- Energie in vs uit
- Nutriënten: macro vs micro
- Caloriën verbranden
Rust- of basaal metabolisme
Vertering
Beweging
1.2.1 Energie is nodig voor
1 Stofwisseling in rust – basaal metabolisme (basal metabolic rate, BMR) bij normale
lichaamstemperatuur
, - Nodig voor:
In stand houden lichaamsfuncties zoals temperatuur, hartslag, ademhaling,…
- Afhankelijk van:
Leeftijd
Geslacht (man > vrouw)
Mannen hebben in verhouding meer spieren (verbruikt meer energie),
vrouwen in verhouding iets meer vet
Lichaamsgrootte (lengte en gewicht)
2 Vertering
- Verteren vraagt energie
- Voeding word omgezet in energie
3 Beweging (uitwendige arbeid)
- Afhankelijk van intensiteit
1.3 Energiebehoefte
- Totale energiebehoefte = basaal metabolisme (ongeveer 2/3) + energie voor arbeid
- Gemiddeld:
Vrouwen 2000 kcal/dag
Mannen 2500 kcal/dag
2 Macronutriënten
- In grote hoeveelheden:
Koolhydraten
Lipiden
Proteïnen
(alcohol)
Water
- Ideale verhouding volwassene (van totale energiebehoefte)
Ongeveer 10 energie% eiwitten
Maximaal 30-35 energie% vetten
Minstens 50-55 energie% koolhydraten
2.1 Koolhydraten
- Energie: 4 kcal/gram
- = Suikers, zetmeel en voedingsvezels
- Van nature aanwezig vs toegevoegd (‘vrije’ suikers)
Vrije suikers max 5 energie%
- Enkelvoudig vs meervoudig naar gelang aantal glucosemoleculen of ketens
- Ongeveer 250 à 300g koolhydraten per dag
2.1.1 Enkelvoudige koolhydraten
- Monosachariden
Glucose, fructose, galactose
- Disachariden
Sacharose, lactose, maltose
- Toegevoegde suikers zijn nog steeds enkelvoudige koolhydraten
- Polyolen zijn zoetstoffen die slecht opgenomen worden, daardoor leveren ze amper energie
maar geven ze wel zoete smaak
2.2 Vetten = lipiden
- Energie: 9 kcal/gram
- Slechte reputatie door hoge energietoevoer – maar heel nodig
Essentiële vetzuren
Vetoplosbare vitaminen
- Per dag 60 à 70g vet
- Verzadigd vs onverzadigd
2.2.1 overzicht vetten
Zie PPT (dia 22)
- Vervangen van verzadigd vet door onverzadigd vet verlaagt LDL-cholesterol van bloed
- LDL-cholesterol staat erom bekend niet goed te zijn voor bloedvaten
Hoewel het lichaam cholesterol nodig heeft (hormoonproductie, aanmaak nieuwe
lichaamscellen), verhoogt te hoog LDL-cholesterolgehalte in bloed kans op hart- en
vaatziekten.
Voor kans op hart- en vaatziekten is ook verhouding tussen LDL-cholesterol en HDL-
cholesterol van belang.
2.2.2 Verzadigde vetten
- ‘Slechte’ vetten
- Bronnen: dierlijke producten (vlees, zuivel, room, boter) maar ook plantaardig (kokosolie,
palmolie, gebak, fastfood)
- Verhogen risico op hart- en vaatziekte
Zoveel mogelijk vervangen door poly-onverzadigde vetten
- Max 10 energie% uit verzadigde vetten
, 2.2.3Onverzadigde vetten
- ‘Goede’ vetten
- Essentiële vetzuren = maakt lichaam niet aan
- Onverzadigde vetten worden opgesplitst in:
Mono-onverzadigde
Poly-onverzadigde vetzuren
-> Zij hebben eerder gunstig effect op cholesterolwaarden en verminderen zo mogelijk
risico op hart- en vaatziekten.
- Omega 3-vetzuren zijn meervoudig onverzadigde vetzuren
Bekendste zijn alfa-linoleenzuur (ALA) en visvetzuren eicosapentaeenzuur (EPA) en
docosahexaeenzuur (DHA).
- Vette vis, bv makreel en zalm
2.2.4 Transvetzuren
- Aparte categorie binnen onverzadigde vetten
- Verhogen risico op hart- en vaatziekten
- Nevenproduct van bewerking plantaardige olie naar gehard plantaardig vet vb frituurolie
- Zo laag mogelijke inname
- Bronnen: gefrituurde snacks, industrieel gebak
- = nog schadelijker van verzadigd vet
- Op verpakking moeilijk te herkennen, soms: plantaardig vet, (gedeeltelijk) gehard of in
voedingswaardetabel
2.3 Eiwitten = proteïnen
- Energie: 4 kcal/gram
- Vooral bouwstof (groei, herstel, aanmaak bloedcellen, enzymen, hormonen,…)
- 0,83g eiwitten per kg lichaamsgewicht per dag (50 à 80g per dag)
- Bronnen:
Plantaardig: graanproducten, peulvruchten, noten, pitten groenten (bladgroente, kolen),
aardappelen, soja, seitan, mycoproteïne (quorn)
Dierlijk: vlees, vis, eieren, zuivel
2.3.1Essentiële aminozuren
- Kan ons lichaam niet zelf aanmaken
- Dierlijke eiwitten bevatten deze in goede verhouding
- Plantaardige eiwitten niet -> daarom goed combineren onderling (of met dierlijke eiwitten)
Uitgezonderd soja-eiwitten
- Is het dan niet beter om hoofdzakelijk dierlijke eiwitbronnen te consumeren?
Hoge consumptie van dierlijke eiwitten is niet aan te bevelen, omdat dit vaak gepaard
gaat met hoge consumptie van verzadigde vetten
Plantaardige bronnen zijn daarentegen ook goede bronnen van meervoudige
koolhydraten, voedingsvezels, vitaminen en mineralen
Daarom beter kiezen voor magere dierlijke producten en voldoende af te wisselen met
plantaardige eiwitbronnen
Wie zich houdt aan aanbevelingen van voedingsdriehoek en voldoende varieert, krijgt
voldoende eiwitten en essentiële aminozuren binnen
2.4 Alcohol
- Energie: 7 kcal/gram
- Niet nodig in gezonde levensstijl
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller HannePeeters2003. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.70. You're not tied to anything after your purchase.
