Summary
Samenvatting Overzicht stromingen/auteurs rechtsfilosofie
- Course
- Institution
Een overzicht van iedere stroming en bijbehorende auteur van het vak Rechtsfilosofie
[Show more]
Seller
Follow
verona10
Reviews received
Content preview
Utilisme Bentham
= Grootste geluk voor de meeste mensen (nutsprincipe).
- Deterministisch mensbeeld = mens streeft naar voorkomen pijn en opzoeken geluk.
- Kijkt naar gevolgen.
- Hedonistische calculus: geluk = plezier – pijn. Ieders geluk telt even zwaar.
Regelutilisme
Mill
= Beste regel i.p.v. de beste enkele handeling.
Verfijnd utilisme
Mill
- De mens is niet gedetermineerd, maar kan zich verheffen (vermogen jezelf te ontwikkelen).
- Geluk is geen na te streven doel, maar hooguit een toegift.
- Kwaliteitsprincipe: onderscheid in vormen geluk.
Deontologie/plichtenethiek
Kant
= Mensen hebben bepaalde plichten die altijd gelden, waar geen uitzondering op mogelijk is.
- Categorisch imperatief (mens als rationeel autonoom individu)
1. Zorg dat je handelen universaliseerbaar is (waarvan je kunt willen dat het een algemene wet
is): je moet dat doen waarvan je kunt willen dat iedereen het altijd zo doet.
2. Mensen niet als middel, maar als doel op zich = menselijke waardigheid.
Deugdenethiek
Aristoteles
= Je moet jezelf ontwikkelen tot een deugdzaam mens.
- Gulden middenweg. Wat is een goed burger? Wat is een goede samenleving?
Hobbes
Klassiek sociaal contract
- Pessimistisch mensbeeld + pessimistische natuurtoestand.
- Vrede en veiligheid.
- Overdracht alle natuurlijke vrijheden aan absolute soeverein die namens ons het zwaard (&
bisschopstaf) draagt. Uitzondering: individuele recht van zelfbehoud (op die grond mogelijk
in opstand te komen) (vgl. noodweer).
- Absolutisme (rule of man) en geen machtenscheiding.
- Grondrechtenbescherming niet mogelijk.
Locke
Klassiek sociaal contract
- Gematigd optimistisch mensbeeld + rechten in natuurtoestand, maar kwetsbare vrede en
gebrek aan organisatie en machtenscheiding.
- Veiligheid en bescherming van natuurlijke, voorstatelijke en onvervreemdbare rechten staan
centraal als belangrijkste overheidstaak. Bij schending property collectief verzet mogelijk.
= Property: recht op leven, vrijheid en bezit.
, - Overdragen recht op zelfbehoud -> wetgevende macht & recht tot straffen -> uitvoerende
macht. Uitvoerende macht gebonden aan wetten wetgevende macht (constitutionele
monarchie).
- Rule of law en liberaal.
- Onder 2 voorwaarden inperking grondrechten mogelijk:
1. Indien nodig t.b.v. algemeen welzijn (proportioneel)
2. Indien er een wettelijke grondslag voor is
Rousseau
Klassiek sociaal contract
- Optimistisch mensbeeld + optimistische natuurtoestand, maar onmogelijk er te blijven i.v.m.
introductie privébezit en t.b.v. menswording.
- Staat waarin sprake is van zelfwetgeving: samenleven en toch zo vrij mogelijk blijven (alleen
gehoorzamen aan wetten die je jezelf hebt opgelegd). Volk moet zich laten leiden door de
Algemene Wil: datgene wat een redelijk denkend mens zou moeten willen als hij algemeen
belang voor ogen zou houden. Overdracht alle natuurlijke vrijheden aan Algemene Wil.
! AW niet gelijk aan wil van allen.
! AW kan niet worden gebonden, is onvervreemdbaar, is ondeelbaar en altijd gericht op het
juiste en kan niet dwalen.
- Democratisch (volk heerst over volk) en totalitair (overdracht natuurlijke vrijheden en
rechten, absolute soeverein, geen machtenscheiding, geen ruimte diversiteit, geen
partijendemocratie, onvervreemdbaar).
Rawls
Modern sociaal contract
- Filosofisch liberalisme & egalitarisme.
= Taak overheid is rechtvaardige verdeling van goederen.
Universele rechtvaardigheidsbeginselen
1. Ieder heeft gelijk recht op fundamentele vrijheden en rechten, voor zover verenigbaar met
dezelfde vrijheden voor allen.
2. Sociaaleconomische ongelijkheden zijn slechts gerechtvaardigd, indien:
a. Gelijke kansen voor eenieder
b. Ongelijkheid aantoonbaar ten goede komt aan minstbedeelden (bijv. via toeslagen of
belastingheffing)
- Justicie as fairness (juiste procedure). A.d.h.v. gedachtenexperiment original position + veil of
ignorance.
- Mensbeeld = vrij, gelijk, rationeel, bereid tot samenwerken en risicomijdend
Nozick
Libertarisme
1. Beperkte invulling property; i.d.z.v. Estate (bezit).
2. Verabsolutering eigendomsrecht als heilig en onvervreemdbaar. Eigendomsrecht mag niet
worden aangetast = pleidooi minimal state en vrije markt.
3. Self-ownership = maximaal zelfbeschikkingsrecht (geen ruimte voor paternalisme /
moralisme).
Kritiek Rawls: herverdeling schendt eigendomsrecht en in strijd met self-ownership.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller verona10. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79202 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now