5.1 De Koude Oorlog
Na de Tweede Wereldoorlog hadden de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie de meeste
macht in de wereld. Deze 2 landen hadden totaal verschillende ideeën over het bestuur en
de economie in een land:
- Verenigde Staten kapitalisme (= economie met vrije ondernemers en privébezit).
- Sovjet-Unie communisme (= economie waarbij de besturing van het land bepaald
wat er wordt geproduceerd, hoeveel producten kostten en ook hoeveel mensen
verdienen. Iedereen is aan elkaar gelijk.).
Na de Tweede Wereldoorlog hadden de geallieerden afgesproken dat ze Duitsland en Berlijn
zouden verdelen in 4 stukken. De SU kreeg het oosten. Frankrijk, Engeland en de VS kregen
de rest. Die 3 landen gingen al snel samenwerken, waardoor Europa verdeeld raakte in
invloedssferen (= verdeling in landen die onder invloed van de VS of onder invloed van de SU
stonden). Zo ontstonden het:
- Oostblok (= Oost-Europese landen onder leiding van de SU. Deze landen werden
communistisch) Satellietstaten van de SU (= landen die volledig afhankelijk waren van
de SU)
- Westblok (= West-Europese landen onder leiding van de VS. Deze landen waren
democratisch en kregen een kapitalistische economie).
De grens tussen het Oostblok en Westblok werd al snel gemaakt door het IJzeren Gordijn (=
streng bewaakte grens tussen het Oostblok en het Westblok met mijnenvelden en
prikkeldraadversperringen tussen 1945 en 1989).
In Berlijn kon je nog wel van oost naar west reizen. Dit was niet wat Stalin wilde. Daarom
begon hij met de Blokkade van Berlijn (= het afsluiten van alle toegangswegen naar West-
Berlijn door de SU van juni 1948 tot mei 1949). Amerikanen zorgden voor West-Berlijn door
vrachtvliegtuigen te laten vliegen. Uiteindelijk hief Stalin de blokkade op, maar de spanning
bleef.
In 1949:
- BRD (Bondsrepubliek Duitsland/West-Duitsland/VS)
- DDR (Duitse Democratische Republiek/Oost-Duitsland/SU)
Duitsland raakte definitief verdeeld in 2 aparte landen
Tijdens de Blokkade van Berlijn werd de NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie) (=
militair bondgenootschap tussen de VS, Canada en een aantal West-Europese landen)
opgericht.
In 1955 richtte de Sovjet-Unie met de Oostbloklanden het Warschaupact (= militair
bondgenootschap van de SU en de Oostbloklanden) op.
, Tussen de 2 militaire bondgenootschappen begon een wapenwedloop (= soort wedstrijd om
zoveel mogelijk wapens te maken om zo de tegenstander af te schrikken).
Er werden zulke erge wapens gemaakt, dat zij de tegenstander totaal konden vernietigen.
Juist daardoor kwam er nooit een echt oorlog. Daarom noemen we deze periode de Koude
Oorlog (= periode van vijandschap in Europa tussen het kapitalistische Westen en het
communistische Oosten (1945-1989), waarbij het nooit tot een rechtstreekse oorlog kwam).
De VS wilden niet dat het communisme zich nog meer ging verspreiden. De VS deden
daarom aan containment (= de politiek in de VS om het communisme overal ter wereld
tegen te houden (indamming)).
In 1961 werd de Berlijnse Muur (= muur tussen Oost- en West-Berlijn. Door deze muur
konden Oost-Duitsers niet meer via Berlijn naar het westen vluchten) gebouwd.
Een Wereldoorlog kwam wel heel dichtbij tijdens de Cubacrisis (= conflict tussen de VS en de
SU over de plaatsing van kernraketten op Cuba).
5.2 Het einde van de Koude Oorlog
Toen Gorbatsjov in 1985 president werd van de SU, ging het heel slecht met de economie.
Daarom kwam hij met plannen om de economie weer op gang te helpen en het
communisme te hervormen:
- Perestrojka (= hervorming van de communistische economie)
Planeconomie werd versoepeld
- Glasnost (= openheid om je eigen mening te geven, ook als je kritiek op de regering
hebt)
Gorbatsjov wilde het volk meer betrekken bij het bestuur van het land
In 1989 waren de spanningen tussen Oost en West voorbij, de supermachten waren geen
vijanden meer. De Koude Oorlog was voorbij.
Op 9 november 1989 was de val van de Berlijnse Muur (= openstelling van de Oost-
Westgrens in Berlijn).
De maatregelen van Gorbatsjov hadden 2 onbedoelde gevolgen voor de Sovjet-Unie:
- Door de markteconomie stegen de prijzen. Er ontstonden tekorten aan voedsel. Dit
zorgde voor ontevredenheid
- In de 15 deelrepublieken konden de burgers nu zelf hun parlement en president
kiezen. Daarna verklaarden deze landen zich, ieder voor zich, onafhankelijk. Zo viel de
Sovjet-Unie uit elkaar. Gorbatsjov werd overbodig.
De Verenigde Staten waren voortaan de enige overgebleven supermacht.
Doordat mensen van Oost-Duitsland weer konden vluchten naar West-Duitsland had dit
slechte gevolgen voor Oost- en West-Duitsland. Daarom kwam er de Duitse eenwording (=
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller gkuijpers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.57. You're not tied to anything after your purchase.