In 1895 ontdekt door Wilhelm Conrad fotofilms werden belicht en er kon een tweedimensionaal
beeld worden gemaakt
Röntgenstraling elektromagnetische stralen of golven
- Hebben een golflengte van 0.5 tot 0.001 nm
- Golflengte: afstand tussen twee punten waarin een golf zich voortbeweegt
Licht: golflengte tussen 760 nm en 400 nm.
- Röntgenstraling en licht planten zich voort met dezelfde snelheid. Röntgenstraling kan
daardoor gemakkelijker doordringen in verschillende stoffen dan licht
(doordringbaarvermogen)
Quanten/fotonen energiepakketjes uitgestraald door elektronenbuis/elektromagnetische straling
- Hebben vermogen om bij botsing met atomen op een metalen plaat straling vrij te laten
komen schieten elektronen atomen krijgen elektrische lading (gammastraling of
röntgenstraling) wordt bestempeld als ioniserende straling
In een röntgenbuis zit aan de ene kant een kathode en aan de andere kant een anode. Bestaan uit
wolfram (spiraaldraad) stroom doorheen leiden draad gloeit en zendt elektronen en licht uit
kathode is negatief geladen en zendt elektronen uit naar positief geladen anode
Op deze manier wordt er een spanningsverschil veroorzaakt tussen kathode en anode. Er ontstaat
röntgenstraling (1%) en warmte (99%). Door gebruik te maken van een draaiende anode wordt er
telkens een ander stuk wolframdraad geraakt door de elektronen. Dit beperkt de warmte. Zorgt voor
een hogere capaciteit van het röntgenapparaat.
Röntgendiagnostiek maakt gebruik van drie eigenschappen:
- Doordringend vermogen
- Werking op fotografische plaat
- Vermogen van ioniserende straling om te luminisceren
Doordringend vermogen
Röntgenstraling kan door een object heen stralen, door object geabsorbeerd worden of een deel kan
van richting veranderen (strooi straling). Dit is afhankelijk van de eigenschappen van de materie:
- Dikte van het object of weefsel (hoe dunner, hoe minder absorptie van straling)
- Atoomnummer van de materie waaruit het object of weefsel bestaat (hoe hoger, hoe
meer straling er geabsorbeerd kan worden)
, - Dichtheid van de materie
- Hoe zwaarder, hoe minder doorlaatbaar
Afbeelding op film ontstaat doordat geabsorbeerd licht niet op de film terecht komt en doorgelaten
licht wel op de film terecht komt.
Harde straling: hoe korter de golflengte, hoe minder straling er geabsorbeerd wordt (hoge energie-
inhoud)
Zachte straling: hoe langer de golflengte, hoe meer er geabsorbeerd wordt door de weefsels (minder
energie-inhoud van straling)
De röntgenstralen verlaten de röntgenbuis via het venster als een divergerende (uiteenlopende)
stralenbundel. De stralenbundel wordt hierbij niet afgebogen.
Schadelijke effecten van röntgenstraling:
- Groeibelemmering van het weefsel
- Verwoesting van het epitheel
- Opwekken van ontsteking
- Beschadigen van genen
Conventionele radiologie
De röntgenbuis
- Kathode aan de ene kant en aan de andere kant een anode (bestaat uit wolfram)
- Kathode is negatief geladen en wordt gevoed door een lage stroomspanning (ca. 18 v)
- Stroom wordt door de kathode geleidt en deze zendt licht en elektronen door de buis.
Hiermee wordt röntgenstraling opgewekt
- Elektronen kleine deeltjes met negatieve lading
- Elektronen worden aangetrokken door positief geladen anode met hoge spanning
groot spanningsverschil
- Door een draaiende anode kan er een hoge capaciteit ontstaan
- Om de glaswand van de röntgenbuis zit een laag olie waardoor de warmte afgevoerd kan
worden olie fungeert door afkoeling als elektrische isolatie
- Rondom de röntgenbuis is een dikke laag lood bevestigd op elk apparaat. Alleen bij het
venster ontbreekt de loodlaag waardoor straling daar zich een weg naar buiten zoekt
Diafragma
- Wordt gebruikt om de grootte van de stralenbundel te beïnvloeden
Bediening
- Spanningsverschil wordt met Kv-schakelaar ingesteld
o 1 kv is gelijk aan 1000 volt
- Hoe groter het spanningsverschil, hoe groter de snelheid waarmee elektronen tegen de
anode botsen, geeft een hogere energie en dus hardere stralen. Hierdoor kunnen de
stralen dieper doordringen in het weefsel
- De mA-schakelaar regelt de hoeveelheid stroom (ampère) dat door de kathode heen
gaat.
- Hoe meer stroom, hoe meer botsingen, hoe meer elektronen er loskomen en
weggeschoten worden richting de anode, hoe meer röntgenstraling er ontstaat
o Hoeveelheid stroom wordt uitgedrukt in milliampère (mA)
, - Als laatste wordt de belichtingstijd ingesteld in secondes
- Hoeveelheid ampère vermenigvuldigd met de tijd, wordt uitgedrukt in mAs-getal
hoeveelheid stralen die binnen een bepaalde tijd op de film terecht komen
Strooistralenrooster
- Strooistralen verminderen de scherpte van een röntgenfoto
- Een strooistralenrooster wordt onder of na het object geplaatst en bestaat uit een
aluminiumframe met daarin verticale lamellen van lood. Hierdoor gaat de straling zo veel
mogelijk een richting op en komt het zo goed mogelijk loodrecht op de film terecht
- Nadeel is dat door het gebruik van een strooistralenrooster de hoeveelheid straling
omhoog moet.
- Nog een nadeel is dat er strepen op de opname kunnen ontstaan. Met een buckyrooster
kunnen de strepen worden vervaagd.
Film
- Een film is voorzien van een stralingsgevoelige laag die aan een of beide zijden tegen de
film aan ligt
o Deze laag is voorzien van zilverbromide (AgBr), en licht op als deze verbindingen
foto-energie absorberen als ze getroffen worden door röntgenstraling
- De film is gevoelig voor o.a. het buitenlicht en wordt daardoor in een cassette gestopt die
wel röntgenstraling door kan laten.
o Een cassette is aan de binnenkant voorzien van een witte versterking – of
luminescentieplaat om de absorptie te versterken waardoor de film daar meer
oplicht uit zich in zwarting op de film
o Door deze plaat is er ook minder straling nodig
- De cassette wordt met een film in een donkere ruimte geladen. Hierbij mogen geen vet-
of watervlekken op de film komen, omdat dit vlekken op de uiteindelijke opname
veroorzaakt. Zorg er dus voor dat je handen schoon en droog zijn
o Beste is om een cassette te laden na het maken van een opname en het
verwijderen van de belichte opname
o De film wordt uiteindelijk bekeken op een lichtkast met wit licht
Het maken van een röntgenfoto
- Stap 1: ongebruikte film in ongebruikte cassette stoppen, cassette op tafel leggen of bij
de luxetafels in de lade van de tafel schuiven
- Stap 2: Een loden R of L op belichte vlak leggen (kan op de cassette zijn of op de tafel
waarin deze is geplaatst)
- Stap 3: Stralenbuis van röntgenapparaat verschuiven zodat deze boven de cassette
geplaatst wordt en op de juiste afstand instellen (tussen 90-100 cm)
- Stap 4: Lichtvizier verschuiven zodat lichtbundel precies op cassette gepositioneerd
wordt
- Stap 5: kV-knop en mAs-getal instellen (meestal logboek aanwezig waar dit in staat)
Instellen kV-knop
- Hoe hoger aantal kilovolts, hoe hoger hoeveelheid stralen en hoe hoger doordringend
vermogen (straling wordt harder)
- kV-waarde met 15% verhoogd hoeveelheid straling 100% toename
- hoogte Kv hangt af van dikte van lichaamsdeel
Instellen mAs-waarde
- tijd zo kort mogelijk houden om risico bewegen van patiënt zo klein mogelijk te maken en
blootstelling straling zo kort mogelijk
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudentDM. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.98. You're not tied to anything after your purchase.