Other
ZSA Kortademigheid (huisarts)
- Course
- Institution
ZSA Kortademigheid (huisarts)
[Show more]
Seller
Follow
donnavaneijden
Reviews received
Content preview
ZSA Kortademigheid (huisarts)Hoofdstuk 27: Kortademigheid
Kortademigheid of dyspneu is een subjectieve sensatie die kan worden omschreven als een
abnormale en onaangename gewaarwording van (moeilijkheden met) de ademhaling.
Kortademigheid kan gepresenteerd worden als acuut of chronisch, als houdingsafhankelijk of als
inspanningsgerelateerd.
27.2 De klacht in de bevolking
Er is een beperkt aantal studies gedaan naar het vóórkomen van kortademigheid in de alge- mene
bevolking. In de Tweede Nationale Studie gaven respectievelijk 7,5 en 8,8 % van de onder-
vraagde mannen en vrouwen aan de voorafgaande 2 weken last gehad te hebben van
benauwdheid of ademhalingsproblemen. In een Brits epidemio- logisch onderzoek werd
gevonden dat in de leeftijdsgroep van 16–24 jaar oud kortademigheid bij 26–33 % van de
individuen voorkomt. Veel gaan niet naar de huisarts (slechts 11%). Deze laatste bevinding
illustreert dat er een verschil is tussen het waarnemen van kortademigheid en het moment waarop
dit als een probleem ervaren wordt. Een van de kenmerkende problemen bij de klacht
kortademigheid is de discrepantie tussen subjectief ervaren klachten en de objectieve
bevindingen.
27.3 De eerste presentatie bij de dokter
Kortademigheid wordt bij ongeveer 30 per 1.000 contacten
als contactreden gepresenteerd (mannen 26 per 1.000,
vrouwen 33 per 1.000). De presentatie is
leeftijdsafhankelijk. Kortademigheid wordt relatief vaak in
de eerste 15levensjaren en boven 65-jarige leeftijd
gepresenteerd. Op jonge leeftijd berust kortademigheid
relatief vaak op acute (bovenste)lucht- weginfecties. Astma
begint hoofdzakelijk gedurende de kinderjaren, terwijl
COPD en hart- falen typische aandoeningen zijn die vooral
op hogere leeftijd een hoge prevalentie hebben.
Er zijn verschillende redenen waarom
kortademigheid als klacht niet altijd als probleem aan de
dokter gepresenteerd wordt. Dit heeft voor een deel te
maken met het mechanisme van kortademigheid. Tijdens of
direct na bijvoorbeeld een forse lichamelijke inspanning ontstaat kortademigheid als gevolg van
de verhoogde zuurstofbehoefte en de toename van koolzuur in het bloed. In eerste instantie
neemt de ademfrequentie ongemerkt toe, totdat er een zeker punt is bereikt waarop men zich
bewust wordt van de ademhaling. De belangrijkste prikkel hierbij is de stijging van het
koolzuurgehalte van het bloed. Op dat moment kan er een bewuste en onaangename
gewaarwording van de ademhaling optreden. Dan is er dus sprake van kortademigheid. Dit zal
meestal niet leiden tot kortademigheid als klacht of als medisch probleem, omdat de
kortademigheid conform de verwachting optreedt en hersteld wordt. Van kortademigheid als
probleem is wel sprake als er een disproportionele verhouding is tussen de geleverde inspanning
en de ervaren of te verwachten moeilijkheden met de ademhaling. Dit proces speelt wellicht ook
een rol bij de gewenning die veelal optreedt bij aan- doeningen als COPD en chronisch hartfalen,
die gekenmerkt worden door een chronische en geleidelijk progressieve kortademigheid. Deze
gewenning leidt tot onderrapportage.
, Vervolgens is er een aantal bekende factoren die kunnen bepalen of kortademigheid als
pro- bleem aan de arts gepresenteerd zal worden. Bij chronisch obstructief longlijden lijkt de
relatie tussen meetbare luchtwegobstructie en het ervaren van kortademigheid sterk af te hangen
van het fenomeen perceptie. Bij kunstmatig opgewekte luchtwegobstructie zijn er individuen die
zich bij geringe veranderingen al erg kortademig voelen, terwijl er ook individuen zijn die ondanks
forse obstructie alleen bij navraag kortademigheid als een probleem rapporteren of dit helemaal
niet als probleem ervaren. Bij het zoeken van medische hulp lijken met name de subjectieve
ervaring van kortademigheid en de afname van de kwaliteit van leven bij de aanwezigheid
van luchtwegklachten een rol te spelen.
Dit komt ook tot uiting in het gegeven dat kortademigheid in de terminale fase zowel
voor de patiënt als voor diens naasten een zeer beangstigend symptoom kan zijn. Niet
zelden vormt (de angst voor) kortademigheid aanleiding tot een ver- zoek om euthanasie. Er zijn
ook situaties waarin de kortademigheid dusdanig acuut is dat voor een zorgvuldige inschatting
van het achterliggende probleem de tijd ontbreekt en acuut handelen nodig is. Een dergelijke
situatie is in de regel direct herkenbaar aan hevige kortademigheid, waarbij
- de aanwezigheid van cyanose,
- het niet of nauwelijks kunnen spreken,
- het gebruik van hulpademhalingsspieren of
- bewustzijnsverlies als alarmsymptomen dienen te worden geïnterpreteerd.
Een veelgebruikte methode om de mate van functionele beperkingen door dyspneu in vijf
gradaties te scoren, is de Medical Research Council-score (MRC-score).
27.4.1. Pathofysiologie
De ademhaling regelt de balans tussen de aan- voer van zuurstof (O2) en de afvoer van koolzuur
(CO2). Hiervoor is allereerst een goede ventilatie of luchtdoorstroming van de longen vereist. In de
alveoli wordt O2 in de ingeademde lucht gebonden aan hemoglobine. Hierbij wordt tegelijkertijd
CO2 uitgewisseld, zodat dit met de uitademing uit het lichaam verdwijnt. Vervolgens pompt het
hart zuurstofrijk bloed naar alle weefsels en organen. Receptoren in de bloedbaan en de hersenen
detecteren de balans tussen O2 en CO2 en kunnen desgewenst via het cerebraal ademcentrum
de ademfrequentie en/ of het hartminuutvolume bijsturen.
Bij de regulatie van de ademhaling zijn dus meerdere systemen betrokken: ventilatie,
circulatie en het zenuwstelsel. Binnen ieder van deze systemen kunnen stoornissen optreden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller donnavaneijden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.35. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
85443 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now