Summary
Leerdoelen uitwerking EN samenvatting Nachtegaal en de Kraai
- Course
- Institution
Een volledige samenvatting van het boek de Nachtegaal en de Kraai en uitwerking van alle leerdoelen. Logopedie, jaar 1, blok B
[Show more]
18 reviews
By: ibtissame98 • 4 year ago
By: mclmannetje • 5 year ago
By: salimael • 5 year ago
By: evanderv2109 • 6 year ago
By: christinek • 6 year ago
By: lisetrodriguez • 6 year ago
By: annevdplas1 • 6 year ago
Seller
Follow
marhar
Reviews received
Content preview
Nachtegaal en de Kraai SamenvattingHoofdstuk 1. Hoezo optimaal voor iedereen?
1.1Optimaal
De term 'optimaal' bevat verschillende stemaspecten: de stemvaardigheden zo goed mogelijk ontplooien,
een duidelijk inzicht hebben in de eigen mogelijkheden en beperkingen, vaardigheden en mogelijkheden op
elkaar afstemmen en deze afstemming soepel inzetten in wisselende omstandigheden. Voor sommigen
betekent dit wat inperken, maar voor anderen sluimerend stempotentieel verder ontwikkelen.
We willen de stem optimaliseren door patronen te doorbreken en ten goede te keren. Daarnaast willen we de
stem beveiligen.
1.2 De stem ontplooien
Binnen de stemoptimalisering werken we eerst aan de stemtechniek. Om een duidelijker beeld van het
mogelijk effect van stemoptimalisering te krijgen stellen we drie vragen:
– Is je stemorgaan gezond en werkt het goed?
– Hoe is het gesteld met de stemtechniek?
– Wat zijn de ervaringen met stemtraining? Hoe was ze opgebouwd? Wat waren de effecten?
1.3 Een stapje verder
De stem moet dus ontplooit worden, maar we moeten de stem ook efficiënt en betrouwbaar kunnen
gebruiken binnen de communicatie en in wisselende omstandigheden.
1.4 Ieder zijn balans
Aan de hand van factoren die een mogelijke invloed uitoefenen op de stem (zoals leeftijd, stemzorg,
geslacht, kennis, gedrag, gewoontes, levensstijl), kun je een eigen stembalans opmaken. Aan de ene kant
staan alle elementen die je stem belasten, het aantal uren waarin je je stem moet gebruiken, moeilijkheden,
onaangename ervaringen, anatomische beperkingen, e.d. Dit deel is de belasting. Aan de andere kant staat
de belastbaarheid, alles wat helpt om de stem te ontplooien, om de taak aan te kunnen, om gezond met de
stem om te gaan. Om de stembalans in evenwicht te brengen:
– Gevoelig worden voor de signalen van je lichaam (moeheid, stemgeven kost moeite, etc)
– Je kunt niet alle onderdelen van de balans veranderen (je bent nou eenmaal man of vrouw, of je
hebt nou eenmaal een minder belastbaar stemorgaan)
– De elementen in de balans liggen daar niet als afzonderlijke onderdelen. Ze staan met elkaar in
verband en beïnvloeden elkaar
– De onderdelen van de balans hebben voor iedereen een verschillende betekenis in termen van
inspanning en impact
– Wie zijn stembalans wil aanpakken moet het totaaleffect in het oog houden
– Er bestaan geen algemene prioriteitsregels en geen standaardvolgorde in de aanpak van de
stembalans
Hoofdstuk 2. Wellness voor de stem
2.1 Wellness of hygiëne?
Hygiëne is een verzamelnaam voor alle handelingen en handelswijzen die ervoor zorgen dat mensen en
dieren gezond blijven door ziekteverwekkers uit de buurt te houden. Om verschillende redenen willen we
'stemhygiëne' uitbreiden tot 'wellness':
– De term 'hygiëne' klinkt streng: wie de regels niet naleeft, is dus onhygiënisch
– Een lijst van gedragscodes zet mensen aan deze na te leven zonder de geldigheid voor de eigen
situatie te toetsen
– Ale we de externe opgelegde regels naleven, dreigen we een belangrijke bron van informatie uit het
oog te verliezen: de eigen ervaring en het gevoel dat daaraan gekoppeld is
– Hygiëne is het minimum om ziektes te voorkomen, wellness is een uitbreiding hiervan met een
accent op de beleving van welbehagen.
Wellness voor de stem gevat dus stemhygiënische maatregelen als basis en alle persoonlijke extra's die
onze stemervaring kunnen optimaliseren.
2.3 Aandachtspunten
– Stemopwarming – stemafkoeling
– Stemrust; kun je inlassen op korte en lange termijn.
Op korte termijn las je een korte spreekpauze in door bijvoorbeeld een vraag te beantwoorden in
een langdurig hoorcollege.
, Op middellange termijn bekijken we het aantal uur per dag dat we onze stem gebruiken
Op langere termijn spreken we over het aantal dagen van intens stemgebruik per week
– Voldoende vochtigheid: de stemplooien trillen vloeiender en gemakkelijker als het slijmvlies
eroverheen voldoende vochtig is. Te droge lucht bemoeilijkt de zuurstofopname zodat we ons suf en
vermoeid voelen.
– Gezondheid: een goede nachtrust, gezonde voeding en voldoende fysieke activiteit
– Gewoontes
2.4 Alles tegelijk?
Bovenstaande aanbevelingen zijn niet voor iedereen van toepassing. Je moet nagaan welke adviezen zinvol
zijn voor jezelf, hoe je de aanbevelingen kunt aanpassen voor je eigen situatie, en zoeken hoe je je eigen
wellness-gehalte kunt verhogen binnen je werkrooster, je huidige spanning, je prioriteiten.
Hoofdstuk 3. Wat hoor je?
3.1 Alledaags en toch niet eenvoudig
Om te kunnen werken aan de stem is het belangrijk om uit de mondelinge communicatie net die kenmerken
te halen die we aan de stem kennen toeschrijven. Een eerste stap in deze vaardigheid bestaat erin een
onderscheid te maken tussen taal, spraak en stem.
3.2 Taal - spraak – stem
– Een eerste onderdeel van de taal is de woordenschat (lexicon). Dit is de verzamelijk van verschillende
woorden waarvan een persoon gebruik maakt. Een rijke woordenschat betekent dat je veel woorden kent
met fijne nuances (variaties op een hoofdgroep).
Synoniemen zijn een ander aspect van de woordenschat. Hoewel ze bedoeld zijn als inwisselbaar hebben
ze meestal een betekenisverschil. Dit verschil kan zich situeren op verschillende niveau's:
– De gevoelswaarde (bandiet, boef, gangster, crimineel)
– Spreek- en schrijftaal ('toch' versus 'desalniettemin')
– Het algemene en het specifieke ('tijd' versus 'periode')
– Modern of oubollig ('bekijken' versus 'aanschouwen')
– Lekentaal of vaktaal ('strottenhoofd' versus 'larynx')
De woorden die we kennen voegen we bij elkaar tot woordgroepen, zinnen, verhalen. Dit doen we volgens
de regels van de systematiek van de taal (grammatica).
Woordenschat, zinsbouw en woordvorming beïnvloeden elkaar. Op het werkwoord 'eten' bijvoorbeeld
kunnen verschillende voorzetsels volgen, maar het is het volgend voornaamwoord dat beslist wat juist is.
– Spraak delen we in twee grote gebieden, namelijk de fonetiek en de fonologie.
In de fonetiek bekijken we hoe je de klanken uitspreekt of produceert (articulatie) en waarneemt (perceptie).
In de fonologie bestuderen we hoe de spraakklanken binnen een concrete taal voor betekenisverschil
kunnen zorgen, hoe je klanken kunt combineren tot lettergrepen (fonotaxis) en analyseren we prosodische
dimensies zoals tempo, intonatie, klemtoon en ritme.
– Bij de stem luisteren we vooral naar de stemklank. Die kunnen we omschrijven aan de hand van vijf
kenmerken: toonhoogte, luidheid, kwaliteit, timbre en draagkracht.
1. Toonhoogte: de stem kan hoog of laag klinken, dit ligt aan de bouw van het strottenhoofd.
2. Luidheid: subjectief van zeer zacht tot zeer luid. Voldoende luidheid is een kwestie van stem.
3. Kwaliteit: aan de hand van vier kenmerken; de zuiverheid, de regelmaat, de vloeiendheid en de
stabiliteit.
1. Zuiverheid; sluiting van de stemplooien. Als deze niet goed sluiten, hoor je een ruisje, de stem
klinkt hees.
2. Regelmaat; beide stemplooien bewegen symmetrisch. Als dit niet gebeurt, hoor je een
onregelmatig geluid dat we een schorre stem noemen.
3. Vloeiendheid; als het openen en sluiten van de stemplooien vlot op elkaar volgt. Als dit niet het
geval is, is het een krakerige stem.
4. Stabiliteit; dankzij een goede ademcontrole, spierwerking, bezenuwing en vooral de coördinatie
tussen deze verschillende aspecten in staat zijn om voldoende lang een bepaalde luidheid,
toonhoogte of kwaliteit te produceren. Een instabiele stem kan bibberig of zweverig zijn.
4. Timbre: de kenmerken van de keel-, neus- en de mondholte bepalen het timbre van de stemklank.
Vooral de grootte en de vorm zijn bepalend. Het timbre wordt ook bepaald door de hardheid van de
wanden. De keel- en mondholte zijn afgebakend door harde (Tanden, hard gehemelte) versus
zachte (lippen, achterkeelwand, zachte gehemelte) onderdelen. De spieren in de mond- en keelholte
kunnen de hardheid van de wanden wijzigen.
We benoemen het timbre ook naar de plaats waar de klank het meest resoneert. Een kelig timbre
krijg je bijvoorbeeld door vooral de keelholte te gebruiken. Met timbrevariaties kun je een bepaalde
sfeer creëren, betekenisaspecten uitvergroten of ondersteunen.
, 5. Draagkracht: als alle spieren optimaal werken en alle ruimtes goed gebruikt worden, als er een
goede coördinatie is en dus de klank vrijuit kan stromen met voldoende ondersteuning van de adem
en de houding, dan hoor je een stem met veel draagkracht. Zonder heel luid te moeten spreken, ben
je tot ver hoorbaar.
3.3 Taal, spraak, stem binnen mondelinge communicatie
We gebruiken taal, spraak en stem ook binnen de mondelinge communicatie (pragmatiek). We houden
rekening met de hele context waarin we communiceren.
– Iemand met een goede taalpragmatiek weet dat woorden en structuren bepaalde functies hebben.
Door een bepaalde keuze te maken in woorden en structuren kan de spreker zich op verschillende
manieren uitdrukken.
– In de spraakpragmatiek gaat de spreker spelen met spraakklanken in functie van de communicatie.
– In de stempragmatiek variëren we alle kenmerken van de stem, in functie van de communicatie:
toonhoogte, luidheid, kwaliteit, timbre en draagkracht. Dit kunnen we doen op het niveau van
woorden, maar ook op het niveau van klanken. Het is puur de stem die het betekenisverschil
realiseert, we gebruiken geen woorden of zinsstructuren.
Los van deze voorspelbare, aan regels en klanken gekoppelde kenmerken, he je ook nog een grote
vrijheid in stemgebruik. En dan komen we op het domein van prosodie: de stemvariaties die niet
voorspelbaar zijn uit de opeenvolging van de spraakklanken of woorden. De meest elementaire
prosodiekenmerken zijn de toonhoogte en de luidheid van de stemklank, de duur van stiltes
(pauzes) en van klanken.
Emotionele prosodie: spel met de stem voor de uitdrukking van gevoelens
Linguïstische prosodie: spel met de stem voor uitdrukking van talige en communicatieve aspecten.
Hoofdstuk 4. Stemtechniek
4.1 Werkwijze
Via de houding, de adem en de resonantie kunnen we de stemgeving bestuderen. Als deze drie elementen
optimaal afgestemd zijn op de stemgeving, scheppen we voorwaarden voor een goede werking van het
strottenhoofd. In de stemtechniek richten we dan ook alle aandacht op deze besturing. Omdat deze
besturing meestal automatisch verloopt, zijn we ons niet (meer) bewust of we dit goed doen, fouten maken,
te veel of te weinig eisen van de stem. Stemtechniek helpt ons de besturing te optimaliseren en te
coördineren met een efficiënte werking van het hele stemapparaat als gevolg.
Een goede houding is de kapstok voor het hele stemgevend lichaam: ze helpt de adem aandrijven, ze
maakt een ontspannen stemgeving mogelijk en zorgt dat de klank die we maken zonder hindernissen vrijuit
kan klinken. Daartoe passen we de principes van eutonie toe: een juiste/ goede (eu) uitgebalanceerde
toestand van spanning (tonus). Voor elke houding of beweging geldt dat de spieren gecoördineerd moeten
samenwerking in functie van die houding of beweging.
We gunnen ons lichaam een goede, stevige rechtopstaande steun. We spreken dan van een houding en
positie in functie van stabiliteit. We hebben ook mobiliteit nodig: lucht moet kunnen stromen, stemplooien
moeten kunnen bewegen, we spelen met onze lippen en tong om spraakklanken te produceren.
Een te hoge spanning zorgt ervoor dat bewegingen niet meer efficiënt gebeuren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marhar. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.59. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76669 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now
Recently viewed by you
