1. Recht, autonomie en gedwongen opname
1.1) Autonomie
o Autonomie is een belangrijke ethische waarde in de gezondheidszorg. Sinds de
jaren ’70 van de vorige eeuw is autonomie zelfs uitgegroeid tot hét thema bij
uitstek, waarbij ook het gezondheidsrecht volgde.
- In 2002 werd in België dan de Wet op de Patiëntenrechten goedgekeurd,
waarin de autonome positie van de ieder die te maken krijgt met
gezondheidszorg (doorgaans de patiënt of cliënt genoemd) werd vastgelegd
1.2) Patiëntenrechten
o Er zijn 7 fundamentele rechten voor al wie als ‘patiënt’ terecht komt in een
instelling voor gezondheidszorg.
o Deze rechten moeten worden gewaarborgd door alle beroepsbeoefenaars in de
gezondheidszorg.
o De rechten zijn:
- Ontvangen van een kwaliteitsvolle dienstverstrekking
- Vrij kiezen van de beroepsbeoefenaar
- Geïnformeerd worden over zijn gezondheidstoestand
- Vrij toestemmen in een tussenkomst, met voorafgaande informatie
- Kunnen rekenen op een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier, met
mogelijkheid tot inzage en afschrift
- Verzekerd zijn van de bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer
- Neerleggen van een klacht bij een ombudsdienst
o In de GGZ komt autonomie van de patiënt in het gedrang.
- het geval wanneer er sprake is van ‘dwang’ – zoals bij een gedwongen
opname.
- Juridisch gezien kan de patiënt dan niet langer rekenen op patiëntenrecht
nummer 4 (vrij toestemmen).
In deze een situatie is er een conflict tussen de autonomie en de
veiligheid/beschermwaardigheid van de persoon met psychische
kwetsbaarheid.
1.3) Gedwongen opname
1.3.1) Grote lijnen
o Het gaat om een ‘beschermingsmaatregel’ die tot doel heeft de patiënt te laten
verzorgen
o Enkel de vrederechter kan beslissen (het gaat immers in tegen belangrijke
patiëntenrechten)
Het is altijd een tijdelijke maatregel
o Er gelden 3 voorwaarden
- De zorgontvanger heeft onvoldoende keuzevrijheid of innerlijk vermogen om
een verantwoorde keuze te maken
- er is gevaar/bedreiging voor de gezondheid
- er is geen andere geschikte behandeling
o Er is beroep mogelijk tegen deze procedure
o Patiënt kan nog steeds beroep doen op een ombudsdienst en ook alle andere
patiëntenrechten blijven gelden.
o Belang van communicatie en nazorg
, 1.3.2) Inleiding
o Uitgangspunt
- vrijheid is de regel
- vrijheidsberoving is een uitzondering die beperkt moet worden toegepast
o Ethische verantwoording
- het criterium ‘behandelnood/voordeel voor de patiënt’ is ondergeschikt aan
het criterium ‘gevaarlijkheid omwille van een psychische stoornis’
o Wettelijke basis voor:
- de in-observatiestelling in een psychiatrisch ziekenhuis
- het verdere verblijf in een psychiatrisch ziekenhuis
- de nazorg (buiten het ziekenhuis)
- de verpleging in een gezin
1.3.3) De wet:
o wet van 26 juni 1990 betreffende de bescherming van de persoon van de
geesteszieke
o beschrijft de voorwaarden en (spoed)procedures over de gedwongen opname
van een geesteszieke
o specifieert
- de behandeling in het ziekenhuis (organisatorisch, niet inhoudelijk)
- de verpleging in een gezin (organisatorisch, niet inhoudelijk)
- de rechtsmiddelen
tussenkomst van een rechter
verplichte aanwezigheid van een advocaat
beperkte duur van de maatregel
- de strafbepalingen
o 3 voorwaarden voor beschermingsmaatregelen
- geestesziekte
is eigenlijk niet omschreven in de wet! wel wordt vermeld dat het
‘ernstig’ moet zijn en dat een medisch expert dit bepaalt
wel omschreven: “de onaangepastheid aan de zedelijke,
maatschappelijke, religieuze, politieke of andere waarden mag op
zichzelf niet als geestesziekte worden beschouwd’’
dus… is alcoholafhankelijkheid en druggebruik een geestesziekte?
- gevaarscriterium
“zijn gezondheid en veiligheid (zeer) ernstig in gevaar brengen of
ernstige bedreiging vormen voor andermans leven of integriteit”
- andere geschikte behandeling ontbreekt
geen bereidheid tot vrijwillige hulpverlening staat op zich niet
vermeld in de wet, maar kan afgeleid worden uit de restrictieve
interpretatie van alle voorwaarden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller karlijnemartens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.95. You're not tied to anything after your purchase.