Summary
Samenvatting kwaliteitsvol wonen
- Course
- Institution
Is een samenvatting van wat er verteld werd in de lessen. Er werden 3 kaders en 4 thema's uitgebreid aangehaald.
[Show more]
Seller
Follow
lounavanhaverbeke
Content preview
Kwaliteitsvol wonenKader 2) Woningmarkt en woonbehoefte
Wonen als basisbehoefte
Wonen als sociaal grondrecht
- Wonen is een sociaal grondrecht
- Sociale grondrechten zijn inherent aan het mens zijn. Het zijn rechten waarover een ieder
beschikt net omdat hij/zij mens is
Woonbehoefte vanuit recht op wonen
- Meeste huishoudens doen beroep op vrije markt om in huisvestingsbehoefte te voorzien
evenwicht tussen vraag en aanbod centraal voor de betaalbaarheid van huisvesting
- Komt er geen evenwicht tot stand via de vrije markt? Dan dien de overheid in te grijpen. De
overheid houdt de woningmarkt in evenwicht (corrigeert afwijking tussen vraag en aanbod)
- Er zijn verschillende deelmarkten (segmenten) waartussen doorstroming bestaat
- Een voldoende aanbod en betaalbare huisvesting moet verzekerd zijn (= link tussen
betaalbaarheid en toegankelijkheid)
Studie KBC 21/04 Rapport Johan Van Gompel – De woningmarkt in de 3 Belgische gewesten
Impact van het afschaffen van de woonbonus op de vastgoedprijzen? Prijzen zijn niet afgekoeld.
Hoe komt dat?
- Afschaffing woonbonus had geen meetbaar effect opvastgoedprijzen want tenietgedaan
door 3 andere dynamieken:
Lage rente – hypotheekrente bleef dalen – lenen werd nog goedkoper meer
middelen mobiliseren
Veel jobs en gunstige arbeidsmarktcondities meer mensen op de woningmarkt
Effect van opbrengsteigendommen (rendement > spaarrente)
- Grote dualiteit op de vastgoedmarkt grote groep die VG kan kopen op de markt, ook als
investering en groter wordende groep die dit niet meer kan. Werkloosheid kan aangroeien
door COVID laatste groep wordt groter.
,Woningmarkt
Eigendomsmark
t
Sociale Particuliere
huurmarkt huurmarkt
Waardoor worden woningprijzen bepaald?
- Ontleningscapaciteit van de huishoudens
- Beschikbaar inkomen
- Rente
- Inkomens Vlaanderen > Wallonië
- Sterkere prijsstijging van bouwgronden door grond schaarste in Vlaanderen
- Studie 2018 NBB 3/4de van deprijsstijgingen van woningen sinds 1973 te wijten aan
stijgende grond prijzen
Woonbehoefte
Aandeel eigenaar-bewoners op de woonmarkt
- Jarenlange stimulering van eigendomsverwerving door in te zetten op fiscale maatregelen
(vb. woonbonus), premies en sociale leningen
- Hoog eigenaarsaandeel in vergelijking met buurlanden (Nederland 30% soc. HV)
Particuliere Sociale
huurmarkt huurmarkt
,Aandeel particuliere huurders op woonmarkt
- Q1 tem. Q3 laagste inkomens of 60% van de huishoudens vertegenwoordigen in 2018 76,5*
van de private huurmarkt
- 48% is alleenstaand, 28% behoort tot de categorie jongeren
- Weinig koppels, weinig hoge inkomens
Evolutie private huurmarkt in België op basis van huishoudkenmerken tussen 2005 en 2018
Aandeel sociale huurders op de woonmarkt
- Significante stijging aantal sinds 2013 in Q1
- Relatief oude bevolkingsgroep (1 op 3 is > 65 jaar)
- 52% van deze groep is alleenstaand
- Significante toename in Q1 (20% laagste inkomens)
- Een recente studie op basis van VMSW-data vond echter dat in de periode 2013-2016 het
aandeel sociale huurders bij sociale huis- vestingsmaatschappijen (SHM) licht was
afgenomen in het laagste inkomensquintiel, mede door de verhoging van de
inkomensgrenzen (met 13%) in 2014 (Heylen, 2018).
- Mogelijk is er nog een in- komensverzwakking geweest tussen 2016 en 2018. De groep
‘sociale huurders’ in de woonsurveys bestaat bovendien maar voor drie vierden uit SHM-
huurders. Verder bestaat deze groep in 2018 voor 9% uit huurders bij sociale
verhuurkantoren en voor 15% uit huurders bij woningen van gemeenten en OCMW ’s. Bij
deze huurders liggen de inkomens doorgaans lager.
- De leeftijd van sociale huurders is algemeen beschouwd relatief hoog. In 2018 is circa 1 op
3 minstens 65 jaar, wat geen significante stijging inhoudt t.o.v. 2013. Dit cijfer komt
overeen met het aandeel volgens de populatiedata van de VMSW.
- Voorts blijkt de verdeling volgens huishoudtype significant gewijzigd in de jongste periode.
Het aandeel alleenstaanden is verder toegenomen, tot 52% in 2018. Op basis van de
VMSW-data ligt dit aandeel - voor de SHM-huurders apart - op 46% in 2016. Het aandeel
koppels zonder kind is daarentegen verder afgenomen. Komende van 23% in 2005
bedraagt dit cijfer nog 14% in 2018.
- De verdeling volgens activiteit status is niet significant veranderd sinds 2013, zo toont
tabel 23. Het profiel blijft kwetsbaar in 2018, met iets meer dan een kwart van de sociale
huurders tewerkgesteld, 13% werkloos en 1 op 5 ziek of arbeidsongeschikt. Tot slot is
maar liefst een derde op (brug)pensioen, wat in lijn ligt met het betrekkelijk hoge aandeel
64-plussers.
- Tot slot zien we dat de verdeling volgens nationaliteit significant is veranderd sinds 2013.
Het aandeel Belgen is gezakt, terwijl het percentage EU-burgers en niet-EU-burgers is
gestegen tot respectievelijk 5 en 9.
Betaalbaarheid
- Inkomen meten
Vertrekken vanuit het besteedbaar inkomen: het inkomen dat huishoudens effectief ter
beschikking hebben om uitgaven te doen. Het is de optelsom van de nettobedragen die
de respondent en de andere huishoudleden (vorige maand) hebben ontvangen
Gemiddeld besteedbaar inkomen per deelmarkt geeft in relatie tot evolutie
vastgoedprijzen inzichten in de betaalbaarheid
- Voor huurders betekent betaalbare huur:
Een huur die toelaat aan de bewoner om de initiële kosten te betalen (waarborg + 1 ste
huur), de lopende huur en huurlasten gedurende een lange periode met behoud van een
minimaal levensniveau zoals gebruikelijk is in dat land in kwestie
- Meten aan de hand van de woonquote
, Ratio bruto woontuitgaven tegenover besteedbaar inkomen
- Meten aan de hand van resterend inkomen
Verschil besteedbaar inkomen en woonquote
- Woonquote berekent welk aandeel van het besteedbaar inkomen naar woonuitgaven gaat
en vergelijkt dit met een norm, doorgaans 30%.
- Resterend inkomen berekent wat er overblijft van het besteedbaar inkomen nadat hier de
woonuitgaven zijn van afgetrokken en vergelijkt dit met een minimaal budget dat nodig is
om menswaardig te leven.
- Verschillende indicatoren
bruto woonuitgaven, d.w.z. huur of afbetaling van de lening;
netto woonuitgaven, d.w.z. bruto woonuitgaven na aftrek van subsidies;
bruto woonuitgaven inclusief bijkomende woonlasten (gas, elektriciteit, ...).
Woonbehoefte en betaalbaarheid: België en Europa
Enkele basisaspecten en -cijfers Europa
- “Europa in woningcrisis sinds 2015” (Housing Europe, 2019)
- 10,2% van Europese gezinnen spendeert > 40% van inkomen aan wonen
- Gebrek aan betaalbare wooneenheden is een grootstedelijk probleem
- Oplossingen gericht op versnipperde aanpak (ondersteuning private eigenaars,
huursubsidies)
- Onderinvestering in structurele aanpak.
- België en Europa?
Gemiddeld Europees huishouden spendeert 21,4% van besteedbaar inkomen aan wonen
(hypotheekaflossing, huur,…) (vgl. woonquote – 30/33% van maandelijks inkomen)
39,9% vd Belgische huishoudens ervaart geen hoge woonkost
29% ervaart een zware woonkost
31% ervaart een woonkost, maar die is niet zwaar
Conclusie EU-rapport wonen 2019
- Aanzienlijk deel van het besteedbaar inkomen wordt door EU-huishoudens gespendeerd aan
woonkosten.
- Na aftrek van woonkosten zitten op Europees niveau 156.000.000 huishoudens in een
risicozone op armoede (60% mediaaninkomen).
- Grote verschillen tussen lidstaten in betaalbare woonmogelijkheden.
- PARADOX
Landen waar het grootste deel van de huishoudens geen grote woonlast ervaart, zijn de
landen met grootste sociale woonaanbod, die het meeste spenderen aan
woonondersteuning en een lagere werkloosheidsgraad hebben.
- Niet louter een probleem van lage inkomens, maar meer en meer ook van de zgn.
middenklasse-inkomens (Squeezed middle class volgens de OECD)
Sociale huurmarkt Vlaanderen facts en figures stakeholders
Sociale huisvesting – facts en figures
- anno 31 dec 2020:
159.217 sociale woningen in het gezamenlijk patrimonium SHM’s
12.409 sociale woningen werden verhuurd via SVK’s
samen 171.626 sociale woonunits
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lounavanhaverbeke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.93. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79650 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now