Samenvatting historische context Duitsland in Europa (1918-1991)
4.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918-1945)
Grote politieke veranderingen in Duitsland aan het eind van 1918:
1. Duitsland werd voor het eerst een parlementaire democratie.
2. Sociaaldemocraten riepen de republiek uit, waarna de keizer naar Nederland
vluchtte.
Oorzaken waardoor de basis onder de Duitse democratie wankel was:
1. De conservatieve elite (van officieren, hoge ambtenaren, industriëlen, rechters en
professoren) had nog veel invloed en wilde terug naar de oude toestand waarin het
parlement weinig te zeggen had.
2. Links-extremistische (communistische) en rechtsextremistische groepen probeerden
met veel straatgeweld, opstanden en staatsgrepen de democratie omver te werpen.
De verklaring van de naam Republiek van Weimar:
Omdat het in Berlijn onrustig was, kwam het parlement tijdelijk bijeen in Weimar en
stelde daar de grondwet vast. Daarom wordt de eerste Duitse democratie de
Republiek van Weimar genoemd.
Republiek van Weimar: Duitse democratische republiek (1919-1933).
Hoe economische problemen in 1923 ervoor leidden tot een crisis in Duitsland:
De Duitse economie leed onder de hoge herstelbetalingen en het verlies van
gebieden met grondstoffen. Omdat Duitsland niet snel genoeg betaalde, bezetten
Franse en Belgische troepen het Roergebied. De Duitse regering riep de bevolking
op hiertegen te staken. Om de stakers te betalen, liet ze geld bijdrukken. Dat leidde
tot enorme inflatie. Dat ondergroef het vertrouwen in de democratie nog meer.
Vanaf 1924 bloeide de Duitse economie op. Oorzaken hiervan waren:
1. Frankrijk stelde zich verzoenend op en trok zijn leger terug uit het Roergebied.
2. Het Dawesplan.
Het dawesplan: een plan met Amerikaanse leningen aan Duitsland voor economisch herstel
(vanaf 1924).
Eind 1929 ontstond in Duitsland een economische crisis:
Oorzaak: de beurskrach in New York leidde tot een wereldwijde recessie, waardoor
Duitsland extra hard werd getroffen doordat Amerikanen hun leningen terugtrokken.
Sociaal gevolg: in 1932 zat bijna de helft van de Duitsers zonder werk.
Direct gevolg: de regeringen deden er weinig tegen.
Indirect gevolg: Veel Duitsers stemden op KPD of NSDAP.
Hitler was een racist en antisemiet:
In zijn boek Mein Kampf (1925) gaf hij de schuld voor de Duitse nederlaag en alle
andere problemen van Duitsland aan de joden, die volgens hem in het geheim overal
aan de touwtjes trokken (antisemitisch). De Slavische volkeren waren volgens Hitler
minderwaardig en moesten worden onderworpen en verjaagd om lebensraum voor
Duitsers te scheppen (racistisch).
Hitler deed beloften aan de Duitsers:
1. Hij zou voor welvaart, werk en inkomen te zorgen.
, 2. Hij beloofde het Verdrag van Versailles ongedaan te maken.
3. Hij zou van Duitsland een krachtige volksgemeinschaft maken.
Verdrag van Versailles: vredesverdrag waarmee de Eerste Wereldoorlog werd afgesloten
(1919).
Volksgemeinschaft: volksgemeenschap.
Oorzaken waardoor de NSDAP uitgroeide tot een massaorganisatie:
1. Hitlers redenaarstalent,
2. De grootscheepse propaganda
3. Het paramilitair vertoon van het partijleger, de SA.
NSDAP: de Nationaalsocialistische Arbeiderspartij (extreemrechts).
Hoe Hitler regeringsleider werd:
De NSDAP werd in 1932 de grootste partij. Op advies van conservatieve politici
benoemde de president Hitler in januari 1933 tot kanselier.
Hitler gebruikte de Rijksdagbrand in twee stappen om de dictatuur te vestigen:
1. Hitler beweerde dat de brand het sein was voor een communistische revolutie en
voerde noodmaatregelen in die de grondrechten opschortten. Hierdoor werden
communisten en sociaaldemocraten opgepakt en hun kranten verboden.
2. Na de verkiezingen liet Hitler de Machtigingswet aannemen die Weimargrondwet
afschafte en die hem het recht gaf buiten het parlement om te regeren. (Alleen de
sociaaldemocraten stemden tegen, de communisten waren afwezig.)
Machtigingswet: noodwet die de nazi’s de absolute macht gaven en de democratie van de
Republiek van Weimar beëindigde (23 maart 1933).
In 1933 begonnen de nazi’s met de nazificatie van de samenleving:
Ze nazificeerden de samenleving met terreur en propaganda, bijvoorbeeld met in
Dachau het eerste concentratiekamp voor tegenstanders en verbod van boeken,
films en kranten. De eerste politieke tegenstanders, daarna ook joden, Roma en Sinti,
Jehova’s getuigen en homoseksuelen werden hier het slachtoffer van. De nazi’s
kregen lang steun van de bevolking omdat het regime snel economisch herstel leek
te realiseren, waardoor werkloosheid verdween en de indruk wekte dat de gewone
man het goed had in Duitsland.
De conferentie van München in 1938 was een hoogtepunt van zowel de heim-ins-
reichpolitiek als de appeasementpolitiek:
Hitler wilde de aansluiting van alle Duitstalige gebieden (heim ins reich). Op de
conferentie werd besloten dat Duitsland het Duitstalige Sudetenland mocht inlijven.
Met de appeasementpolitiek wilde Groot-Brittannië oorlog voorkomen. In München
beloofde Hitler geen verdere eisen te stellen.
Motieven voor de Britse appeasementpolitiek:
1. Groot-Brittannië kreeg geen steun van de VS.
2. Chamberlain vertrouwde de SovjetUnie niet.
3. Frankrijk en Groot-Brittannië vonden zichzelf niet sterk genoeg voor een nieuwe
oorlog.
Een gebeurtenis die het mislukken van de appeasementpolitiek aantoonde:
De Duitse inval in Polen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rikstregnerus. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.