Summary
Samenvatting Voorkennis aantekeningen
- Course
- Institution
Voorkennis voor dit vak (de drie hoorcolleges)
[Show more]
Seller
Follow
Kaak
Content preview
Hoorcollege 1 – Verwering en bodemvormingVerwering: afbreking van gesteente. Lang proces. Oppervlaktevergroting van
gesteente verwering gaat steeds sneller doordat verwering steeds van alle
kanten (dus steeds meer kanten) komt. Hierdoor verweren hoekpunten ook
sneller dan vlakke oppervlakten, omdat er dan van drie kanten verwering komt.
Verweringssnelheid/-intensiteit is sterk afhankelijk van soort gesteente, neerslag
en temperatuur.
Soorten verwering:
- Chemische verwering: bijv. oplossing door zuur. Kalksteen is het meest
gevoelig voor chemische verwering. CO2 in water (koolzuur) lost kalk op. In
de tropen gaat het proces het snelst, omdat hoge temperaturen zorgen
voor snellere en heftigere reacties.
- Mechanische verwering: bijv. plantwortels die gesteente uit elkaar drukken,
trekken mineralen uit steen, en grote verschillen in temperatuur
(zomer/winter, dag/nacht) krimp en rek van gesteente stukken vallen
uit elkaar (vorstverwering). Slijtage door rivier
- Biologische verwering: combinatie van beide fysisch en chemisch, bijv:
planten: wortels druk steen uit elkaar (fysisch) en plant neemt mineralen
uit steen (chemisch)
Vast gesteente verwering verweringsmateriaal erosie transport
sedimentatie sediment lithificatie (compactie en cementatie) sediment
gesteente
Erosie: afvoeren van verweerd gesteente (bijv. door rivier)
Betekenis van verwering voor de vorming van sediment(-gesteente): zowel de
verweerde resten van het oorspronkelijke gesteente als de bij de chemische
verwering nieuw ontstane mineralen (zoals kleimineralen en Fe-oxyden en Fe-
hydroxyden), en de in oplossing vervoerde ionen, leveren het materiaal waar de
meeste sedimentgesteenten zijn opgebouwd.
Betekenis van verwering voor de reliëfvorming: de verwering is een voorwaarde
voor de geleidelijke afbraak van het reliëf op aarde, doordat het verbrokkelde
verweerde gesteentemateriaal gemakkelijker kan worden afgevoerd (doordat het
kleiner is) (bijv. door stromend water), dan het vaste, grotere gesteente.
hoog in de bergen is er veel
verwering, maar weinig erosie (er
is geen materiaal wat kan worden
geërodeerd), hoe lager hoe meer
dit wel kan. Vervolgens bereikt dit
een evenwicht.
, Bodemvorming: een afzonderlijk proces, waarbij (het bovenste deel van) de
verweringslaag (residual overburden) of sediment (transported overburden)
onder invloed van bodemvormende processen (verplaatsende mineralen
uitspoelen en inspoelen) veranderd in een bodemprofiel onder invloed van
bodemvormende factoren: klimaat (er is een samenhang tussen de zonale
klimaatverdeling en de zonale bodemtypen), moedermateriaal, reliëf (zorgt voor
verschil in waterstand verschillende typen bodemvorming),
water(beschikbaarheid), biosfeer, de mens (landbouw), tijd
verweringslaag/sediment > bodemvorming > bodemprofiel
Fysische/chemische/biologische veranderingen in de verweringslaag/sediment:
- opeenhoping van organisch materiaal aan het oppervlak
- veranderingen van het minerale deel van gesteente (uiteenvallen, oplossen)
- veranderingen in het organisch materiaal in de bodem
- transportprocessen (uitspoeling, inspoeling): minerale en organische stoffen; de
stoffen worden vervoerd als vrije ionen, geadsorbeerd aan klei-humus-complex,
colloiden, vaste vorm
Bodemvormende processen: alle veranderingen door welke gebeurtenis dan
ook, het moedermateriaal verandert in kenmerken en eigenschappen, met
andere woorden, verandert in een bodem. Bijv.
- humusvorming (verwering)
- ontkalking en silicaatvorming
- rijping (fysisch en chemisch – weghalen van water)
- kattekleivorming
- podzolering
- ontstaan van gleyverschijnselen
- hydrolse
- homogenisatie (ploegen enz.)
- verzilting
- ferrilitisatie
- antropogene processen
- kleiverplaatsing (in-en uitspoeling)
De bodem wordt sterk gekoppeld aan sediment:
- ‘soil: derived from sediment at the earth’s surface’ (niet alleen een laagje
verweringsmateriaal dat op gesteente ligt (=regoliet), maar hier spelen
ook allerlei processen in af)
- Mineralen verplaatsen naar beneden vanuit het regoliet, komen op het
gesteente en vormt zo een bodem: de bovenste laag van de aardkorst
voor zover deze door planten beworteld is of kan worden, of zover deze
o.i.v. bodemvormende (of pedogenetische = fysische, chemische en
biologische) processen is veranderd.
Belangrijke bodemtypen:
- Gelisol: polaire bodems (droog, koud)
- Aridisols: woestijnbodems (droog, warm)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Kaak. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.22. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now