1. Internationale bevoegdheid
2. Naar welk recht worden de vorderingen beoordeeld?
3. Regels betreffende erkenning en ten uitvoerlegging van buitenlandse vonnissen
A
Lees HvJ EU 10 september 2015, C-47/14 (Holterman Ferho)
Beantwoord vervolgens de volgende vragen:
- Wat waren de feiten in deze casus?
Holterman Ferho Exploitatie is een in Nederland gevestigde holding, zij heeft drie
dochtermaatschappijen naar Duits recht, gevestigd in Duitsland. In 2001 wordt Spies bestuurder van
de in Nederland gevestigde holding. Wegens ernstige fouten bij de uitoefening van zijn functie
hebben de vier vennootschappen Spies voor de rechter gedaagd (onbehoorlijk bestuur). De rechter
stelt de volgende vraag: “Verzetten de bepalingen 18-21 Brussel I (ter bescherming van de individuele
arbeidsovereenkomst) zich tegen toepassing van 5 punt 1 sub a of punt 3 Brussel I (7 Brussel I bis) in
een geval waarin verweerder niet alleen in zijn hoedanigheid van bestuurder van een vennootschap
door die vennootschap wordt aangesproken op grond van onbehoorlijke taakvervulling dan wel op
grond van onrechtmatig handelen, maar ook afgezien van deze hoedanigheid door die vennootschap
wordt aangesproken op grond van opzet of bewuste roekeloosheid bij de uitvoering van de
arbeidsovereenkomst?” Daarvoor is van belang of Spies een werknemer is en het om een verbintenis
uit individuele arbeidsovereenkomst gaat. Hierbij geldt een autonomie uitlegging. Hierbij geldt dat
het hoofdkenmerk van de arbeidsverhouding is gelegen in de omstandigheid dat een persoon
gedurende bepaalde tijd voor een ander onder diens gezag prestaties verricht. Van geval tot geval
moet bekeken worden of er sprake is van een ondergeschiktheidsband. Als dan uiteindelijk wordt
bepaald dat er sprake is van een verbintenis uit individuele arbeidsovereenkomst in de zin van 18
Brussel I dan staat dit in de weg aan toepassing van 5 Brussel I, mits die persoon in zijn hoedanigheid
van directeur en bestuurder gedurende bepaalde tijd voor en onder het gezag van die vennootschap
prestaties heeft verricht tegen beloning. Als Spies niet als werknemer wordt gezien kunnen de
vennootschapsrechtelijke verplichtingen die op hem rusten vallen onder 5 punt 1 sub a Brussel I. Voor
de plaats die aan de verbintenis ten grondslag ligt wordt gekeken naar de statuten en anders is het
aan de rechterlijke instantie om te bepalen in welke plaats de werkzaamheden overwegend zijn
uitgevoerd. Pas als de handelingen daar ook niet onder vallen dan kunnen ze onder 5 (3) Brussel I
vallen en geldt de plaats die het nauwst verband houdt met de gebeurtenis.
- Waarom is in dit geval sprake van een IPR zaak?
Het gaat om een privaatrechtelijke rechtsverhouding, namelijk tussen burgers en deze zijn in
verschillende staten gevestigd, dus internationaal.
- Wat waren de vorderingen van de eiser(s)?
Schadevergoeding en een verklaring voor recht vanwege het onbehoorlijk bestuur.
, - Welke vragen/complicaties rijzen ten gevolge van het internationale karakter van de zaak?
1. Welke rechter is bevoegd?
2. Welk recht is van toepassing?
3. Kan een vonnis in Nederland erkend worden?
4. Kan het vonnis in Nederland tenuitvoer worden gelegd?
Beperk u niet tot onderwerpen die zijn opgeworpen door partijen/rechter(s) maar tracht alle
mogelijke vragen/complicaties in kaart te brengen.
- Welk onderdeel van het IPR regelt elk van deze vragen/complicaties?
1. Het internationale bevoegdheidsrecht (formeel IPR: Brussel I bis)
2. Het conflictenrecht (materieel IPR: Rome I en Rome II)
3. Het recht inzake erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse rechtelijke beslissingen
(formeel IPR: Brussel I bis)
B
Piping Ltd., een Ierse onderneming gevestigd in Galway (IRL), is gespecialiseerd in het vervaardigen
van pijpleidingen. Op 15 januari 2022 sluit het bedrijf een megadeal met Energie Plus, een in
Nederland gevestigd bedrijf dat gespecialiseerd is in "turnkey"-projecten op het gebied van
energievoorzieningen. Energie Plus heeft een opdracht gegund gekregen om een nucleaire
krachtcentrale in Iran te bouwen. Daar heeft Energie Plus de pijpleidingen van Piping voor nodig. In
het contract tussen Piping en Energie Plus staat als contractuele plaats van levering de haven van
Rotterdam vermeld en als leveringsdatum 27 februari 2022. Aldaar zullen de pijpleidingen worden
geïnspecteerd voordat ze naar Iran worden vervoerd per schip. De eerste levering zal echter in
Galway geschieden op 30 januari 2022; Energie Plus zal daar een stuk pijpleiding afhalen om te
testen op compatibiliteit. Piping is een dochteronderneming van het in New York (VS) gevestigde
bedrijf Novit.
Vlak voor de afgesproken datum van levering in Rotterdam laat Piping weten dat zij niet in staat is
om te leveren. Als reden voert Piping aan dat op 10 februari 2022 de Amerikaanse regering een wet
heeft aangenomen op grond waarvan het verboden is op enigerlei wijze mee te werken aan de bouw
van een nucleaire krachtcentrale in Iran. Deze wet is van toepassing op: alle in de VS gevestigde
bedrijven, alle dochterondernemingen van Amerikaanse bedrijven en alle bedrijven die handelen in
Amerikaanse technologie.
Energie Plus heeft daarmee een acuut probleem. De pijpleidingen moeten voldoen aan strenge eisen
en er zijn niet veel bedrijven die dergelijke pijpleidingen leveren, en al helemaal niet op zo'n korte
termijn. Energie Plus wil een procedure bij de rechter te starten om daar primair een gebod tot
nakoming van het contract te vorderen, en subsidiair een vergoeding voor de schade van Energie
Plus die veroorzaakt wordt door de wanprestatie van Piping. Nu het contract geen forum- en
rechtskeuze bevat, vraagt Energie Plus zich af wat haar positie is.
1. Welke rechter(s) zijn bevoegd van een eventuele vordering van Energie Plus kennis te
nemen?
Motiveer uw antwoord.
Eiser = Energie Plus = gevestigd in Nederland
Verweerder = Piping = gevestigd in Ierland
Rechtsverhouding is een koopovereenkomst.
1. Welke bronnen zijn van toepassing? Top van de hiërarchie: verdragen en verordeningen
(artikel 93 Grondwet), wetten, jurisprudentie, doctrine
Brussel I bis, Haags Forum Keuzeverdrag, Verdrag van Lugano (ZIJN-landen: Zwitserland, IJsland,
Noorwegen)
Hier is Brussel I bis van toepassing.
- Materieel toepassingsbereik: artikel 1: koopovereenkomst, valt er onder.
- Formeel toepassingsbereik (artikelen 4 – 6 (vooral artikel 6 belangrijk)): verweerder
woonplaats grondgebied lidstaat (hoofdregel).
- Temporeel: na 10 januari 2015 is de vordering ingediend (artikel 66 jo. 81 BW). Pijlmoment:
indienen vordering
Brussel I bis is van toepassing.
- Is er een exclusieve rechter bevoegd? Artikel 24 Brussel-I (exclusieve bevoegdheid). Als die
rechter exclusief bevoegd is, kijk je niet verder.
- Is er een zwakkere partij?
- Is er een forumkeuze gemaakt?
- Artikel 4: woonplaats van verweerder is dan bevoegd: Ierse rechter
- Artikel 7: waar ligt het economisch zwaartepunt? Als er meerdere leveringsplekken zijn
(Woodfloor), waar de hoofdlevering plaatsvindt.
Energieplus kan dus kiezen: of naar de Nederlandse rechter gaan of naar de Ierse rechter.
2. Welke belangen acht het Hof van Justitie in de arresten Woodfloor en Falco relevant voor de
uitleg van artikel 7(1) Brussel I-bis?
Woodfloor:
- Nabijheid (r.o. 31, 27)
- Voorspelbaarheid (r.o. 41, 42)
- Nauwe band met de overeenkomst en het bevoegde gerecht (r.o. 22)
- Eenvormigheid van de regels en de voorspelbaarheid (r.o. 23)
Falco:
- Restrictieve uitleg (r.o. 37): het houdt de verweerder af van zijn natuurlijke forum
3. Stel dat Piping gevestigd zou zijn in Turkije, zou dan de Nederlandse rechter bevoegd zijn
kennis te nemen van een eventuele vordering van Energie Plus?
Turkije is geen lidstaat van de EU, dus is niet voldaan aan artikel 4 Brussel I bis: verweerder woont
niet in de lidstaat. Uitzonderingen in artikel 6 Brussel I. Uitzonderingen gaan niet op. We moeten
kijken naar het commune ipr: dus rechtsvordering.
Artikel 6 sub a jo. artikel 6a sub a Rv (gebaseerd op Europese wetgeving): gebruik hier ook de uitleg
van het Hof van Justitie. Staat in de Memorie van Toelichting. Woodfloor ook van toepassing. Dit
artikel bepaalt dat de Nederlandse rechter rechtsmacht heeft bij overeenkomsten die in Nederland
, worden uitgevoerd. De rechter is bij een koopovereenkomst dus bevoegd als de spullen in Nederland
geleverd worden en in de casus wordt het in Rotterdam geleverd, de Nederlandse rechter is dus
bevoegd.
4. Stel dat het contract tussen Piping en Energie Plus een bepaling bevat waarin de High Court
in
Galway is aangewezen als de exclusief bevoegde rechter. Welke rechter(s) zouden in dat
geval
bevoegd zijn van een eventuele vordering van Energie Plus kennis te nemen? Motiveer uw
antwoord. NB ga ervanuit dat Piping gevestigd is in Turkijke.
Artikel 25 geeft de rechtskeuzebevoegdheid van partijen. Partijen kunnen de Ierse rechter dus
aanwijzen, ook als Piping in Turkije gevestigd is. De gedaagde hoeft dan namelijk niet meer in een
lidstaat te worden: ‘ongeacht de woonplaats’. De rechter uit Galway is dus bevoegd.
HFKV (Haags Forumkeuzeverdrag): commerciële overeenkomsten
- Materieel toepassingsgebied: artikel 1+2 handelskoop, exclusieve forumkeuze
- Formeel toepassingsgebied: artikel 3 sub a exclusieve forumkeuze voor de rechter van een
verdragsluitende staat
- Temporeel: artikel 16 de regeling voor de verdragsluitende staat waar de keuze voor is
gemaakt moet in werking zijn getreden. EU toegetreden op 1 oktober 2015
Samenloop? Kijken naar het verdrag wat het laatst gemaakt is. Haags Forum Keuze verdrag. Artikel
26 HFKV. Hoofdregel: in de meeste gevallen gaat Brussel I voor. 1 uitzondering: als een van de
partijen woont op het grondgebied van verdragsluitende staat niet die een EU-lidstaat is (dan gaat
HFKV voor).
5. Hoe luidt uw antwoord als het contract tussen Piping en Energie Plus een forumkeuze voor
de
rechtbank te New York zou bevatten? NB ga ervanuit dat Piping gevestigd is in Ierland.
HFKV. Eis: gekozen voor een verdragsluitende staat. Is de VS is een verdragsluitende staat? Nee dus
het HFKV is niet van toepassing.
Heersende leer: uit de verordening stappen, HFKV is niet van toepassing. Dus naar rechtsvordering
artikel 8, lid 2 Rv. Nederlandse rechter: ‘ik ben niet bevoegd’.
6. Stel dat Piping gevestigd zou zijn in Turkije en dat het contract tussen Piping en Energie Plus
een forumkeuze voor de rechtbank Rotterdam bevat, welke rechter(s) zouden in dat geval
bevoegd zijn van een eventuele vordering van Energie Plus kennis te nemen? Motiveer uw
antwoord.
Brussel I ook van toepassing: artikel 25: er is een forumkeuze gemaakt voor een rechter uit een
verdragsluitende staat
HFKV is ook van toepassing: formeel: forumkeuze voor een rechter van een verdragsluitende staat.
Als verweerder in een van de landen uit HFKV woont gaat dit voor, anders gaat Brussel I bis voor. Hier
gaat Brussel I bis dus voor (verweerder woont in Turkije en dat is geen verdragsstaat bij HFKV):
Rechter in Rotterdam is dus bevoegd.
7. Stel dat Piping gevestigd zou zijn in Singapore en dat het contract tussen Piping en Energie
Plus
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annabeldgrf. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.88. You're not tied to anything after your purchase.