1. Definitie gezondheid WHO
- Gezondheid = status van compleet fysiek, mentaal & sociaal welzijn
o = statische definitie (exhaustief & exclusief)
- Probleem
o Wat is compleet?
o Nieuwe context:
▪ Meer chronische ziekten
• Is dit ook ziek zijn? → mensen passen zich aan
▪ Verbeterde hygiëne, voeding
o Meetbaar?
2. Dynamische definitie gezondheid
- Aanvulling op definitie WHO: gezondheid = met de mogelijk om je aan te passen & te
functioneren, dit voor zowel het fysieke, mentale als sociale aspect van gezondheid
- 3 overlappende kringen:
o Illness: ziekte
o Sickness: gevolg van ziekte (bv. niet kunnen werken)
o Disease: pathologisch substraat
a. Modellen van ziekte & gezondheid
- Biomedisch model
o Ziekte = probleem in biologische processen
▪ = objectieve waarneming
o Basis van volgende modellen
o Impact van dit model op de visie op:
▪ Gezondheid → focus op afwezigheid van ziekte
▪ Financiering van westerse gezondheidszorg
o Basis voor vooruitgang in geneeskunde, EBM etc
- Biopsychosociaal model
o Biologisch: genetische & somatische bouw
o Psychologisch: mentale gezondheid & persoonlijkheid
o Sociologisch: omgeving
o Voorbeeld: 2 patiënten met cholitis ulcerosa
▪ De ene werkt, heeft een gezin etc
▪ De andere drinkt, is gescheiden, heeft bipolaire stoornis
• Cholitis zal veel ernstiger zijn door laag psychosociaal welzijn
- Bio-psychosociaal-spiritueel model
o Aspecten fysisch, spiritueel, sociaal, psychisch
o Spiritualiteit = dynamische dimensie van mens-zijn
▪ = levenshouding, zingeving, verbinding met het nu, zichzelf, anderen
- ‘Frailty’
o Kwetsbaarheid = dynamische staat waarin een persoon verkeert die op 1 of
meerdere domeinen functioneel verlies ervaart
1
, ▪ Invloed & oorzaak: meerdere parameters
- Ecologisch model van gezondheid
3. Ecologisch model van gezondheid
- Context waarin mensen leven = bepalend voor ziekte of handhaven van gezondheid
o Bv. armoede = ziekte want armoede heeft grote impact op ziekte & omgekeerd
(ziekte heeft impact op financiën)
a. INDIVIDU
- Biogenetische, somatische, psychische, sociale kenmerken
- Diversiteitskenmerken:
o Leeftijd, geslacht, functiebeperking, taal, seksuele geaardheid
▪ Voorbeelden van discriminatie:
• Studies meer bij mannen → lijkt dat ziekten meer voorkomen bij
mannen
• studies tot 50 jaar → niet representatief voor 65+
b. OMGEVING
- Beleid:
o Lokale & nationale wetten, beleid, politiek
- Maatschappij:
o Relaties tussen organisaties, instituten, informele netwerken
- Institutionele factoren:
o Werkomgeving, transport, school, diensten
- Interpersoonlijke factoren:
o Gezin, werkgroep, vriendschappen, sociale steun
- Individu:
o Biogenetische, psychische, somatische kenmerken
c. WISSELWERKING
- Voorbeeld: nico heeft tenniselleboog, denkt dat hij een breuk heeft want het doet veel
pijn.
o Hij heeft individuele kenmerken niet mee want aanleg voor
gewrichtsaandoeningen in familie
o Interpersoonlijk: zorgen voor baby, actief
bezig zijn in huishouden
o Institutioneel: hoge werkdruk, hij is arbeider,
uurrooster is wisselend
o Maatschappij: rolpatronen, ziekte & werken,
ziekte & sociaal functioneren
o Beleid: regelgeving werkongeschiktheid,
krijgt niet veel uitkering want hij is arbeider
& dus snel vervangbaar + hij kan niet zeggen
dat tenniselleboog door werk komt want dit
heeft zeer veel oorzaken
d. IMPACT VAN ZIEKTE
- 2 modellen: transactioneel model & balansmodel
o Transactioneel:
▪ Integreert:
• Aspecten van kind/zieke zelf
• Aspecten van omgeving van kind.zieke
2
, o Balansmodel:
▪ Integreert:
• Draaglast vs. draagkracht
• Risicofactoren vs. beschermende factoren
o Risico: variatie per ontwikkelingsmoment,
risicocumulatie = meer bepalend dan aard van
risicofactoren & chronische risicofactoren zijn meer
bepalend dan acute
o Bescherming = bufferende rol, minder kans op
problemen bij risicofactoren
- Diathesis-stress model:
o Een persoon kan heel wat klappen incasseren als hij/zij weerbaar is
▪ Maar als je minder weerbaar bent, heeft ziekte meer impact & geraak je
sneller uit balans
4. Determinanten van gezondheid & inequity of health
- Sociaal:
o Sociale gradiënt, stress, eerste
levensjaren, sociale exclusie, werk,
werkeloosheid, sociale steun, verslaving,
voeding, transport
- Wie heeft beste zwangerschapsuitkomst?
o Fatimata: verpleegster, gehuwd met mo, buschauffeur
o Cathy: werkzoekende, alleenstaand
o Romi: werkzoekende, gehuwd met Ronny, grootkeukenkok
- Inequity of health:
o Bv. corona heeft grotere impact bij mensen in armoede
3
, Hoofdstuk 2: gezondheidszorgmodellen
1. Zorgaanbod
a. CURATIEVE ZORG
- Uitdagingen:
o Veroudering van populatie + betere behandeling van ziektes
▪ ↑ chronische ziekten
▪ ↑ polypathologie
o Wetenschappelijke & technologische ontwikkelingen
▪ Shift van technologie van ziekenhuis → thuis
• Minder hospitalisaties, meer daginterventies
▪ Vermijden van medicalisering van dagelijks leven
o Relevantie van zorg bepalen
o Budget gezondheidszorg
▪ Bv. dure nieuwe GM
- Socio-culturele ontwikkelingen:
o Patiënt stelt zich meer op als consument
o Langer werken, minder vrijwilligerswerk (mantelzorgfunctie ↓)
o Opvattingen kwaliteitsvolle zorg levenseinde
- Globalisering
o Publiek = internationaal (medisch toerisme)
o Zorg over grenzen heen
- Concreet:
o Ongelijke toegang tot zorg
o Relatief hoog aantal erkende acute ZH bedden per inwoner (vrij lange
opnameduur)
o Overgebruik van beeldvorming & medicatie
o Indicatoren van kwaliteit van zorg
o Interprofessionele samenwerking (patiënt gericht, persoonsgericht,
geïntegreerd)
b. PREVENTIEVE ZORG
- Doel:
o Gezondheid: behouden + beschermen + bevorderen
o Ziekte: voorkomen + vroege signalisering
- Gericht op:
o Determinanten van gezondheid:
▪ Risico & beschermende factoren
▪ Gedrags- & omgevingsgerelateerd
o Ziekte/aandoening: vaccinatie + vroegopsporing
- Gezondheidsbescherming
o = bevolking beschermen tegen gezondheidsbedreigende factoren
▪ Wet- & regelgeving
• Handhaving hiervan
• Bv. suikertaks, rookverbod
o = mensen controle geven over gezondheidsdeterminanten
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evdp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.