Summary
Samenvatting 6ASO humane wet - Sint-Paulus Gent: KerstEX
- Course
- Level
In dit document vind je de leerstof van het eerste semester. De leerstof voor het kerstexamen op Sint-Paulus. Goede punten adv deze samenvatting
[Show more]
Seller
Follow
baeyensastrid
Content preview
NAWE - Ht H1: Cellen delen: mitose & meioseVan eicel tot baby
Ooit 1 cel
Bevruchte eicel kan uitgroeien tot baby door celdeling
2 Soorten celdeling
Groei door deling: Mitose
Organisme groeit door mitose v. cellen
Genetisch meteriaal = gekopieerd door duplicatie
DNA = verdeeld over 2 nieuwe cellen
Door mitose: Uit 1moedercel => 2dochtercellen met dezelfde chromosomen
Dochtercellen = genetisch identiek
Door mitose = ongeslachtelijke voortplanting
Bv.
o Een wonde groeit geleidelijk aan weer dicht.
o Toen je geboren werd = ong 50 cm groot
o Gras groeit voortdurend tijdens warmere maanden
o Haren groeien ong 1 cm/maand.
Cellen slaan tilt = ontstaan kankergezwel
1.1. Mitose in levende lijve
Bij planten zijn voortdurend veel cellen in deling
Vooral aan toppen van wortels & stengels
Besluit
Aantal cellen vermeerdert door opeenvolgende delingen
Een cel deelt zich in 2, waarbij inhoud verdeeld wordt over 2 dochtercellen
Een organisme groeit & onderhoudt weefsels door mitose van cellen!
1.2. Verloop van de mitose
Mitose in 5 fasen
1. Interfase
2. Profase
3. Metafase
4. Anafase
5. Telofase
= 1 celdelingsproces
Interfase
Chromosomen bevinden zich in volledig ontrafelde toestand (= chromatinenetwerk)
Elk chromosoom deelt zich, van 1 DNA streng xorden er 2 gemaakt
Passende basen komen de 2de streng aanvullten tot volwaardig DNA = Dulpicatie
Na interfase: chromosomen = zichtbaar => je ziet dat elk chromosoom gesplitst is in 2
chromatiden. (verbonden aan elkaar door centromeer)
FASE 1: Profase
, De chromosomen krullen op & worden veel korter
Ze zijn nu zichtbaar met lichtmicroscoop
Het kernmembraan verdwijnt
FASE 2: Metafase
Centrosoom heeft zich in 2gesplitst & elk deel beweegt naar verschillende celpool
GEVOLG: ontstaan fijne draden (microtubuli) die de polen v.d. cel met de centromeren
verbinden
Chromosomen worden naar midden v.d. cel getrokken
De 2 chromatiden komen los van elkaar
De chromosomen = verdubbeld & worden nu dochterchromosomen genoemd
FASE 3: Anafase
Draden worden korter & trekken zo de dochterchromosomen uit elkaar ter hoogte
v.h. centromeer
Elk dochterchromosoom beweegt zich naar ander uiteinde v.d. cel.
FASE 4: Telofase
Rond elk groepje chromosomen wordt opnieuw een kernmembraan aangelegd
De microtubuli verdwijnen
De chromosomen ontkrullen
De cel snoert zich in & deelt in 2
Resultaat mitose
Mitose = delingsproces waarbij uit 1 moedercel, 2 dochtercellen ontstaan
Dochtercellen = genetisch identiek omdat ze precies dezelfde chromosomen hebben
Kern :
- Genetisch materiaal = gekopieerd door duplicatie
- DNA wordt verdeeld over de 2 nieuwe cellen
- Door mitose ontstaan uit 1 moedercel 2 dochtercellen met precies dezelfde chromosomen
- Dochtercellen = genetisch identiek
2. Ongeslachtelijke voortplanting (gebeurt door mitose)
Oudste & eenvoudigste manier om te vermenigvuldigen
Nakomelingen = volledig identiek aan ouderindividu
Nieuwe individuen ontstaan door gewone celdeling/mitose.
Vooral bij planten
Ook bij eenvoudige organismen bv. Pantoffeldiertje
- Splitsen zich in 2 om zich te vermeerderen
Geen sprake van suifmeel, zaadcellen/bevruchting
Bv. Cactussen, commercieel geteelde bananen, aardbeien,…
Voor- en nadelen ongeslachtelijke voortplanting
Voordelen Nadelen
,- Snelle uitbreiding onder gunstige - Alle nakomelingen = genetisch identieke
omstandigheden kopieën v.d. ouder (fouten, …)
- 1 individu kan zich alleen - Moeilijk aanpassen aan een veranderende
vermeerderen. omgeving (evolutie!).
3. Meiose en geslachtelijke voortplanting
Voordelen geslachtelijke voortplanting
Goeie kenmerken kan je doorgeven (natuurlijke selectie => giraf kleine nek)
Nakomelingen hebben combo van kenmerken van beide ouderindividuen.
Gevolg: Binnen een soort = variatie gecreëerd (belangrijk voor het voortbestaan v.e. soort)
Belang van variatie?
Meer kans dat sommige individuen toevallig tegen veranderende omstandigheden
kunnen.
Bv. Bij verandering temp. & vochtigheid
Genetische variatie
Ontstaan door hercombinatie & gevolgd door natuurlijke selectie
= 1v.d. drijvende krachten voor evolutie v.d. soorten.
De onderlinge verschillen tussen de individuen v.e. soort = waarborg voor de
overleving v.d. soort.
Nadeel: door inteelt = nakomelingen die afwijkingen vertonen.
- Kans = groter als op elk v.d. chromosomen v.e. chromosomenpaar dezelfde ‘fout’
zit.
3.1. Het belang van geslachtelijke voortplanting
Geslachtelijk voortplanten
Meeste organsimen (seksuele voortplanting)
M & V voortplantingscel smelten samen
Aantal chromosomen “n” in de M- & V- voortplantingscel verdubbelt
= “2n” in bevruchte cel & uiteindelijk in elke cel v.h. volgroeide organisme
Chromosomen
Voortplantingscel/haploïd: 23chromosomen = 23n
In andere cellen/diploïd: 46 chromosomen 2n = 46 (normaal aantal chromosomen)
Bijna alle menselijke cellen = 46 chromosomen in 23 chromosomenparen.
Bevruchte eicel heeft 23 chromosomenparen & 46 chromosomen.
Diploïd
De bevruchte cel & cellen v.h. organisme = (2n chromosomen)
Diploïde cellen = chromosomen afkomstig v.d. M & V voortplantingscellen in
overeenkomstige (homologe) paren voor
Haploïd
De mannelijke & vrouwelijke voortplantingscellen = (n chromosomen).
, Om voortplantingscellen te vormen moeten de chromosomenparen gehalveerd
worden tot haploïde toestand.
De reductie tot de helft gebeurt tijdens de reductiedeling/meiose.
Bij geslachtelijke voortplanting heeft eerst meiose plaats.
Geslachtelijke voortplanting zorgt voor variatie van de erfelijke kenmerken.
Daardoor zijn soorten beter opgewassen tegen veranderende milieuomstandigheden.
3.2. Het verloop van de meiose
2 delingsprocessen volgen elkaar op
Zo ontstaan 4 haploïde cellen ipv 2
Voor meisoe begint = elk chormosoom deel zich in 2 chromatiden (blijven aan elkaar
gehecht in centromeer)
Elk delingsproces verloopt in 4 fasen
1ste deling: aantal chromosomen wordt gehalveerd (zelfde naam mitose)
2de deling: scheidt chromatiden
1ste deling: aantal chromosomen wordt gehalveerd
Profase I:
De kernmembraan verdwijnt.
De chromosomen krullen op, condenseren & worden zichtbaar.
De homologe chromosomen (van vader & moeder) gaan paarsgewijs bij elkaar liggen
(en wisselen stukken uit)
Metafase I:
De chromosomenparen worden naar het midden v.d. cel gebracht door
microtubulidraden
Anafase I:
De homologe chromosomen worden elk naar andere uiteinde v.d. cel getrokken
Elk chromosoom bestaat nog uit 2 chromatiden
Telofase I:
Heel kort
Er wordt opnieuw een kernmembraan gevormd & chromosomen ontkrullen
2de deling: scheidt chromatiden
Hier gebeurt net hetzelfde als in een gewone mitose:
Profase II wordt meestal overgeslagen (cellen zijn al klaar voor deling).
De kernmembraan verdwijnt
De chromatiden van elk chromosoom worden uit elkaar getrokken in anafase II
Aan het einde van telofase II = vier cellen met elk n chromosomen
Deze haploïde cellen zijn geslachtscellen/gameten
De meiose/reductiedeling heeft plaats in de geslachtsorganen & resulteert in halvering v.h.
aantal chromosomen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller baeyensastrid. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.59. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79223 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now