Examen Inleiding Sociaal werk
Inhoudsopgave
Inleiding........................................................................................................................................................ 5
Professionele triple mandaat sociaal werker.......................................................................................................5
Cursus blok 1................................................................................................................................................. 7
Leermateriaal................................................................................................................................................ 7
Examen......................................................................................................................................................... 7
Hoofdstuk 1: Sociaal werk definiëren............................................................................................................. 8
1 Een eerste beeld: de sociaalwerkboom.............................................................................................................8
2 Sociaal werk definiëren in historisch perspectief..............................................................................................9
2.1 1957: Individuen/ groepen aanpassen aan de SL (IFSW, 1957)................................................................9
2.2 1982: Focus op sociale verandering (IFSW, 1982).....................................................................................9
2.3 2000: Focus op mensenrechten en sociale rechtvaardigheid...................................................................9
2.4 2014: Naast mensenrechten en sociale rechtvaardigheid OOK collectieve verantwoordelijkheid en
respect voor diversiteit MEER focus op structurele benadering (in plaats van individuele)........................10
3 De huidige globale definitie van sociaal werk uitgelicht 3.1 Sociaal werk als praktijk- gebaseerd beroep....10
3.3 Sociaal werk bevordert sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en
bevrijding van mensen...................................................................................................................................12
3.4 Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid en respect
voor diversiteit staan centraal in het sociaal werk........................................................................................14
3.5 Sociaal werk wordt onderbouwd door sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen,
menswetenschappen en inheemse en lokale vormen van kennis................................................................19
3.6 Sociaal Werk engageert mensen en structuren om levensuitdagingen en problemen aan te pakken en
welzijn te bevorderen....................................................................................................................................20
4 Conclusie..........................................................................................................................................................20
4.1 Kritieken op de globale definitie van sociaal werk..................................................................................20
5 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................20
Hoofdstuk 3. De historiek van het sociaal werk............................................................................................21
1 Geschiedenis van en voor sociaal werk...........................................................................................................21
2 Sociaal werk in de revolutionaire 19de eeuw...................................................................................................21
2.1 Tijdperk van revoluties............................................................................................................................21
2.2 De sociale kwestie (context)....................................................................................................................21
2.3 De arbeidersbeweging: ontstaan en revolutie........................................................................................21
2.4 De founding mothers van het social work...............................................................................................22
2.5 Het Willemfonds en de start van het sociaal- cultureel werk.................................................................24
2.6 Van nachtwakersstaat naar verzorgingsstaat..........................................................................................24
3 Sociaal werk in de democratische 20ste eeuw 3.1 Sociaal werk in de welvaarstaat........................................25
3.2 Het interbellum........................................................................................................................................25
3.3 Naoorloogse groei en bloei......................................................................................................................26
3.4 De crisisjaren van de welvaartstaat.........................................................................................................27
4 Sociaal werk in de onzekere 21ste eeuw...........................................................................................................28
4.1 Waar naartoe?.........................................................................................................................................28
4.2 Nieuwe sociale kwesties en de actieve welvaartstaat............................................................................28
1
, 4.3 Leven in superdiversiteit..........................................................................................................................29
4.4 Neoliberaal sociaal werk..........................................................................................................................29
4.5 Een toekomst van sociaal werk?.............................................................................................................30
5 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................30
Hoofdstuk 5: de beroepsethiek van het sociaal werk....................................................................................31
1 Introductie.......................................................................................................................................................31
1.1 Sociaal werk is waarden- werk................................................................................................................31
2 Houvast: het belang van beroepsethiek 2.1 Wat is beroepsethiek?...............................................................31
2.2 Het belang van beroepsethiek.................................................................................................................32
2.3 Het belang van reflectie...........................................................................................................................33
2.4 Werken in de wereld van vandaag..........................................................................................................33
3 Sociaal werk is een ethisch reflectief beroep..................................................................................................33
3.1 Balanceren tussen twee opdrachten.......................................................................................................33
3.2 Met mens en maatschappij.....................................................................................................................33
3.3 Vanuit regels en kaders...........................................................................................................................34
3.4 Ethisch meesterschap..............................................................................................................................35
4 Sociaal werk op de brug tussen mens en samenleving...................................................................................35
4.1 Een kleine geschiedenis als opmaat naar de toekomst...........................................................................35
4.2 Sterk sociaal werk....................................................................................................................................36
4.3 Centrale waarden en missie....................................................................................................................37
4.4 Zorgvuldig handelen................................................................................................................................37
4.5 Werken in drie werelden.........................................................................................................................37
4.6 Verantwoorden........................................................................................................................................37
4.7 Ethisch kompas........................................................................................................................................38
4.8 Waarom één en één altijd meer is dan twee..........................................................................................41
5 Vertrouwen en conficentialiteit.......................................................................................................................41
5.1 Geheimhoudingsplicht: een wet- en regelgevend kader........................................................................41
5.2 Handelingsruimte....................................................................................................................................43
5.3 Spanningsvelden......................................................................................................................................43
6 Instrumenten voor ethische reflectie..............................................................................................................43
7 Conclusie..........................................................................................................................................................44
8 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................44
Hoofdstuk 7. Methodisch handelen.............................................................................................................. 45
Hoofstuk 10. Mensenrechten en sociaal werk.............................................................................................. 49
1 Verschillende benaderingen inzake mensenrechten.......................................................................................49
1.1 Een juridische benadering.......................................................................................................................49
1.2 Een agogische benadering: grondrechten en sociaal werk.....................................................................53
1.3 Naar een integratie van de agogische en de juridische benadering: mensenrechten als een kompas..54
2 Het kompas van de mensenrechten voor het sociaal werk.............................................................................55
2.1 Grondrechten als basis voor de sociale rechtstaat: sociale noden omzetten in rechten.......................55
2.2 De benadering van (mensen)rechten in het sociaal werk.......................................................................55
3 Conclusie..........................................................................................................................................................57
4 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................57
Hoofdstuk 14. Structureel sociaal werk........................................................................................................ 58
1 Introductie.......................................................................................................................................................58
2 Sociale rechtvaardigheid volgens Martha Nussbaum.....................................................................................59
2
, 3 Sociale rechtvaardigheid volgens Nancy Fraser..............................................................................................61
4 Posities binnen structureel sociaal werk.........................................................................................................63
4.1 Beleidsgericht sociaal werk.....................................................................................................................63
4.2 Op het niveau van de samenleving: radicaal sociaal werk......................................................................64
4.3 De eigen professie: kritisch sociaal werk.................................................................................................64
5 Conclusie..........................................................................................................................................................65
5.1 Reflectie: lessen in sociale rechtvaardigheid voor het structureel sociaal werk....................................65
6 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................65
Hoofdstuk 15. Superdiversiteit en sociaal werk............................................................................................ 67
1 Een wereld van verschil: enige cijfers..............................................................................................................67
2 Superdiversiteit................................................................................................................................................68
3 Superdiversiteit in een wereld van toenemde complexitiet............................................................................68
4 Wat is verschil?...............................................................................................................................................68
4.1 Structureel kijken naar verschil...............................................................................................................68
4.2 Cultureel kijken naar verschil..................................................................................................................69
4.3 Het belang van normatieve professionaliteit..........................................................................................70
5.1 Een open, respectvolle en uitnodigende basishouding...........................................................................70
5.2 Een krachtgerichte kijk op mensen, cliënten en diversiteit....................................................................71
5.3 Vaardigheid inzake (interculturele) communicatie.................................................................................71
5.4 Kritische houding ten aanzien van de machtsverhoudingen in de samenleving....................................71
6 Conclusie..........................................................................................................................................................72
7 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................72
Cursus blok 2. Afstudeerrichtingen............................................................................................................... 73
Hoofdstuk. Personeelswerk......................................................................................................................... 73
Belang van werk….............................................................................................................................................73
1.1 Wat is personeelswerk? – werkdefinities.....................................................................................................73
1.2 Personeelswerk opereert op de breuklijn persoon –(werk)omgeving..........................................................74
1.3 Personeelswerk en ‘recht op arbeid’............................................................................................................74
1.4 Arbeid en organisatie...................................................................................................................................76
1.5 Personeelswerk in historisch perspectief....................................................................................................76
1.5.1 Paternalisme (1850- 1900)...................................................................................................................77
1.5.2 Taylorisme: scientific management (1900-1940).................................................................................77
1.5.3 Human relations beweging (1930- 1950).............................................................................................77
1.5.4 Revisionisme/ humaniseringsbeweging...............................................................................................78
1.6 Kennismaking met hedendaags personeelsbeleid (vanaf +/- 1985)............................................................78
1.7 De rollen van de personeelswerker (model Ulrich)......................................................................................80
1.7.1 Management van strategisch HR..........................................................................................................81
1.7.2 Management van de beroepsinfrastructuur........................................................................................81
1.7.3 Management van de medewerkers......................................................................................................81
1.7.4 Management van transformatie en verandering.................................................................................81
1.8 Actuele thema’s in personeelsbeleid............................................................................................................82
1.9 Het werkveld van de personeelswerker.......................................................................................................83
Kortom................................................................................................................................................................83
3
, Hoofdstuk 2. Sociaal cultureel werk............................................................................................................. 84
2.1 Inleiding........................................................................................................................................................84
2.2 Sociaal Cultureel werk en Sociaal Culturele praktijken................................................................................84
2.3 De rollen en functies van het sociaal cultureel werk....................................................................................85
2.3.1 De drie rollen in het maatschappelijke middenveld............................................................................86
2.3.2 De functies van het sociaal-cultureel werk..........................................................................................88
2.4 Het werkveld van de sociaal cultureel werker.............................................................................................92
2.5 Oefening.......................................................................................................................................................92
Hoofdstuk 3. Maatschappelijk werk............................................................................................................. 94
3.1 Inleidend.......................................................................................................................................................94
3.2 Hulpvragers met hun problemen.................................................................................................................94
3.2.1 De hulpvrager (visie op…).....................................................................................................................94
3.2.2 Problemen van de hulpvrager..............................................................................................................95
3.3 En nu aan het werk! Kerntaken van het maatschappelijk werk.................................................................96
3.3.1 Psychosociale hulpverlening.................................................................................................................96
3.3.2 Concrete dienstverlening......................................................................................................................97
3.3.3 Informatieve dienstverlening en advies...............................................................................................97
3.3.4 Bemiddeling..........................................................................................................................................97
3.3.5 Onderzoek en rapportage.....................................................................................................................97
3.3.6 Algemene preventie.............................................................................................................................98
3.3.7 Signalisering en beleidsgerichte werking.............................................................................................98
3.3.8 Coördinatie van zorg- en hulpverlening...............................................................................................98
3.3.9 Opleiding en vorming...........................................................................................................................99
3.3.10 Voorwaardescheppende taken..........................................................................................................99
3.4 Het werkveld van het maatschappelijk werk...............................................................................................99
Hoofdstuk 4. Maatschappelijke Advisering................................................................................................... 99
4.1 Wat is maatschappelijke advisering?...........................................................................................................99
4.2 Waarom een afstudeerrichting maatschappelijke advisering?.................................................................100
4.2.1 Gewijzigde gebruikerscultuur.............................................................................................................100
4.2.2 De roep naar een actieve welvaartstaat............................................................................................100
4.3.3 Toenemende juridisering....................................................................................................................100
4.2.4 Klachtenbehandeling en ombudsfunctie............................................................................................100
4.2.5 Opkomst van de bemiddeling in allerlei vormen en varianten als alternatieve vormen en varianten
als alternatieve vorm van conflictoplossing................................................................................................100
4.2.6 Netwerken en inclusief beleid............................................................................................................101
4.2.7 Sociaal beleid en bewegingswerk.......................................................................................................101
4.3 Het recht als werkinstrument van de maatschappelijke advisering..........................................................101
4.4 De maatschappelijke adviseur...................................................................................................................102
4.4.1 De drie belangrijkste kerndoelstellingen van de maatschappelijke advisering zijn...........................102
4.4.2 Kerntaken............................................................................................................................................103
4.4.3 Werkplaatsen......................................................................................................................................103
4.5 Opleidingsprofiel........................................................................................................................................103
4.5.1 Kennis en inzicht.................................................................................................................................104
4.5.2 Vaardigheden......................................................................................................................................104
4.5.3 Beroepshouding..................................................................................................................................104
4
Inhoudsopgave
Inleiding........................................................................................................................................................ 5
Professionele triple mandaat sociaal werker.......................................................................................................5
Cursus blok 1................................................................................................................................................. 7
Leermateriaal................................................................................................................................................ 7
Examen......................................................................................................................................................... 7
Hoofdstuk 1: Sociaal werk definiëren............................................................................................................. 8
1 Een eerste beeld: de sociaalwerkboom.............................................................................................................8
2 Sociaal werk definiëren in historisch perspectief..............................................................................................9
2.1 1957: Individuen/ groepen aanpassen aan de SL (IFSW, 1957)................................................................9
2.2 1982: Focus op sociale verandering (IFSW, 1982).....................................................................................9
2.3 2000: Focus op mensenrechten en sociale rechtvaardigheid...................................................................9
2.4 2014: Naast mensenrechten en sociale rechtvaardigheid OOK collectieve verantwoordelijkheid en
respect voor diversiteit MEER focus op structurele benadering (in plaats van individuele)........................10
3 De huidige globale definitie van sociaal werk uitgelicht 3.1 Sociaal werk als praktijk- gebaseerd beroep....10
3.3 Sociaal werk bevordert sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en
bevrijding van mensen...................................................................................................................................12
3.4 Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid en respect
voor diversiteit staan centraal in het sociaal werk........................................................................................14
3.5 Sociaal werk wordt onderbouwd door sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen,
menswetenschappen en inheemse en lokale vormen van kennis................................................................19
3.6 Sociaal Werk engageert mensen en structuren om levensuitdagingen en problemen aan te pakken en
welzijn te bevorderen....................................................................................................................................20
4 Conclusie..........................................................................................................................................................20
4.1 Kritieken op de globale definitie van sociaal werk..................................................................................20
5 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................20
Hoofdstuk 3. De historiek van het sociaal werk............................................................................................21
1 Geschiedenis van en voor sociaal werk...........................................................................................................21
2 Sociaal werk in de revolutionaire 19de eeuw...................................................................................................21
2.1 Tijdperk van revoluties............................................................................................................................21
2.2 De sociale kwestie (context)....................................................................................................................21
2.3 De arbeidersbeweging: ontstaan en revolutie........................................................................................21
2.4 De founding mothers van het social work...............................................................................................22
2.5 Het Willemfonds en de start van het sociaal- cultureel werk.................................................................24
2.6 Van nachtwakersstaat naar verzorgingsstaat..........................................................................................24
3 Sociaal werk in de democratische 20ste eeuw 3.1 Sociaal werk in de welvaarstaat........................................25
3.2 Het interbellum........................................................................................................................................25
3.3 Naoorloogse groei en bloei......................................................................................................................26
3.4 De crisisjaren van de welvaartstaat.........................................................................................................27
4 Sociaal werk in de onzekere 21ste eeuw...........................................................................................................28
4.1 Waar naartoe?.........................................................................................................................................28
4.2 Nieuwe sociale kwesties en de actieve welvaartstaat............................................................................28
1
, 4.3 Leven in superdiversiteit..........................................................................................................................29
4.4 Neoliberaal sociaal werk..........................................................................................................................29
4.5 Een toekomst van sociaal werk?.............................................................................................................30
5 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................30
Hoofdstuk 5: de beroepsethiek van het sociaal werk....................................................................................31
1 Introductie.......................................................................................................................................................31
1.1 Sociaal werk is waarden- werk................................................................................................................31
2 Houvast: het belang van beroepsethiek 2.1 Wat is beroepsethiek?...............................................................31
2.2 Het belang van beroepsethiek.................................................................................................................32
2.3 Het belang van reflectie...........................................................................................................................33
2.4 Werken in de wereld van vandaag..........................................................................................................33
3 Sociaal werk is een ethisch reflectief beroep..................................................................................................33
3.1 Balanceren tussen twee opdrachten.......................................................................................................33
3.2 Met mens en maatschappij.....................................................................................................................33
3.3 Vanuit regels en kaders...........................................................................................................................34
3.4 Ethisch meesterschap..............................................................................................................................35
4 Sociaal werk op de brug tussen mens en samenleving...................................................................................35
4.1 Een kleine geschiedenis als opmaat naar de toekomst...........................................................................35
4.2 Sterk sociaal werk....................................................................................................................................36
4.3 Centrale waarden en missie....................................................................................................................37
4.4 Zorgvuldig handelen................................................................................................................................37
4.5 Werken in drie werelden.........................................................................................................................37
4.6 Verantwoorden........................................................................................................................................37
4.7 Ethisch kompas........................................................................................................................................38
4.8 Waarom één en één altijd meer is dan twee..........................................................................................41
5 Vertrouwen en conficentialiteit.......................................................................................................................41
5.1 Geheimhoudingsplicht: een wet- en regelgevend kader........................................................................41
5.2 Handelingsruimte....................................................................................................................................43
5.3 Spanningsvelden......................................................................................................................................43
6 Instrumenten voor ethische reflectie..............................................................................................................43
7 Conclusie..........................................................................................................................................................44
8 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................44
Hoofdstuk 7. Methodisch handelen.............................................................................................................. 45
Hoofstuk 10. Mensenrechten en sociaal werk.............................................................................................. 49
1 Verschillende benaderingen inzake mensenrechten.......................................................................................49
1.1 Een juridische benadering.......................................................................................................................49
1.2 Een agogische benadering: grondrechten en sociaal werk.....................................................................53
1.3 Naar een integratie van de agogische en de juridische benadering: mensenrechten als een kompas..54
2 Het kompas van de mensenrechten voor het sociaal werk.............................................................................55
2.1 Grondrechten als basis voor de sociale rechtstaat: sociale noden omzetten in rechten.......................55
2.2 De benadering van (mensen)rechten in het sociaal werk.......................................................................55
3 Conclusie..........................................................................................................................................................57
4 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................57
Hoofdstuk 14. Structureel sociaal werk........................................................................................................ 58
1 Introductie.......................................................................................................................................................58
2 Sociale rechtvaardigheid volgens Martha Nussbaum.....................................................................................59
2
, 3 Sociale rechtvaardigheid volgens Nancy Fraser..............................................................................................61
4 Posities binnen structureel sociaal werk.........................................................................................................63
4.1 Beleidsgericht sociaal werk.....................................................................................................................63
4.2 Op het niveau van de samenleving: radicaal sociaal werk......................................................................64
4.3 De eigen professie: kritisch sociaal werk.................................................................................................64
5 Conclusie..........................................................................................................................................................65
5.1 Reflectie: lessen in sociale rechtvaardigheid voor het structureel sociaal werk....................................65
6 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................65
Hoofdstuk 15. Superdiversiteit en sociaal werk............................................................................................ 67
1 Een wereld van verschil: enige cijfers..............................................................................................................67
2 Superdiversiteit................................................................................................................................................68
3 Superdiversiteit in een wereld van toenemde complexitiet............................................................................68
4 Wat is verschil?...............................................................................................................................................68
4.1 Structureel kijken naar verschil...............................................................................................................68
4.2 Cultureel kijken naar verschil..................................................................................................................69
4.3 Het belang van normatieve professionaliteit..........................................................................................70
5.1 Een open, respectvolle en uitnodigende basishouding...........................................................................70
5.2 Een krachtgerichte kijk op mensen, cliënten en diversiteit....................................................................71
5.3 Vaardigheid inzake (interculturele) communicatie.................................................................................71
5.4 Kritische houding ten aanzien van de machtsverhoudingen in de samenleving....................................71
6 Conclusie..........................................................................................................................................................72
7 De vijf belangrijkste lessen uit dit hoofdstuk..................................................................................................72
Cursus blok 2. Afstudeerrichtingen............................................................................................................... 73
Hoofdstuk. Personeelswerk......................................................................................................................... 73
Belang van werk….............................................................................................................................................73
1.1 Wat is personeelswerk? – werkdefinities.....................................................................................................73
1.2 Personeelswerk opereert op de breuklijn persoon –(werk)omgeving..........................................................74
1.3 Personeelswerk en ‘recht op arbeid’............................................................................................................74
1.4 Arbeid en organisatie...................................................................................................................................76
1.5 Personeelswerk in historisch perspectief....................................................................................................76
1.5.1 Paternalisme (1850- 1900)...................................................................................................................77
1.5.2 Taylorisme: scientific management (1900-1940).................................................................................77
1.5.3 Human relations beweging (1930- 1950).............................................................................................77
1.5.4 Revisionisme/ humaniseringsbeweging...............................................................................................78
1.6 Kennismaking met hedendaags personeelsbeleid (vanaf +/- 1985)............................................................78
1.7 De rollen van de personeelswerker (model Ulrich)......................................................................................80
1.7.1 Management van strategisch HR..........................................................................................................81
1.7.2 Management van de beroepsinfrastructuur........................................................................................81
1.7.3 Management van de medewerkers......................................................................................................81
1.7.4 Management van transformatie en verandering.................................................................................81
1.8 Actuele thema’s in personeelsbeleid............................................................................................................82
1.9 Het werkveld van de personeelswerker.......................................................................................................83
Kortom................................................................................................................................................................83
3
, Hoofdstuk 2. Sociaal cultureel werk............................................................................................................. 84
2.1 Inleiding........................................................................................................................................................84
2.2 Sociaal Cultureel werk en Sociaal Culturele praktijken................................................................................84
2.3 De rollen en functies van het sociaal cultureel werk....................................................................................85
2.3.1 De drie rollen in het maatschappelijke middenveld............................................................................86
2.3.2 De functies van het sociaal-cultureel werk..........................................................................................88
2.4 Het werkveld van de sociaal cultureel werker.............................................................................................92
2.5 Oefening.......................................................................................................................................................92
Hoofdstuk 3. Maatschappelijk werk............................................................................................................. 94
3.1 Inleidend.......................................................................................................................................................94
3.2 Hulpvragers met hun problemen.................................................................................................................94
3.2.1 De hulpvrager (visie op…).....................................................................................................................94
3.2.2 Problemen van de hulpvrager..............................................................................................................95
3.3 En nu aan het werk! Kerntaken van het maatschappelijk werk.................................................................96
3.3.1 Psychosociale hulpverlening.................................................................................................................96
3.3.2 Concrete dienstverlening......................................................................................................................97
3.3.3 Informatieve dienstverlening en advies...............................................................................................97
3.3.4 Bemiddeling..........................................................................................................................................97
3.3.5 Onderzoek en rapportage.....................................................................................................................97
3.3.6 Algemene preventie.............................................................................................................................98
3.3.7 Signalisering en beleidsgerichte werking.............................................................................................98
3.3.8 Coördinatie van zorg- en hulpverlening...............................................................................................98
3.3.9 Opleiding en vorming...........................................................................................................................99
3.3.10 Voorwaardescheppende taken..........................................................................................................99
3.4 Het werkveld van het maatschappelijk werk...............................................................................................99
Hoofdstuk 4. Maatschappelijke Advisering................................................................................................... 99
4.1 Wat is maatschappelijke advisering?...........................................................................................................99
4.2 Waarom een afstudeerrichting maatschappelijke advisering?.................................................................100
4.2.1 Gewijzigde gebruikerscultuur.............................................................................................................100
4.2.2 De roep naar een actieve welvaartstaat............................................................................................100
4.3.3 Toenemende juridisering....................................................................................................................100
4.2.4 Klachtenbehandeling en ombudsfunctie............................................................................................100
4.2.5 Opkomst van de bemiddeling in allerlei vormen en varianten als alternatieve vormen en varianten
als alternatieve vorm van conflictoplossing................................................................................................100
4.2.6 Netwerken en inclusief beleid............................................................................................................101
4.2.7 Sociaal beleid en bewegingswerk.......................................................................................................101
4.3 Het recht als werkinstrument van de maatschappelijke advisering..........................................................101
4.4 De maatschappelijke adviseur...................................................................................................................102
4.4.1 De drie belangrijkste kerndoelstellingen van de maatschappelijke advisering zijn...........................102
4.4.2 Kerntaken............................................................................................................................................103
4.4.3 Werkplaatsen......................................................................................................................................103
4.5 Opleidingsprofiel........................................................................................................................................103
4.5.1 Kennis en inzicht.................................................................................................................................104
4.5.2 Vaardigheden......................................................................................................................................104
4.5.3 Beroepshouding..................................................................................................................................104
4
