Deze samenvatting geldt als een basis voor het vierde tentamen van het eerste jaar van Pedagogiek aan NHL Stenden Hogeschool. Tijdens het tentamen worden de hoofdstukken 1,2,3,5.3 en 7 behandeld. Deze samenvatting is in combinatie te gebruiken met een samenvatting van Ethiek in Sociaal Werk. Voor s...
Samenvatting: Sociologie voor
sociaal werk
Hoofdstuk 1: De basis van sociologie
1.1: Waar komt sociologie vandaan?
Sociologie is in de basis nog een vrij jonge wetenschap. Pas vanaf het einde van de 19 e
eeuw kwam er meer belangstelling naar het bestuderen van de samenleving. Eerder
was dit weggelegd voor filosofen en economen.
De opkomst van de sociologie viel samen met de industriële revolutie. Omdat deze
grote maatschappelijke veranderingen met zich meebracht, werd het belang van het
begrijpen van de maatschappij duidelijk. Bij maatschappelijke veranderingen kun je
denken aan nieuwe manieren van werken, grote verhuizingen etc.
Er zijn drie belangrijke grondleggers van de sociologie. Die staan hieronder uitgewerkt.
Émile Durkheim (1858-1917) was benieuwd of er van de solidariteit, die in kleine
plattelandsgemeenschappen speelde, nog steeds sprake was in de nieuwe steden. Hij
begon na te denken over wat nou eigenlijk tot solidariteit leidt. In sociaal werk komt dit
terug omdat er vaak sprake is van verschillende gemeenschappen die dicht op elkaar
wonen. Verder hebben sociaal werkers vaak te maken met mensen die sociaal
geïsoleerd zijn.
Max Weber (1864-1920) zocht naar het verband tussen maatschappelijke
omstandigheden en mentaliteit. Volgens hem nam traditioneel gedrag af, en nam de
mate waarin men rationeel handelde volgens wetenschappelijke principes toe. Er vond
een evolutie plaats van statische tradities naar rationele handelingen. De mentaliteit
bepaald wat mensen doen, deze wordt door maatschappelijke omstandigheden
gevormd. Voor sociaal werkers is het belangrijk om te begrijpen welke
omstandigheden er voor zorgen of ervoor hebben gezorgd dat mensen bepaalde
dingen doen of gedaan hebben. Hoe ziet het perspectief van de ander eruit?
Karl Marx (1818-1883) is uiteraard de grondlegger van het socialisme, maar ook in de
sociologie is hij van invloed geweest. Hij zag dat de industriële revolutie gepaard ging
met armoede. Doordat de winsten gingen naar een kleine groep in plaats van naar de
arbeiders, ontstond er een grote ongelijkheid. De oplossing hiervoor? Onteigen de
productiemiddelen en maak deze gemeenschappelijk bezit. Sociaal werkers moeten
rekening houden met economische ongelijkheid binnen het domein. Hiervoor is het
ook handig om inzicht te hebben in hoe de economie werkt.
1.2 De wetenschap van de maatschappij
Om uit te leggen wat sociologie is, staan hieronder meerdere aspecten van de
sociologie toegelicht.
De sociologie is een wetenschap. Ze baseert zich sterk op onderzoek, concreet
waarnemen en systematisch meten zijn belangrijk. Sociologen zijn voornamelijk op
zoek naar verklaringen voor fenomenen. Derhalve gaan ze op zoek naar patronen,
, welke onderdeel zijn van een ruimer mechanisme. Als je dit mechanisme begrijpt, kun
je makkelijker voorkomen of oplossen.
Sociologie gaat over de maatschappij. Het gaat over een groep mensen. Welke groep
mensen precies bedoeld wordt is lastig te kadreren. Wat is nou de Nederlandse
samenleving? Vaak hebben mensen wel een algemeen idee van wat er met de
maatschappij bedoeld wordt. Toch is dat niet genoeg basis om te stellen dat de
sociologie zich daarmee bezig houdt.
Sociologie is een gedragswetenschap. Het uiteindelijke doel is menselijk gedrag
verklaren. Mensen staan voortdurend in contact met elkaar, mensen maken uit van
sociale verbanden. De sociologie vertrekt juist vanuit deze sociale verbanden, de
sociale verbanden worden als een voorwaarde voor menselijk gedrag gezien, niet
andersom. Iedereen staat op een of andere manier verbonden met anderen, zowel
direct als indirect. Zelfs ons handelen in situaties waar we alleen zijn wordt sociaal
bepaald.
Sociologische verbeeldingskracht. Veel van de eigenschappen die we als ons eigen
zien, zijn ontleent aan sociale verbanden. Mensen zijn niet zomaar uniek, wat ons
bijzonder maakt is een verzameling van lidmaatschappen van uiteenlopende groepen.
Letten op hoe een individu ingebed zit in groepen en relaties, heet sociologische
verbeeldingskracht. Keuzes die we maken zijn voor een deel, dan wel volledig, bepaald
door omstandigheden waar we zelf geen vat op hebben. De sociologische
verbeeldingskracht is het inzichtelijk maken van dynamieken.
Eerst begrijpen, dan doen. De nadruk ligt op hoe sociale verbanden in verschillende
domeinen een impact hebben. Het gaat bij sociologie vooral om begrijpen, minder om
bepalen hoe kennis ingezet moet worden in een bepaalde situatie. Hoe iemand aankijkt
tegen een sociaal probleem, komt tot uiting in diens ideologie. Als sociaal werker is het
handig om te begrijpen waar een probleem vandaan komt en wat daarin meespeelt.
Sociologie helpt je om de juiste vragen te stellen.
Waar komt ons gedrag vandaan volgens de sociologie? De nadruk ligt op de invloed
van omgeving en maatschappelijke omstandigheden op gedrag. Gedrag gaat in ruime
zin over wat mensen doen. Sociale contacten zijn de basis voor al het menselijk
gedrag.
Sociologie en sociaal werk. Waar sociologie de nadruk legt op het verklaren van
vraagstukken en maatschappelijke structuren, sociaal werk gericht op het
ondersteunen en begeleiden van mensen. De een is goed als aanvulling op de ander te
gebruiken en vice versa.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fnollo. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.84. You're not tied to anything after your purchase.
