Volledige samenvatting van architectuur in context A. Zowel de volledige powerpoints als examenvragen als wat er in de les werd gezegd staat er in. Alle foto's, data en namen van te kennen gebouwen staan er in kleur in.
Ik behaalde een 17/20 met deze samenvatting.
Les 4: Romaans in de Nederlanden
Architectuur in de Nederlanden van Romaans tot Classicisme
- Tijd: 1000 tot ca. 1800
- Architectuur van de lage landen/de Nederlanden
o Met andere woorden: België, Nederland, Luxemburg en een deel van Noord-Frankrijk
Romaanse kerkelijke architectuur is in onze streek van de 11e tot de 12e eeuw te situeren
! MAAR: In Frankrijk start de gotiek al ca. 1140 (Saint-Denis, abdijkerk)
- Kerkelijke overheid was de grootste opdrachtgevers van architectuur in die tijd
o De kerk wordt via bisdommen en hun territorium geregeld
o Zal dus volgens eigen zin werken (zij doen wat ze willen)
- De romaanse bouwkunst is zo goed als volledig anoniem
o Weinig bronnen
o Geen ontwerpen
§ Er zullen wel tekeningen zijn gemaakt maar er zal vooral gestart worden vanuit
de grond, ze gingen dus plannen uittekenen op de werf zelf
§ Heel weinig tekeningen en plannen terug te vinden
o Geen architect bekend
§ Vroeger bouwmeesters en geen architecten
- Heel weinig romaanse gebouwen zijn ongewijzigd bewaard
o Er was veel vandalisme, natuurrampen, oorlogen, … in onze streken waardoor het
moeilijk werd voor gebouwen in onze streken
§ Veel schade aangericht aan gebouwen van romaanse architectuur in de lage
landen
o Hierdoor veel gebouwen heropgebouwd en veel aanpassingen ondergaan
§ GEVOLG: gelaagdheid die het beeld van de architectuur bepaalt
§ Onze kennis van de architectuurgeschiedenis, onze inzichten over de
architectuur uit het verleden bepalen hoe we met die gebouwen vandaag
omgaan.
111
,Sint-Gertrudis, Nijvel, ca. 1900 (afbeeldingen zijn de evolutie van het gebouw)
- à De kerk vandaag is het resultaat van een reconstructie van in 1974
o Na een volksraadpleging werd er gekozen aan de hand van oude afbeeldingen wat ze
het mooist vonden aan het gebouw, waardoor de romaanse elementen werden
herbouwd.
- De gelaagdheid is essentieel
o We moeten gebouwen bekijken zoals in de historische kritiek
o Gebouwen van het verleden zijn onze bronnen voor onze hedendaagse gebouwen
o In de 19e eeuw is de monumentzorg ontstaan waardoor we heel bewust de in slechte
staat gebouwen gaan herdenken, restaureren en idealiseren met onze eigen identiteit
§ Bv. Nôtre-Dame
Enkele basisprincipes van de Romaanse (kerkelijke) bouwkunst/architectuur:
- Doelmatigheidsprincipe
o Kosten en moeite besparen is het doel van de Romaanse architectuur
o We gaan heel bewust gaan nadenken
§ De locatie van een gebouw zullen we kiezen omdat het bv. een goede
bereikbaarheid heeft want er moeten materialen worden aangevoerd, we
moeten dus naast waterlopen zijn om bv. stenen te vervoeren
• Water (rivieren, stromingen, …) waren dus cruciaal voor de locatie van
gebouwen
§ Dit gaan gepaard met de ontwikkeling van de stedelijke kernen
o Stevigheid primeert op esthetiek
§ Versterkt karakter
§ Bv. kerk in Celles Saint-Hadelin 11e eeuw
• Zeer weinig ramen
• Zeer massief
• à Gesloten karakter van de Romaanse
architectuur
o Het architectonische primeert op het decoratieve
§ Men is spaarzaam met decoraties
§ Ze gaan oudere materialen hergebruiken
- Constructief
112
, o In de Romaanse bouwkunst is de boog (halfcirkelvormige) als structuurelement en als
vormelement van kenmerkende betekenis
§ In het Duits spreekt met van “Rundbogenstil”
§ Zie Celles, Saint-Hadelin, 11e eeuw
o Overwelvingen
§ De druk (het gewicht) van de overwelving wordt opgevangen door de
dragende muren van de constructie
• Was een uitdaging voor die monumentale gebouwen in steen
• In de romaanse periode zijn de muren massief om het gewicht te
kunnen opvangen
• Je moet ze kunnen overdekken
§ We gaan weer bakstenen gebruiken vanaf de 12e eeuw
• Dan pas gaan we weer die technieken van vroeger opnieuw gebruiken
o Stenen constructies waren al mogelijk in de Romeinse Tijden
§ Steunconstructie:
• Tonggewelf voor lange rechthoekige ruimte
• Kruisgewelf voor vierkante ruimte (= 2 tonggewelven gekruist)
o Voor kleine ruimtes
o Kenmerk van romaanse architectuur
• Het gewelf oefent op twee manieren druk uit op de steunconstructie:
o Een loodrechte druk
o Een zijwaartse druk
o à Wordt voornamelijk door de buitenmuren van de
zijbeuken en de steunberen opgevangen
• Grote ruimten
o Middenbeuk van een schip met een breedte tot 12 m werden
met een vlakke houten zoldering overwelfd
§ Dit verklaart waarom in een romaanse kerk de brede
middenbeuk vaak door een houten zoldering werd
overspannen daar waar in de smallere zijbeuken er
per travee een overspanning is door een kruisgewelf
§ Lobbes, Saint-Ursmer (9e eeuw)
• Houten plafond voor bredere schip
• Zijbeuken in steen
113
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dilliebillie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.07. You're not tied to anything after your purchase.
