Summary
Communicatiewetenschappen Samenvatting (Stijn Joye)
- Course
- Institution
het is een samenvatting van de boek en van tijdens de lessen.
[Show more]
Seller
Follow
sibelyucel
Content preview
Deel 1: Ontwikkeling van de discipline en de theoretischegrondslagen
Hoofdstuk 2: Prolegomena
1. Communicatiewetenschappen: een academische discipline?
Critici: Triviaal? Geen historisch besef? Geen job? Maar volgens Curran duidt dit op
vooroordelen en onwetendheid. De Mickey-Mouse studie kan w l degelijk informatief zijn. Walt
Disney Company: media-economisch perspectief, gender en klassenverschillen,... De teneur
van zij die vinden dat media- en communicatieonderzoek een containerdiscipline of ‘prestudie’
is die tot een Mickey Mouse-diploma leidt, concentreert zich op de volgende drie punten.
1. De inhoud van de discipline zou weinig waardevol zijn. Communicatiewetenschappen wordt
een gebrek aan theorie en methode verweten.
2. Voorts zouden zogenaamde communicatiewetenschappers zich voor al bezighouden met
het efemere (vergankelijke) en de waan van de dag.
3. Hieruit volgt dat werkgevers niet happig zijn op net afgestudeerde studenten
communicatiewetenschappen.
2. Communicatiewetenschappen: jong veld, moeilijke afbakening
Auteurs plaatsen echter een aantal kanttekeningen bij het idee dat de centrale plaats van
media en communicatie in de moderne samenleving de communicatiewetenschappen als
academische discipline ten goede komt.
1. Ten eerste zijn de kern en de grenzen van de discipline niet duidelijk. ‘media en
communicatie’ lijkt een op het eerste gezicht duidelijk antwoord op wat die kern is. Maar bij
nader inzien, kan je deze termen een ruimen invulling geven.
2. Ten tweede kenmerkt ‘de’ discipline zich door een enorm diversiteit en heterogeniteit.
3. Communicatiewetenschappen nemen bijgevolg eerder een plaats in tussen
interdisciplinaire wetenschap en een relatief welomlijnde discipline. Heterogeniteit, diversiteit,
fragmentatie? → interdisciplinaire wetenschap. Discipline an sich?
3. Rode draden
3.1. Kennismaking in vogelvlucht De eerste rode draad is een overzicht van de oorsprong en
de ontwikkeling van de communicatiewetenschappelijke discipline. Na WOII
geïnstutionaliseerd.
3.2. Klemtoon op mediacommunicatie Waarschuwing voor mediacentrische of technologisch
determinism geloof dat technologische veranderingen een eigen logica volgen, onafhankelijk
van menselijke wil. Het is de kracht voor sociale verandering.
3.3. Multidisciplinariteit Media en communicatie zijn onlosmakelijk verbonden met andere
maatschappelijke processen, actoren, instellingen of gebeurtenissen. Gemediee steeds op in
een complex van op elkaar inwerkende historische, sociale, politieke, psychologische,
culturele economische, technologische, juridische processen
,3.4. Belang van historische en maatschappelijke context Wat in media aan bod komt of over
media en communicatie gezegd en geschreven wordt is vaak niet waardevrij.
3.5. Wetenschappelijke en kritische benadering Het is bijzonder moeilijk volledig waardevrij
over media te spreken of onderzoek te doen.
Paradigmatische strijd en theoretische diversiteit in de
communicatiewetenschappen
Het multidisciplinaire karkater van de communicatiewetenschappen als wetenschappelijke
discipline maakt duidelijk dat media en communicatie vanuit verschillende perspectieven
bekeken worden.
Het paradigmabegrip
Paradigma en paradigmawissel
De term ‘paradigma’ wort zeer sterk met het werk van wetenschapsfilosoof Thomas S.
Kuhn geassocieerd. Hij poneert het idee dat wetenschap niet geleidelijk evolueert of
stap voor stap nieuwe kennis gegenereerd wordt, maar door middel van
paradigmawissels (paradigm shift) ontwikkelt. Kuhn zegt ook dat er een structuur is in
de wetenschappelijke revoluties:
1. Normale wetenschap: een paradigma is een samenhangend stelsel van
modellen en theorieën dat een kader biedt waarin de werkelijkheid geanalyseerd
wordt.
2. Puzzle-solving: Het is bovendien een in de onderzoeksgemeenschap min of
meer universeel gedeeld model dat richting geeft aan het wetenschappelijk
onderzoek of puzzle-solving.
3. Paradigma: onderzoekers die opereren binnen een welbepaald paradigma zijn
het grotendeels eens over welke vragen essentieel zijn, hoe deze vragen
aangepakt moeten worden, hoe de resultaten geïnterpreteerd zouden moeten
worden. De onderzoeksgemeenschap deelt bovendien niet alleen een
onderzoeksagenda, methodologisch apparaat of theoretische achtergrond, maar
is verbonden door dieperliggende fundamentele assumpties en een
richtinggevende wereldbeschouwing.
4. Anomalie: wetenschappelijk onderzoek zal echter op een gegeven moment
waarnemingen en resultaten aan het licht brengen die niet goed passen binnen
het heersende paradigma. De resultaten spreken bv de theoretische kaders en
, verwachtingen tegen of de methoden zijn onvoldoende geschikt om de
onderzoeksvragen empirische te verifiëren. Eerst zal gepoogd worden om die
anomalieën op te lossen binnen het heersende denk- en onderzoekskamer.
5. Crisis: maar wanneer dergelijke anomalieën zo courant worden dat de
onderzoeksgemeenschap ze niet zomaar naast zich neer kan leggen, verzeilt het
heersende paradigma in een crisis.
6. Revolutie: in die crisisperiode van buitengewone wetenschap zullen verschillende
zienswijzen met elkaar in conflict komen. Wetenschappelijke discussies en debatten
over de fundamentele assumpties groeien totdat een nieuw paradigma, en dus
andere wereldbeschouwing of bril de overhand neemt en het voorgaande
paradigma vervangt. Er treedt m.a.w. een incommensurabiliteit van paradigma’s op
waarbij het ene paradigma het andere vervangt. Paradigma’s kunnen volgens
Kuhn niet naast elkaar bestaan. Na deze revolutionaire paradigmawissel treedt er
opnieuw een periode van normale wetenschap en puzzle-solving aan, weliswaar
binnen het kader van het nieuwe paradigma.
Paradigma’s in de sociale wetenschappen
In sociaalwetenschappelijk domeinen refereren paradigma’s aan de achterliggende en
richtinggevende wereldbeschouwing van bepaalde onderzoeksgemeenschap. Kunnen
wel naast elkaar bestaan, hoewel er vaak wel een dominant paradigma is. Er is geen
lineaire of logische vooruitgang, maar door conflict en slingerbewegingen progressie en
regressie vertonen. Evolutie ipv revolutie.
Paradigma’s in de communicatiewetenschappen (zie ook hfst 5,6 en 7)
Het dominante mainstreamparadigma
In de communicatiewetenschappen zijn er minstens twee belangrijke paradigma’s:
1. Dominante paradigma/ mainstreamparadigma (na WOII in Noord-Amerika):
Institutionalisering, hier gebeurde ook de ontwikkeling van media tot massamedia.
Beheerst nog steeds op mondiaal niveau de communicatiewetenschappen.
2. Mens- en maatschappijbeeld is liberaal-pluralistisch (vrijheid, democratie zijn
belangrijk). Pers/ media is er de vierde macht. Vrijheid van individuen moet de norm
zijn en de belangvertegenwoordiging van allen in de samenleving gebeurt via een
democratisch verkozen parlement en regering die gecontroleerd worden door de
rechterlijke macht.
, Kritieken en het alternatieve kritische paradigma
Naast het dominante paradigma, is er het alternatieve kritische paradigma. Dat vertrekt
vanuit een aantal kritiek op het dominante paradigma.
Kritiek op mainstreamparadigma: Communicatieproces wordt te simplistisch
voorgesteld. Communicatie als een vrijwel automatisch of mechanisch eenrichtingsverkeer
dat bepaalde effecten zal voortbrengen zal in andere denkstromingen geregeld ter
discussie gesteld worden. Ook sluit het de ogen voor structurele machtsonevenwichten.
Het is veeleer een ideologie dan een wetenschap, gericht op het in stand houden van
bestaande machtscentra en elite.
Kritische paradigma verwerpt het liberaal-pluralistische model en vertrekt vanuit een ander
mens- en maatschappijbeeld.
Het model dat beschrijft hoe de samenleving zou werken in het mainstreamparadigma is
zowel niet correct als gevaarlijk: het sluit de ogen voor structurele
machtsonevenwichten, verschraling van opinies in plaats van pluralisme en permanente
uitbuiting van sociaal zwakkere groepen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sibelyucel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.49. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now