Methoden in het biomedisch onderzoek
Hoofdstuk 1.3: studiemateriaal
Humaan organisme
Studies op de organismen zelf
Bv: klinische test, beeldvorming
Fysiologische vloeistoffen
Bv: urine, speeksel, bloed (inc cellen), cerebrospinaal vocht (ruggenmergpunctie)
Weefselbiopten
Bv: chirurgisch weefsel, naaldbiopten
Voordelen: meest direct relevant voor geneeskunde
Mogelijkheden: gezond vs ziek, voor en na behandelingen, individuen onderling, meting van
parameters in functie van leeftijd
Nadelen: beperkte mogelijkheden voor testing en modulatie
Types studies
Interventionele (men voegt iets toe aan de mens bv medicatie) / niet-interventionele studie
(enkel observatie)
Patiënten / vrijwilligers
Prospectieve (kijkt naar de toekomst) / retroperspectieve studie (blikt terug op het verleden)
Cross-sectionele (een momentopname) / longitudinale studie (lange termijn)
Aandachtspunten bij ontwerp-studie
Algemeen principe: max. voordelen, min. risico’s
Gezondheid en veiligheid van de deelnemers staan voorop.
Geïnformeerde toestemming (met handtekening) + ethische goedkeuring
Databeheer
- GDPR ( EU general data protection regulation )
- Persoonlijke info (persoonlijke, medische, … )
- Versleuteling stalen (anoniem of pseudoniem (= andere naam))
- Bewaring, toegang, beveiliging, delen
Ethische goedkeuring
Vrijwillige en geïnformeerde toestemming
- Vrijwillige deelname (zonder consequenties)
- Begrijpbaar informatieformulier
- Informeren over doel, methode, procedure, voordelen, …
- Patiënt heeft kans om vragen te stellen.
- Schriftelijke ondertekening door patiënt.
- Speciale voorzorgen bij kinderen en kwetsbare groepen.
Goedkeuring Clinical Trial Center en Ethische Commissie UZ Leuven
- Voor biomedisch onderzoek op de mens.
- Hoofdonderzoeker Good Clinical Practice certificaat
- Arts-patiënt relatie
Verklaring van Helsinki:
, Belang van de patiënt staat hoger dan het onderzoek, de arts en dergelijke moeten hiermee
rekening houden -> na WO II opgesteld omdat dit niet het geval was tijdens deze oorlog
Volgens de wetgeving van EU en de nationale wetgeving.
Modelsystemen
Celculturen
Cel (basisstructuur van een levend organisme) -> weefsels (bv spierweefsel) -> organen (bv
hart) -> organisme
Celkern -> DNA verpakt in chromosomen
Telomeren (beschermen chromosomen) : verkorten bij elke celdeling. Kritische lengte ->
celdeling stopt
Telomerase (enzyme) verlengt telomeren terug
- Komt weinig voor in normale cellen, wel in kankercellen.
A. Primaire celculturen (rechtstreeks bereid uit weefsel/bloedcellen)
Voordelen:
- Mogelijk voor veel celtypes
- Zuivere culturen (of co-culturen) van verschillende celtypes (cel-cel interacties)
- Eigenschappen van de oorspronkelijke cellen blijven DEELS bewaard (ook de-
differentiatie = verlies van cellen)
- Mogelijkheid tot manipuleren
Nadelen:
- Slechts enkele celdelingen (owv telomeren)
- Soms moeilijk om zuivere culturen op te zetten (variabel)
- Verschillen tussen individuen waarvan de cel afkomstig is.
B. Geïmmortaliseerde cellijnen
Werkwijze:
- Primaire celstructuur
- Immortaliseren door virale infectie (bv Epstein-Barr virus voor B cellen)/ door telomeren
te verlengen door transductie met gen voor simian virus 40 large T antigen/ human TERT
(codeert voor telomerase reverse transcriptase)
Voordelen:
- Veel passages -> meer experimenten
- Stock (invriezen) -> latere experimenten
- Kan geïmmortaliseerd aangekocht worden.
Nadelen
- Eigenschappen kunnen afwijken van primaire celculturen.
- Eigenschappen kunnen veranderen (bv: genetische wijzigingen door EBV -> regelmatig
opnieuw lagere passages opstarten)
- Verschillen tussen individuen van origine
C. Kankercellijnen (afgeleid van tumor) (meer dan 1000 beschikbaar voor onderzoek)
Voordelen:
- Mogelijkheid : vele malen doorgekweekt
- Makkelijk beschikbaar
- Makkelijk manipuleerbaar
- Relatief goedkoop
- Kunnen ook in vivo gekweekt worden -> xenograft
Nadelen:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elienbloemen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.95. You're not tied to anything after your purchase.