Kwetsbaarheid is een toestand die met name voorkomt bij ouderen en die bepaald
wordt door een combinatie van factoren. Er zijn veel factoren van invloed op
ongewenste gezondheidsuitkomsten, denk hierbij aan:
- Beperkingen in activiteiten
- Ziekenhuisopnames
- Overlijden van naasten
Deze ongewenste gezondheidsuitkomsten kunnen ontstaan door kleine verstoringen
of veranderingen in de persoonlijke situatie. Ongewenste gezondheidsfactoren zijn
een maat voor iemands kwetsbaarheid.
Kwetsbaarheid wordt multidimensionaal bepaald. Er zijn verschillende factoren die
kwetsbaarheid bepalen:
- Fysieke factoren
▪ Loopsnelheid
▪ Spierkracht
▪ Mate van lichamelijke activiteit
▪ Voedingstoestand
- Psychologische factoren
▪ Gemoedstoestand
▪ Cognitieve problematiek
- Sociale factoren
▪ Sociale contacten
▪ Demografische factoren (leeftijd, geslacht en opleiding bijvoorbeeld)
Behalve algemene factoren, zoals hierboven beschreven, zijn er ook complicerende
factoren. Er zijn verschillende risicofactoren die zowel als oorzaak én gevolg van
kwetsbaarheid worden gezien. Bij een kwetsbare oudere zijn er verschillende
factoren die tegelijkertijd optreden en met elkaar vermengen. Er zijn dus vele
factoren van invloed op het ontstaan en de progressie van kwetsbaarheid.
,Van kwetsbaarheid kan gezegd worden dat het de kans op negatieve
gezondheidsuitkomsten vergroot en dat het de uitkomst van een medische
behandeling beïnvloedt. Een kwetsbare oudere zal over het algemeen minder goed
op een behandeling reageren, herstelt vaak minder goed van een operatie en
revalideert minder voorspoedig.
Kwetsbaarheid is geen medische diagnose, Ouderen zijn kwetsbaar op basis van
verschillende factoren. Deze factoren kunnen zowel fysiek, sociaal als cognitief zijn.
Eigenlijk bijna altijd zijn ouderen kwetsbaar door een combinatie van die drie
factoren.
Fried et al. spreekt van kwetsbaarheid op basis van de volgende criteria:
- Spierzwakte
- Verminderde loopsnelheid
- Verminderde lichamelijke activiteit
- Laag uithoudingsvermogen
- Ongewild gewichtsverlies
Iemand kan als kwetsbaar bestempeld worden bij de aanwezigheid van drie of meer
van deze factoren.
Er is geen standaard medische behandeling voor kwetsbaarheid. Vaak wordt er bij
kwetsbare ouderen behandeld op basis van:
- Spierkrachtsverbetering
- Een beweegprogramma met meerdere fitheidseigenschappen
- Het zetten tot een actieve lichamelijke leefstijl
,Er is voor ouderen een beweegnorm opgesteld. In deze beweegnorm staat het
volgende:
- Vijf dagen per week ten minste 30 minuten matig-intensieve lichamelijke
activiteit
Ook voor ouderen in instellingen is er een beweegnorm opgesteld. Aangezien deze
mensen beperkt zijn in hun handelen is deze iets eenvoudiger:
- Elke dag 15-30 minuten matig-intensieve beweging,
verspreid over de dag. Hierbij moet er rekening
gehouden worden met individuele mogelijkheden en
wensen
Fysieke training heeft verschillende effecten, namelijk:
- De spierkracht verbetert
- Het uithoudingsvermogen verbetert
- De cognitieve fitheid verbetert. Onder dit begrip
verstaat men:
▪ Geheugen
▪ Selectieve aandacht
▪ Verbale constructen
Het doel van het beweegprogramma is het opbouwen van
de belastbaarheid, het hebben en het houden van een
lichamelijk actieve leefstijl en het verbeteren van de kwaliteit
van leven.
De gezondheidstoestand van ouderen kan een rol spelen in
de motivatie van iemand om mee te doen aan een
beweegprogramma. Een slechte gezondheidstoestand
werkt demotiverend.
Plezier in het bewegen en geloof in de eigen mogelijkheden om een doel te bereiken
worden ervaren als een psychologisch voordeel voor het bevorderen van de fysieke
activiteit.
Bewezen is dat het bevorderen van de fysieke activiteit leidt toe een verminderd
verlies van spiermassa. Hiermee wordt inactiviteit verminderd en de zelfredzaamheid
juist vergroot.
Lichaamsbeweging wordt gezien als een determinant van gezondheid. Voldoende
fysieke activiteit leidt tot een verbetering van het fysiek functioneren en daarmee tot
een vermindering van de ervaren klachten. Mensen die voldoen aan de Beweegnorm
hebben een verlaagd risico op een aantal chronische aandoeningen en hebben een
gunstiger prognose op het beloop van ziekte. Bovendien heeft voldoende
lichamelijke activiteit een positieve invloed op het (cognitief) functioneren en op het
immuunsysteem.
, Figuur 1 - De negatieve invloed van vallen
De fysiotherapeut heeft als rol om een indicatie te stellen voor het bewegen in relatie
tot de gezondheid van de patiënt. Eventueel kan het zinvol zijn om hierbij de
geriatriefysiotherapeut te betrekken. Uiteindelijk dient een beweegprogramma tot de
volgende uitstroommogelijkheden te leiden:
- Lokale sport- en bewegingsstimuleringsprogramma’s
- Eerstelijns beweegprogramma
- (Multidisciplinaire) tweedelijnszorg
Als iemand via DTF naar de fysiotherapeut toekomt dient er eerst een screening
plaats te vinden om te kijken of een beweegprogramma wel geïndiceerd is bij die
specifieke patiënt. Bij deze screening worden de rode en gele vlaggen uitgevraagd:
- Rode vlaggen:
▪ Fysieke kwetsbaarheid
▪ Gezondheidsrisico’s
- Gele vlaggen:
▪ Aanwijzingen voor psychosociale en gedragsmatige risicofactoren voor
het onderhouden en/of verergeren van de gezondheidsproblemen
▪ Lopende medische behandelingen
▪ Medische voorgeschiedenis
▪ Comorbiditeiten en polyfarmacie
De intakeprocedure heeft verschillende doelen:
- Verzamelen van medische gegevens
- Vaststellen van:
▪ Motivatie en verwachtingen voor het
volgen van de beweeginterventie
▪ De fase binnen het
gedragsveranderingsproces
▪ Houding ten opzichte van bewegen
en de mate van zelf-effectiviteit
Om de veiligheid tijdens het beweegprogramma te
garanderen dient de PAR-Q afgenomen te
worden. Ook moeten eventuele belemmeringen
besproken worden. Dit kunnen zijn:
- Klachten in relatie met bewegend
functioneren
- Vervoer
- Financiën
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StefanHoek2406. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.99. You're not tied to anything after your purchase.
