Samenvatting Pedagogiek zowel pp als de cursus zijn in het document behandeld geweest. scheve woorden staan op de laatste pagina's in een lijst uitgelegd. Lessen zijn gegeven door Rosseel Dona en Adriaensens Joke.
1. Pedagogiek en opvoeden
1.1. Pedagogiek: een wetenschappelijk kennisdomein over opvoeden
De pedagogische wetenschappen bestuderen de opvoeding, het onderwijs en de
hulpverlening aan kinderen en jeugdigen, met het oog op verbetering van de praktijk.
Verbinding met:
Levenslooppsychologie: ontwikkelingsfase
Sociologie: opvoedingscontext
Filosofie en ethiek: mensbeeld, waarden en normen
Pedagogiek is geen exacte wetenschap. Het is een zelfstandige wetenschap met eigen
theorieën en methoden over opvoeden
Feiten, kennis en wetmatigheden krijgen pas betekenis door dit normatief te bekijken
Wanneer is opvoeden goed genoeg?
Binnen contexten; gezin, school, vrije tijd, hulpverlening
1.2. Pedagogische basisbegrippen
1.2.1. Opvoedingsdoelen
Intentioneel karakter van opvoeden
Doelen van ouders hangen samen met maatschappelijke positie en culturele
achtergrond
De culturele context waarin een kind opgroeit bestaat uit:
o De materiële en sociale kenmerken van de omgeving
o De ideeën die ouders hebben over de opvoeding en ontwikkeling van
kinderen
o Het gedrag van ouders als opvoeders
Collectivistische en individualistische culturen
Regio’s Focus Opvoedingsdoel Opvoedingsstijl
Collectivistisch Niet-westers, Groep Gehoorzaamheid Proximale
platteland (Relatiegericht) en respect interacties (veel
fysiek contact)
Individualistisch Westers, Individu Autonomie en Distale interacties
stedelijk (Prestaties) prestaties (afstand in
(kritisch denken, contact, bv; apart
eigen mening) slapen in bed)
Autonome-relatiegericht cultureel model
Gemigreerde populaties
Opvoedingsoriëntaties Opvoedingsdoelen
1
, Autonomie Gevoel voor verantwoordelijkheid hebben
Zelfstandig kunnen oordelen
Assertiviteit Voor zichzelf kunnen opkomen
Hun eigen doelen nastreven
Sociaal gevoel Rekening houden met anderen
Verdraagzaam zijn
Conformiteit (zelfde doen Zich correct of gepast gedragen
als andere, meegaan in Respect hebben voor andere mensen
iets)
Prestatie Goed opgeleid zijn
IJverig en ambitieus zijn
Opvoedingsdoelen versus wat heeft een kind nodig?
Rekening houden met ontwikkelingsfasen en uitsluitingsmechanismen
Bij iedere ontwikkelingsfase horen opvoedingsopgaven
Algemene indicatie: steeds rekening houden met individuele verschillen
1.2.2. Opvoedingsstijlen
Verschillende gedragingen en cognities hebben een soort samenhang
Hoe de ouder dit hanteert, is afhankelijk van de situatie, het kind en van de eigen
opvoeding (opleiding, normen, waarden, cultuur en geloof).
Modellen om te kijken naar typisch opvoedersgedrag
Meeste modellen gebaseerd op werk van Diana Baumrind
2 dimensies: (in opvoeding)
Autoriteit: ouderlijke controle (minder of meer grenzen en regels)
Affectie: ouderlijke sensitiviteit/ reponsiviteit/ liefde/ warmte
Opvoeden is zoeken naar een balans tussen beide
Model Diana Baumrind
Historische context
o Verschuiving van bevelshuishouden naar onderhandelingshuishouden
Uit recent onderzoek blijkt dat het gedrag van de opvoeder contextafhankelijk is.
2
, o Stress en vermoeidheid zijn factoren die het gedrag van de opvoeder kunnen
beïnvloeden. Dus niet evident om van een stabiele opvoedingsstijl te spreken.
1.2.3. Pedagogische klimaat
Vormgegeven pedagogisch klimaat
o Gezin
o Kinderopvang
o Onderwijs
o Hulpverlening
Residentiële hulpverlening:
o Vroeger veel aandacht voor de effectiviteit van behandelingen.
Kinderen brengen grootste deel tijd door in een leefgroep dus moeten we ook kijken
naar de pedagogisch klimaat
Ordening van de hulpverlening in de residentiëe zorg:
3 Strategiën Kok:
het scheppen en verbeteren van het
leef- en leerklimaat,
het methodisch groepswerk (algemeen)
en individuele aanpassingen en
therapie (specifiek)
De basis van klimaat (3 psychologische
basisbehoeften): verbondenheid,
competentie en autonomie
Basis van een stimulerend pedagogisch leefklimaat = de relatie tussen opvoeder en kind
Bed, bad, brood is ook belangrijk in de opvoeding
Pedagogische uitgangspunten
1. Emotionele steun en sensitieve responsiviteit (aandacht geven)
2. Autonomie en ruimte (ruimte om zelf initiatief te nemen, zelf kunnen beslissen)
3. Structuren en grenzen stellen (dag routine, regels om kinderen houvast te geven)
4. Informatie geven en uitleggen (uitleggen waarom iets goed/ slecht is ipv straffen)
5. Begeleiden van interactie tussen kinderen (aandacht voor positieve interacties van de
kinderen, als opvoeder een voorbeeldfunctie zijn)
6. Stimuleren en ondersteunen van interacties tussen kind en ouders (ruimte voor
contact met elkaar)
Laatste twee werken met groepen
Lens pedagogisch klimaat (uitganspunten afstemmen op het kind/ jongere met zijn context)
3
, Open leefklimaat:
Draagt bij tot de ontwikkeling en het welbevinden van de kinderen (hebben vaak
minder gedragsproblemen).
Gesloten leefklimaat:
Draagt bij tot een negatieve ontwikkeling en minimale groeimogelijkheden van
cliënten en kan stress en agressie tot gevolg hebben.
80% heeft geen agressieproblemen bij juiste aanpak en goede leefklimaat.
Aanbevelingen voor het leefklimaat
Niet over- of ondervragen
Persoonsvorming en moreel kompas (eigen normen en waarden)
Niet gaan vechten
Na de consequentie het vertrouwen (zelf hun eigen straf te regelen, niet gelijk alles
afnemen zoals huisarrest)
Doe het samen
Blijf positief
Opvoeden is een wederkerig proces. Het kind beïnvloedt ook de opvoeder =
circulair proces.
Beïnvloeden ≠ opvoeden
De opvoeder neemt zorg op en de pedagogische werkelijkheid
Volgen – Sturen
2 visies (Hans Malschaert)
1. Volg de natuur van het kind, stuur niet, laat het kind zijn eigen weg zoeken en
vinden (actieve participatie kind)
2. Geef richting, wees een voorbeeld, voed op! (Ingrijpen op vrijheid van kind)
Opvoeder moet balans hierin vinden.
Keuzes maken vanuit pedagogische verantwoordelijkheid
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Leo247. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.52. You're not tied to anything after your purchase.
