Samenvatting van H5 Verzorgingsstaat van het boek Thema's Maatschappijleer. Samenvatting is aan de langere kant, maar perfect als je het boek niet wil bestuderen. Je hebt met deze samenvatting alle belangrijke dingen op een rijtje. Zelf heb ik met deze samenvatting een 8,2 gehaald.
Maatschappijleer
Nederland is een goed voorbeeld van een verzorgingsstaat, de overheid bemoeit zich
actief met de welvaart en het welzijn van haar inwoners. Met welvaart bedoelen we
de mate waarin mensen voldoende middelen hebben om hun behoefte te vullen. Ook
is het welzijn belangrijk, hiermee wordt bedoeld de mate waarin mensen tevreden
zijn over hun lichamelijke en geestelijke gezondheid denk aan onderwijs en
gezondheidszorg. Om dit te bevorderen worden door de overheid dingen
gesubsidieerd.
De kern van een verzorgingsstaat is solidariteit, dit is nodig om welvaart en welzijn te
realiseren. Een groep of samenleving is dan bereid om risico’s met elkaar te delen of
voor elkaar te betalen (bijvoorbeeld belasting). De overheid dwingt dit zelf af doordat
wij met z’n alle voor uitkeringen betalen, aangezien je zelf ook in deze situatie kan
belanden. Er is sprake van collectief belang.
Naast solidariteit is ook gelijkwaardigheid erg belangrijk in onze samenleving.
Iedereen moet gelijkwaardige kansen krijgen om een menselijk bestaan te leiden en
zich te kunnen ontwikkelen. Dit is een van de sociale grondrechten. De overheid
moet dit nastreven, maar hoeft dit niet af te dwingen aangezien dat onhaalbaar is.
Naast rechten heb je als burger ook plichten zoals leerplicht, sollicitatieplicht of de
plicht om premies, belasting en btw te betalen.
Onze verzorgingsstaat is een gevolg van politieke beslissingen, maar ook
maatschappelijke ontwikkelingen en financiële ontwikkelingen spelen een rol. Zo kan
de overheid in economisch slechte tijden minder sportverenigingen subsidiëren en
meer in extra banen investeren. De 3 grootste uitgaven zijn onderwijs,
gezondheidszorg en sociale zekerheid.
De overheid en burgers zijn dus erg belangrijk, maar het maatschappelijk middenveld
en de bedrijven hebben ook hun bijdrage. Onder het maatschappelijk middenveld
verstaan we de organisaties die tussen overheid en burger staan en verschillende
groepen vertegenwoordigen. De zaken die niet door overheid of bedrijven worden
opgepakt zijn voor hun. Zoals vrijwilligersorganisaties of sportorganisaties
(voedselbank). Er is dan sprake van particulier initiatief. Tot dit middenveld behoren
sociale partners, de werknemers- en de werkgeversorganisaties. Ze overleggen met
elkaar en sluiten een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) dit is de overeenkomst
tussen werkgever en werknemer uit een bedrijfstak over de arbeidsvoorwaarden. Er
wordt hierover onderhandeld, maar dat mag niet ten koste gaan van het algemeen
belang. Dit onderhandelen doen we in Nederland veel en zo komen we tot
compromissen, dit heet het poldermodel.
, Sommige zaken en diensten voor een verzorgingsstaat heeft de overheid overgelaten
aan de vrije markt, zoals thuiszorg en zorgverzekeringen. Aan deze marktwerking
zitten voor en nadelen. Het kan leiden tot lagere prijzen en kortere wachttijden in een
kliniek. Maar het kan ook nadelig zijn, misschien wil een ziekenhuis je niet meer als ze
met jou geen winst maken of als collegegeld gaat verschillen kies je misschien een
opleiding die goedkoop is maar minder leuk. Dan grijpt de overheid in met regels. Ze
maken steeds een afweging wat ze overlaten aan de maatschappelijke organisaties
en wat ze zelf doen. Dit verschilt per land.
Om de verzorgingsstaten in verschillende landen te onderscheiden en te vergelijken
heeft Esping-Anderson drie typen: sociaaldemocratische, liberale en corporatistische
verzorgingsstaat (blz. 207). Hierin kijken we naar verschillende onderdelen.
De VS, Canada en VK zijn voorbeelden van een liberale verzorgingsstaat. Hier is veel
individuele vrijheid en eigen verantwoordelijkheid. De overheid bemoeit zich met
weinig en dus zijn belastingen en premies relatief laag. Je kan je wel voor
werkeloosheid verzekeren, maar dit is duur en dus kan niet iedereen het betalen. Je
betaald wel relatief veel aan collegegeld, zo’n 5x meer als in Nederland.
Noorwegen, Finland, Denenmarken en Zweden zijn sociaaldemocratische
verzorgingsstaten. Burgers betalen er relatief veel belasting, maar de overheid bied
dan ook veel voorzieningen. Hier is gelijkheid de belangrijkste waarde. Bij
arbeidsongeschikt krijg je een hoge uitkering en de overheid regelt veel in onderwijs
en zorg. Er zijn verlofregelingen en de kosten voor kinderopvang zijn laag, zo kunne
gezinnen werk en zorg goed combineren.
Duitsland is een voorbeeld van een corporatistische verzorgingsstaat, een combi van
de vorige twee. Er zijn afspraken tussen de overheid en het maatschappelijk
middenveld. Samenwerken is dan ook de belangrijkste waarde hier. De overheid
bepaald samen met vakbonden de lonen en werknemers zijn goed beschermd tegen
ontslag en ziekte door verplichte premies. Hoog niveau voorzieningen zorgt voor
hoge belastingen. Het beschermen van een gezin is heel belangrijk dit zie je terug in
kinderbijslag.
In sommige landen heb je een combinatie van de type verzorgingsstaten. Het hangt
namelijk af van verschillende factoren, maatschappelijke ontwikkelingen en
onverwachte gebeurtenissen. Nederland was bijvoorbeeld in 1960 een
corporatistisch type en eind jaren 70 juist meer sociaaldemocratisch.
Ook zijn er landen die geen verzorgingsstaat zijn, Afrika en Zuidoost-Azie
bijvoorbeeld. De overheid moet namelijk genoeg financiële middelen (welvaart)
hebben om dit te realiseren. Het inkomen van de burgers is vaak laag en het verschil
tussen rijk en arm is enorm groot. Het verliezen van een baan is hun eigen probleem,
onderwijs moet uit eigen zak komen en de gezondheidszorg is van lage kwaliteit. Dit
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sofie8. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.05. You're not tied to anything after your purchase.
