SAMENVATTING VAN BRITTA PETERS
VISIE OP TAALVARIATIE EN TAALVARIATIEBELEID
Visietekst van de Adviescommissie Taalvariatie
In opdracht van het Algemeen Secretariaat van de Taalunie (februari 2019) 1
In deze tekst komt de visie op taalvariatie en taalvariatiebeleid van de Adviescommissie
Taalvariatie aan bod. Het vertrekpunt van deze visietekst is het eerdere rapport dat in 2003
is opgesteld door de Werkgroep Taalvariatie van de Raad voor de Nederlandse Taal en
Letteren van de Taalunie. De factoren die een rol spelen in de actualiseringsvraag zijn: de
toetreding van Suriname tot de Taalunie in 2004, het advies wat de Taalunie in 2016 heeft
uitgegeven omtrent het erkennen van het Bildts als regionale taal en de reacties van
vertegenwoordigers op de resultaten van het onderzoek naar de Staat van het Nederlands in
2017.
De hoofdlijnen van het rapport uit 2003 worden uitgeschreven, maar dienen
geactualiseerd te worden. Met deze versie willen we aansluiten op de toenemende
globalisering, mobiliteit en digitalisering. In deze tekst staan de taalgebruiker en zijn/haar
taalgebruik centraal. Er zijn een aantal zaken die niet in deze visietekst naar voren zullen
komen: de in Nederland erkende regionale talen, de Engelse invloed (of die van andere
talen) op het Nederlands, Nederlands op de Caribische Eilanden en Gebarentaal.
Taalvariatie is een belangrijk kenmerk van elke hedendaags gebruikte taal. In het Nederlands
zie je bijvoorbeeld dat er meerdere woorden zijn om hetzelfde ding te omschrijven,
bijvoorbeeld woning en appartement. Er zijn bepaalde contexten waarin een spreker een
plek om te wonen eerder als woning dan als appartement zal benoemen. Het gaat hierbij om
variatiepatronen die ons vrijwel niets vertellen over regionale, sociale of etnische groep(en)
waarbij de spreker behoren. Dit is dan ook niet het onderwerp van taalbeleid. Maar neem nu
bijvoorbeeld uitspraak, woordenschat en grammatica. Deze vertellen wél iets over die drie
herkomsten.
Een eerste dimensie binnen synchrone taalvariatie (op één moment in de tijd) is de
geografische taalvariatie. Het Nederlandse Standaardnederlands verschilt duidelijk van het
Belgische Standaardnederlands en het Surinaamse Standaardnederlands en vice versa.
Woorden als okselmouwtrui (shirt zonder mouwen) verraden bijvoorbeeld de Surinaamse
herkomst van een spreker. Dit soort variatie is niet bijzonder (vergelijk het Engels van Britten
maar eens van dat van Amerikanen), maar we moeten verder denken dat de landsgrenzen.
Er is bijvoorbeeld een grote variatie in uitspraak als we kijken naar verschillende regio’s.
Een tweede dimensie is de etnische taalvariatie, hiermee bedoelen we herkomst.
Iedereen die zich het Nederlands toe eigent, heeft eigen accenten en kenmerken. Denk
bijvoorbeeld aan straattaal.
Als derde dimensie is er de sociale taalvariatie. Het sociale profiel van een spreker
bepaalt zijn/haar taalgebruik. Zo spreken oudere generaties anders dan de jongere en zien
we ditzelfde terugkomen in hoog- en laagopgeleide mensen.
1
Adviescommissie Taalvariatie. Visie op taalvariatie en taalvariatiebeleid: Visietekst van de Adviescommissie
Taalvariatie in opdracht van het Algemeen Secretariaat van de Taalunie. februari 2019.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittapetersx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.03. You're not tied to anything after your purchase.