Voor het vak 'arbeidsrecht' in blok 4 van jaar 1: bacheloropleiding personeelwetenschappen op Tilburg University. Compact maar duidelijk! Alle begrippen/concepten/belangrijke punten uit de hoorcolleges uitgewerkt. Ingedeeld in de 5 hoofdonderwerpen van het vak 1) inleiding recht 2) arbeidsrecht alg...
Inhoud
BLOK 1: INLEIDING RECHT......................................................................................................................1
BLOK 2: ARBEIDSRECHT ALGEMEEN.......................................................................................................5
Blok 3: EINDE VAN EEN ARBEIDSOVEREENKOMST: ‘ONTSLAGRECHT’..................................................10
Blok 4: COLLECTIEF ARBEIDSRECHT......................................................................................................14
Blok 5: SOCIALEZEKERHEIDSRECHT.......................................................................................................17
BLOK 1: INLEIDING RECHT
HC1
Het recht: het geheel van geldende rechtsregels (objectief, the law). Troefkaart, voorrang op andere
regels. Geheel van normen over wat wel of niet mag.
Een recht: een aanspraak of bepaalde bevoegdheid (subjectief, a right)
Functies van het recht
- Codificeren van omgangsnormen (opschrijven)
- Ordenen van de maatschappij
- Regelen van het verkeer (ook handel, overheid)
- Beslechten van geschillen (vrouwe justitia, zwaard = rechtvaardige beslissing, blinddoek = objectief,
weegschaal = verschillende belangen afwegen.
- Handhaving van orde
- Afwegen van belangen (conflicten)
- Regels over deze regels (Formeel recht, procedureel recht, wat voor procedures heb je nodig om dit
allemaal eerlijk te laten verlopen)
(Democratische) rechtsstaat
Doel rechtsstaat waarborgen vrijheid en autonomie van burgers.
Beginselen
- Grondrechten (meestal burger overheid)
Klassiek: vrijheidsrechten. Overheid jij moet mij met rust laten. Negatieve verplichtingen.
Godsdienst, vergadering, meningsuiting.
Sociaal: Positieve inspanningsverplichting overheid. Onderwijs, gezondheidszorg,
werkgelegenheid.
- Legaliteit
Elk overheidsoptreden waarbij vrijheden of eigendommen van burgers worden ingeperkt, moet
een wettelijke grondslag hebben. Er moeten geen willekeurige beslissingen gemaakt worden. De
staat kan belasting heffen, geweld. Alles moet legitiem zijn, van te voren goed gekeurd zijn.
- Democratie
Representatieve democratie
Kenmerken:
-Gekozen volksvertegenwoordiging
-Vrije, eerlijke en anonieme verkiezingen
-Actief en passief kiesrecht
,-Politieke gelijkheid onder burgers
-Maatschappelijk middenveld(Civil Society)(Vrije belangen organisaties die mogen doen wat ze
willen)
-Vrije media
-Machtenscheiding
Machtenscheiding (Trias politica)
- Wetgevende (parlement)
Centraal niveau: Regering en Staten-Generaal (2 e/1e kamer)
Provinciaal niveau: Provinciale Staten
Gemeentelijk niveau: Gemeenteraad
Wetgevingsproces
1. Minister maakt wetsvoorstel (of initiatief 2 e kamer)
2. Bespreking in minsterraad (kabinet)
3. Voor advies naar Raad van State
4. Indiening bij 2e kamer
5. Plenaire behandeling en eventuele amendementen
6. Behandeling in 1e kamer
7. Bekrachtiging publicatie in Staatsblad, inwerkingtreding.
- Uitvoerende (regering)
Centraal: regering (koning + ministers) (koning is onschendbaar, ministers verantwoordelijk)
Provinciaal niveau: commissaris van de Koning en gedeputeerde Staten
Gemeentelijk niveau: college van B&W en burgemeester
- Rechtsprekende (rechter)
Bindende uitspraken doen in conflictsituaties d.m.v. toepassen en interpreteren van wetgeving =
taak rechters.
1 Hoge Raad (hoogste rechter, kijkt alleen naar juridische feiten, niet hele zaak) (Cassatie)
4 Gerechtshoven (Beroep)
11 Rechtbanken: soorten straf, civiel, bestuurs, kanton.
Bijzondere instanties:
- Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State
- Centrale Raad van Beroep (sociale zekerheid en ambtenaren)
- College van Beroep voor het bedrijfsleven (sociaaleconomische zaken)
Internationaal
Internationaal Gerechtshof (IGH). Klachten tussen staten behandelen
Internationaal Strafhof (ISH). Verschillen tussen mensen die verdacht worden van internationale
misdrijven
Europees
Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ EU)
Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) (Schending rechten mens).
Rechtsbronnen en hiërarchie
1. Internationale verdragen
2. De Grondwet
3. Overige wetten in formele zin (echte wetten, volgens wetgevingsproces aangenomen)(Koning)
(Wet) (wijze totstandkoming)
4. Wetten in materiele zin (algemene maatregelen van bestuur, ministeriële regelingen, op lager
niveau vastgesteld)
5. Jurisprudentie (rechtspraak)
, 6. Collectieve en individuele arbeidsovereenkomsten
7. Gebruik en gewoonte (ongeschreven regels, in de maatschappij geaccepteerd)
Conflicterende wetten: voorrangswetten
- Hoog gaat voor laag (belangrijkere wet gaat voor een minder belangrijke wet)
- Bijzonder gaat voor algemeen (iets heel specifieks gaat boven het algemene)
- Nieuw gaat voor oud
Rechtsbeginselen (rechtsbron ook, niet in het rijtje te plaatsen makkelijk)
Je kunt niet alle situaties voorzien.
Algemeen gedeelde abstracte normen en waarden, die pas door interpretatie in een geval betekenis
krijgen. Liggen ten grondslag aan wet- en regelgeving. Vage of open normen: aanvullende functie.
Inspelen op onvoorziene omstandigheden. Ongeschreven of geschreven. Door interpretatie in
concreet geval betekenis. Spelen belangrijke rol bij afweging juridische vraagstukken.
Voorbeelden: gelijkheidsbeginsel, rechtszekerheid, eerlijk proces, goed werkgeverschap.
Interpretatiemethoden en Rechtsvinding
Wanneer bepaalde wettelijke regelingen onduidelijkheden geven of in een bepaalde zaak niet passen
zal de rechter deze rechtsregels moeten uitleggen = rechtsvinding.
VB: Grammaticaal/ taalkundig (wat staat er nou echt). Systematisch (brede verband wetgeving
kijken). Rechtshistorische (in welke context is deze wet geschreven)
Hoofdcategorieën
1. Publiekrecht
De rechtsregels die gelden in de verhouding tussen overheid en burger en regels over de organisatie
van de overheid. Verticaal.
- Staatsrecht grondwettelijk/constitutioneel. De staat als organisatorisch verband. Organen van de
staat, bevoegdheden, verhouding tot elkaar en de burgers. Staatsinrichting. De Grondwet.
Wetgevingsproces. Grondrechten (vakbonden oprichten, bijstand, werkgelegenheid)
- Bestuursrecht administratief recht. Verkeer tussen overheidsorganen en de burger.
Awb (algemene wet bestuursrecht). Socialezekerheidsrecht (ziektewet, werkeloosheidswet).
Rechtsbescherming tegen de overheid: regels voor bezwaar en beroep tegen beslissingen van de
overheid. EN a.b.b.b.’s. algemene beginstelen van behoorlijk bestuur (motivering, zorgvuldigheid)
Strafrecht handelingen die jij hebt verricht die misdrijf op kan leveren. Misdrijven = zwaar,
overtreding = lichter. Openbaar Ministerie. A) wetboek van Strafrecht (materieel, niet stelen). B)
Wetboek van strafvordering (formeel, procedureregels).
2. Privaatrecht
Horizontaal, rechtsregels die gelden in de verhouding tussen burgers onderling. Voornamelijk te
vinden in BW (Burgerlijk Wetboek). 8 dikke wetboeken, per rechtsgebied.
- Handelsrecht
- Burgerlijkrecht 1. Personen- en familierecht 2. Vermogensrecht 2a. erfrecht, 2b.
goederenrecht. 2c. verbintenissenrecht.
Internationaal recht
- Internationaal publiekrecht = volkenrecht
- VB: mensenrechten, handel, milieuregels, vliegverkeer, veiligheid, migratie, wapenhandel
- Intergouvernementeel (rechtsregels worden tussen staten afgesproken, verdragen sluiten).
Ondertekenen en ratificeren (officieel bekrachtigen, instemming dat je daaraan gebonden bent).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller moniquemartens03. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.21. You're not tied to anything after your purchase.
