Een gerechtvaardigd naziregime.
Adolf Hitler was de rijkskanselier van Duitsland en creëerde een naziregime wat uiteindelijk leidde tot
de Tweede Wereldoorlog. In zijn boek “Mein Kampf” verkondigde hij al zijn standpunten met
betrekking tot Duitsland, ras en politiek. 1 Hoofdzakelijk beschreef hij zijn ideeën over Joden. Het
Joodse ras was volgens hem een gevaar voor de gehele wereld. Toen Hitler uiteindelijk de macht
greep wilde hij Duitsland transformeren tot zijn ideale rijk.
De idealen die wij op dit moment hebben zijn compleet anders; tegenwoordig kennen wij een
mensenrechtenregime gefocust op de universele waarden van de mens. Dit is een gigantisch verschil
met de discriminerende wetgeving van Nazi-Duitsland. Echter, het cultuurrelativisme zou de
gruwelheden van Hitler misschien niet zien als immoreel. Het cultuurrelativisme is het idee dat
normen van anderen niet gemeten kunnen worden met eigen normen. Een gevolg hiervan is dat
gebruiken van andere culturen niet worden gezien als schendingen van mensenrechten.
Verschillende culturen en tradities worden gezien als gelijkwaardig. 2
In dit betoog beantwoord ik de vraag: “Hoe zijn de verschillen tussen de waardes van de huidige
mensenrechtenwetgeving en de wetgeving van het naziregime van Duitsland te rechtvaardigen
middels het cultuurrelativisme?” Ik zal beginnen met de verschillen tussen de waarden van het
naziregime en de waarden die wij belangrijk vinden waarbij ik een koppeling zal maken met het
basisprincipe van cultuurrelativisme. Vervolgens bespreek ik de theorie van William Graham Sumner.
Aansluitend zal de theorie van Ruth Benedict aan bod komen. Daaropvolgend zal er een nuancering
zijn van het cultuurrelativisme. Ter afsluiting zal ik mijn bevindingen uiteenzetten en antwoord geven
op de probleemstelling.
Het basisprincipe van cultuurrelativisme
De universele waarden zoals wij die kennen zijn pas ontstaan na de Tweede Wereldoorlog. 3 Deze
waarden zijn onder andere de mensenrechten, democratie, rechtstaat, scheiding der machten,
vrijheid en gelijkheid.4 Ondanks onze uitgangspunten zijn deze waarden niet vanzelfsprekend te
waarborgen, maar het zijn wel de principes waar onze wetgeving op is gebaseerd. 5 In het naziregime
waren hele andere waarden van belang. De hoofdkenmerken van de nazipartij waren onder andere
een totalitaire staat, een zuiver ras, één partij met één leider, antisemitisme en propaganda. 6 De
contrasten zijn heel groot en bovenal tegen onze principes in. Cultuurrelativistisch gezien is het lastig,
of zelfs ongepast, om deze praktijken te veroordelen. 7 De verschillende culturen worden gezien als
gelijk. Dagelijks wordt er kritiek geleverd op een bepaald misstand in een ander land, maar wie zijn
wij om onze normen te vergelijken met die van een ander? Het cultuurrelativisme stelt dat er geen
cultuuroverschrijdende maatstaf is om vreemde culturen te beoordelen. 8 Aan de hand van dit
basisprincipe mogen wij niet zomaar oordelen over de cultuur van het naziregime en wordt onze
cultuur als gelijkwaardig beschouwd.
William Graham Sumner
1
‘Mein-Kampf, Het verboden boek van Adolf Hitler’, www.historiek.net.
2
P.B. Cliteur & A. Ellian 2019, p. 122.
3
P.B. Cliteur & A. Ellian 2020, p.273.
4
P.B. Cliteur & A. Ellian 2020, p.114.
5
P.B. Cliteur & A. Ellian 2019, p.190-191.
6
‘De 10 belangrijkste kenmerken van het nazisme’, www.nl.journalmural.com.
7
P.B. Cliteur & A. Ellian 2019, p.123.
8
P.B. Cliteur & A. Ellian 2019, p.122.
Adolf Hitler was de rijkskanselier van Duitsland en creëerde een naziregime wat uiteindelijk leidde tot
de Tweede Wereldoorlog. In zijn boek “Mein Kampf” verkondigde hij al zijn standpunten met
betrekking tot Duitsland, ras en politiek. 1 Hoofdzakelijk beschreef hij zijn ideeën over Joden. Het
Joodse ras was volgens hem een gevaar voor de gehele wereld. Toen Hitler uiteindelijk de macht
greep wilde hij Duitsland transformeren tot zijn ideale rijk.
De idealen die wij op dit moment hebben zijn compleet anders; tegenwoordig kennen wij een
mensenrechtenregime gefocust op de universele waarden van de mens. Dit is een gigantisch verschil
met de discriminerende wetgeving van Nazi-Duitsland. Echter, het cultuurrelativisme zou de
gruwelheden van Hitler misschien niet zien als immoreel. Het cultuurrelativisme is het idee dat
normen van anderen niet gemeten kunnen worden met eigen normen. Een gevolg hiervan is dat
gebruiken van andere culturen niet worden gezien als schendingen van mensenrechten.
Verschillende culturen en tradities worden gezien als gelijkwaardig. 2
In dit betoog beantwoord ik de vraag: “Hoe zijn de verschillen tussen de waardes van de huidige
mensenrechtenwetgeving en de wetgeving van het naziregime van Duitsland te rechtvaardigen
middels het cultuurrelativisme?” Ik zal beginnen met de verschillen tussen de waarden van het
naziregime en de waarden die wij belangrijk vinden waarbij ik een koppeling zal maken met het
basisprincipe van cultuurrelativisme. Vervolgens bespreek ik de theorie van William Graham Sumner.
Aansluitend zal de theorie van Ruth Benedict aan bod komen. Daaropvolgend zal er een nuancering
zijn van het cultuurrelativisme. Ter afsluiting zal ik mijn bevindingen uiteenzetten en antwoord geven
op de probleemstelling.
Het basisprincipe van cultuurrelativisme
De universele waarden zoals wij die kennen zijn pas ontstaan na de Tweede Wereldoorlog. 3 Deze
waarden zijn onder andere de mensenrechten, democratie, rechtstaat, scheiding der machten,
vrijheid en gelijkheid.4 Ondanks onze uitgangspunten zijn deze waarden niet vanzelfsprekend te
waarborgen, maar het zijn wel de principes waar onze wetgeving op is gebaseerd. 5 In het naziregime
waren hele andere waarden van belang. De hoofdkenmerken van de nazipartij waren onder andere
een totalitaire staat, een zuiver ras, één partij met één leider, antisemitisme en propaganda. 6 De
contrasten zijn heel groot en bovenal tegen onze principes in. Cultuurrelativistisch gezien is het lastig,
of zelfs ongepast, om deze praktijken te veroordelen. 7 De verschillende culturen worden gezien als
gelijk. Dagelijks wordt er kritiek geleverd op een bepaald misstand in een ander land, maar wie zijn
wij om onze normen te vergelijken met die van een ander? Het cultuurrelativisme stelt dat er geen
cultuuroverschrijdende maatstaf is om vreemde culturen te beoordelen. 8 Aan de hand van dit
basisprincipe mogen wij niet zomaar oordelen over de cultuur van het naziregime en wordt onze
cultuur als gelijkwaardig beschouwd.
William Graham Sumner
1
‘Mein-Kampf, Het verboden boek van Adolf Hitler’, www.historiek.net.
2
P.B. Cliteur & A. Ellian 2019, p. 122.
3
P.B. Cliteur & A. Ellian 2020, p.273.
4
P.B. Cliteur & A. Ellian 2020, p.114.
5
P.B. Cliteur & A. Ellian 2019, p.190-191.
6
‘De 10 belangrijkste kenmerken van het nazisme’, www.nl.journalmural.com.
7
P.B. Cliteur & A. Ellian 2019, p.123.
8
P.B. Cliteur & A. Ellian 2019, p.122.
