De lucht die op het aardoppervlak drukt, veroorzaakt luchtdruk. Als lucht warmer wordt, zet
deze uit en daalt de luchtdruk. Als lucht afkoelt, krimpt de lucht en stijgt de luchtdruk. Wind is
de luchtverplaatsing van hogedrukgebieden (maxima) naar lagedrukgebieden (minima of
depressies). Op het noordelijk halfrond draait de wind bij het hogedrukgebied met de wijzers
van de klok mee en rond het lagedrukgebied tegen de klok in. Op het zuidelijk halfrond geldt
het omgekeerde. De temperatuurverdeling op aarde zorgt voor min of meer regelmatige
zones met hogedrukgebieden en lagedrukgebieden. Daardoor zijn er ook vaste
windsystemen. In de oceanen is er een groot systeem van koude en warme zeestromen die
met elkaar in verbinding staan. De luchtcirculatie oceaanstromen zorgen voor de verdeling
van warmte over de aarde.
Lagedrukgebied
De luchtdruk bij het aardoppervlak is niet over
hetzelfde. Vooral temperatuur heeft er veel
invloed op. Als het warm is, zet de lucht uit.
Daardoor wordt de dichtheid kleiner en stijgt de
warme lucht op. Hoger in atmosfeer stroomt de
lucht naar de zijkanten weg. Op warme plaatsen
drukt er daardoor minder lucht naar beneden: de
luchtdruk daalt. Zo’n gebied met een lage
luchtdruk heet een lagedrukgebied, minimum
of depressie.
Hoge Luchtdruk
Als dezelfde temperatuur daalt, gebeurt het omgekeerde. De lucht krimpt, de dichtheid
neemt toe en de luchtdruk daalt. Samengepakte lucht met een hoge dichtheid zorgt voor een
hogedrukgebied of maximum.
Luchtcirculatie en zeestromen
Niet alleen luchtstromen, maar ook
zeestromen hebben veel invloed op
de verdeling van de temperatuur op
aarde. Warme zeestromen
verplaatsen warm water en zorgen
voor hogere temperaturen in zee en
land. Koude zeestromen doen het
omgekeerde. De zeestromen
vormen een gigantisch systeem dat
voortdurend warmte over de aarde
verspreid.
, Rashin 3hv1
Paragraaf 2
Natuurlijke schommelingen van de temperatuur op aarde ontstaan onder meer door
veranderingen in de baan van de aarde (van cirkel- naar ellipsvormig). Als de baan
ellipsvormig is, staat de zon niet in het midden van de baan van de aarde. De kans op
ijstijden is het grootst als de aarde het verst van de zon staat, als het zomer is op het
noordelijk halfrond. Het verschil tussen zomer en winter op het noordelijk halfrond wordt dan
klein, waardoor ijs en sneeuw lang blijven liggen. Gletsjers kunnen zich dan uitbreiden.
Daarnaast kunnen een periode met weinig zonneactiviteit of stof en as in de atmosfeer
bijdragen aan afkoeling.
Verandering van de ijstijden
De kans op ijstijden is groter als:
- De zon niet in het midden van de baan van de aarde staat
- De aarde het verst van de zon staat als het zomer is op het noordelijk halfrond. De
zomers zijn op het noordelijk halfrond dan dus wat koeler en de winters juist wat
kouder
Verandering in de baan van de aarde
In de geologische geschiedenis was de baan van de aarde rond de zon soms een bijna
perfecte cirkel met de zon in het midden. Maar de wisselende aantrekkingskracht van
Saturnus en Jupiter trekt de aarde van de zon weg. Daardoor krijgt de baan een afwijking.
De baan van de aarde vlakt wat af en wordt iets meer ellipsvormig. Gevolg: de zon staat niet
in het midden van de baan (foto hieronder). Daardoor staat de aarde een deel van jaar
verder weg van de zon en een deel van het jaar dichterbij. De afwijking van de baan van de
aarde is op dit moment maar klein en deze wordt nog kleiner. In januari is de afstand tussen
de aarde en de zon het kleinst en in juli het grootst. De kleinere afstand zorgt tijdens de
winter op het noordelijk halfrond voor extra warmte. De verandering van een ronde naar een
ellipsvormige baan en weer terug duurt ongeveer honderdduizend jaar.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller handig1342. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.73. You're not tied to anything after your purchase.