Summary
Samenvatting Inleiding Bestuurskunde
- Course
- Institution
Volledige samenvatting Inleiding Beleidskunde. Samenvatting van powerpoints en inhoud lessen.
[Show more]
Seller
Follow
Emeli
Reviews received
Content preview
INLEIDING BESTUURSKUNDE: SAMENVATTINGDEEL 1: WAT IS BESTUURSKUNDE
1. INTRODUCTIE TOT DE BESTUURSKUNDE
1.1. DE STUDIE VAN OVERHEID; OPENBAAR BESTUUR EN DE PUBLIEKE SECTOR
De overheid
= politici met hun ambtenaren (hiërarchisch verband, de klassieke overheid)
‐ politici worden verkozen, worden minister/schepen/.. (uitvoerende macht)
‐ ambtelijk apparaat
Het openbaar bestuur (term gebruikt in het handboek)
= overheid + semi-overheid
‐ verzelfstandigde OHsdiensten met een eigen rechtspersoonlijkheid, op afstand van politici en van de klassieke
administratie met een eigen responsabilisering op elk bestuursniveau
‐ verzelfstandige OHdienst: oa De Lijn, VDAB, OVAM
De publieke sector (bredere term)
= openbaar bestuur en maatschappelijke organisaties met een publiek doel/particuliere organisaties met publieke taak
‐ verzuilde en corporatistische tradities
‐ zijn privé organisatie met privaatrechterlijk statuut
bv. ziekenhuizen, woonzorgcentra, in onderwijs de colleges
1.2. PARTICULIERE ORGANISATIES MET PUBLIEKE TAAK (H12)
‐ is specifiek voor ons land: organisaties werden gevormd om de taken te doen die OH niet deed
→ nachtwakersstaat: kleine OH die enkel instaat voor veiligheid, defensie,… (zeer beperkt)
‐ organisaties opgericht door private personen
bv. Vakorganisaties, mutualiteiten, culturele organisaties, welzijnsorganisaties, onderwijs, GHZ, sociale huisvesting,…
ᵒ zo inspelen op noden waar OH niets voor deed
ᵒ Katholieke zuil was hier zeer sterk in: onderwijs, zorg,.. -> sterke verwevenheid
ᵒ na WO2 welvaartstaat: OH wil meer doen maar organisaties bestaan al
‐ Politiek – ideologische discussies en strijd:
ᵒ Geleidelijk verweven met overheid
ᵒ Erkend, gesubsidieerd, inspectie (zie eindtermen in het onderwijs)
! ontstaan bureaucratie om dit allemaal op te volgen
‐ Politieke verantwoordelijkheid: slechts indirect
‐ Vertrouwen in deze sectoren ligt erg hoog (rond de 90%)
+ hoge internationale scores (gezondheidszorg, onderwijs)
krantenartikels COVID-19:
‐ slechte afstemming tussen ziekenhuizen en WZC
‐ Beke (CD&V) toen Vlaams minister van Welzijn kreeg veel kritiek
‐ oprichting taskforce COVID-19 na dodental in woonzorgcentra
ᵒ topambtenaren: secretaris-generaal departement Welzijn
ᵒ koepelorganisaties sector (bv. Zorgnet Icuro: Katholiek)
ᵒ entiteiten Vl OH: alle departementen rond WVG
ᵒ organisaties rond openbaar bestuur,…
=> samengewerkt en 10 puntenplan gemaakt
1
,1.3. DE BESTUURSKUNDIGE WERELD IN VLAANDEREN EN DAARBUITEN (HB P. 67 -68)
-> puur ter info
2. DE BESTUURSKUNDE ALS DISCIPLINE (HOOFDSTUK 2)
2.1. DEFINITIE VAN BESTUURSKUNDE
Zie chronologisch overzicht van definities (niet kennen: handboek p. 38):
het begrip ‘bestuurskunde’ is steeds RUIMER geworden:
‐ Van interne focus op openbaar bestuur (Van Poelje)
→ naar aandacht voor wisselwerking met de omgeving van het openbaar bestuur (Rosenthal, Maes, Korsten).
‐ Van ‘toepassing’ (Van Poelje, Brasz)
→ naar meer wetenschappelijke benadering (verklaring) (Rosenthal, Maes, Korsten)
‐ Van ‘organisaties’ (Van Poelje, Brasz) ook
→ naar ‘processen’ en ‘beleid’ (Rosenthal,Maes, Korsten)
2.2. WERKDEFINITIE IN DEZE CURSUS (P. 68 , WEL BELANGRIJK!)
Bestuurskunde bestudeert:
1. Het openbaar bestuur (publieke sector) als het geheel van organisaties en activiteiten (beleid en management)
die gericht zijn op de besturing van de maatschappij (KEN-object)
→ OH moet antwoorden bieden op maatschappelijke vragen
2. Binnen de maatschappelijke, politieke en juridische omgeving (tijd en ruimte)
3. Met het oog op kennis-productie en -integratie (vier niveaus)
4. Gericht op verbetering van de kwaliteit (rechtmatig; doelmatig; democratisch; integer)
van het openbaar bestuur (publieke sector)
bv. democratisch: Veerle Heeren, burgemeester, koos om familie eerst te laten vaccineren
PFOS artikel:
‐ Oosterweelverbinding voor mobiliteit te verbeteren: bij graafwerken vindt men hoge waarden PFOS in grond
→ afkomstig van 3M, woongebied naast fabriek dus ernstig
‐ klokkenluiders OVAM zeggen dat dit al jaren geweten is door ministers maar niets werd gedaan (burgers niet ingelicht)
2.2.1. ORGANISATIE & ACTIVITEITEN
2.2.1.1. organisatie uitvoerende macht
‐ bestuursniveaus (zie cartografie: Federaal, Vlaams, lokaal)
‐ sectoren of domeinen (welzijn, cultuur, wonen,…) uitvoerende macht, eerder dan wetgevende of rechterlijke
‐ soorten organisaties (overheidsadministratie + semi-OH)
‐ inrichting en werking van organisaties
‣ scheiding der machten:
→ wetgevende macht
= maakt de wetten + controleert uitvoerende macht
→ parlement + koning
! parlementairen momenteel niet meer autonoom genoeg
volgen te slaafs hun partij dat in regering zit
→ uitvoerende macht
= bestuurt het land, zorgt dat de wetten worden toegepast
→ koning + regering van ministers & staatssecretarissen
→ rechterlijke macht
= doet uitspraak over geschillen + controleert wettelijkheid daden uitvoerende macht
→ hoven en rechtbanken
‣ studie bestuurskunde: focus op uitvoerende macht
= uitvoeren wetten dmv apparaat van organisaties op verschillende bestuursniveaus (zie cartografie)
! Federaal (Federale regering), Vlaams (Vlaamse regering), lokaal niveau (schepencollege)
2
,‣ PFOS artikel:
- gans apparaat van milieu-inspecteurs moest controleren of bedrijven niet boven norm vervuilen
→ blijkt dat overgroot deel inspecteurs zijn job wel goed deed
- apparaat is deel organisatie van uitvoerende macht die controleert dat de juiste dingen gebeuren
2.2.1.2. activiteiten (processen)
Processen
= management (intern) en beleid (extern), gaat dus hier om ‘actie’, om ‘activiteiten’
a) Management = het beheer van de organisatie (personeel, financiën, gebouwen, wagenpark, informatie,…)
~ Publiek management / Inleiding management
b) Beleid = het op de samenleving gericht handelen van de organisatie(s)
~ Beleidskunde
! A & P zeer belangrijke invalshoek van wat bestuurskundige moet doen
‣ PFOS artikel:
‐ in 2007 brachten de inspecteurs het PFOS-probleem in kaart maar er kwam geen gevolg op qua boetes etc
→ fout in processen: bestuurskundigen moeten dit zien, verklaren en oplossen
‐ beleid = Wie bepaalt wat de norm is voor PFOS? Waarom heeft men dat op deze manier bepaalt?
2.2.2. DE OMGEVING VAN HET OPENBAAR BESTUUR
‣ PFOS artikel:
‐ werkgelegenheid: 3M zorgde voor te veel jobs in omgeving
‐ niet hardhandig durven optreden om werkgelegenheid niet in gedrang te brengen
‐ mensen in omgeving willen een propere omgeving maar ook jobs
+ bedrijf wil winst
+ politici hebben mss te nauwe banden met bedrijfsleven en administratie bepaalde instructies geeft
ᵒ conflict in belangen
ᵒ overheid moet hiermee kunnen rekeninghouden bij ontwikkelen beleid: niet eenvoudig
=> bepaalde belangen krijgen voor politici meer belang dan anderen
politieke omgeving nooit los te koppelen van economische omgeving, omgeving van burgers,….
daarom systeembenadering gebruiken van Easton
‣ systeembenadering van Easton
1. Open systeem, verbonden met de omgevingskenmerken die voortdurend inwerken (interactie)
2. Input – throughput – output – feedback
3. Black box van Easton = organisatie en processen in en van het openbaar bestuur (publieke sector)
=> black box van politiek systeem (organisaties & processen die ontwikkeld worden)
die leiden tot bepaalde beslissing op basis van een bepaalde omgevingsdruk
=> illustratie benadering obv PFOS-verhaal:
‐ iemand in OH heeft beslist om niet te strak te handhaven
‐ beslissing zou gebeuren op basis van druk omgeving:
ᵒ bedrijf wil zoveel mogelijk winst maken
ᵒ 3M staat in nauw contact met politiek systeem: druk
ᵒ gunstige beslissing wordt genomen in hun belang
‐ buurtbewoners die het nu weten gaan ook druk zetten op OH
ᵒ willen veilige leefomgeving
ᵒ OH kan nu omschakelen naar betere handhaving
‐ figuur steeds in beweging: 3M krijgt nu erg veel kritiek + controle
ᵒ moet aan damage control doen: empathisch zijn naar buurtbewoners toe
ᵒ 3M gaat bv nu investeren in nieuwe zuiveringsinstallatie: voelen dat systeem verandert
→ politiek luistert nu ook naar belangen burgers: strengere controles etc
3
, essentie model -> essentie 2de element definitie (!!)
= kenobject van de bestuurskunde: organisaties en activiteiten, kunnen nooit losgekoppeld worden van wat er allemaal in die
omgeving gebeurd
! burgers: zetten druk op Vl OH om strenger te zijn
bep. pressiegroepen zetten druk op OH om minder streng te zijn
VRT zet druk op OH omdat ze dit nieuws hebben uitgebracht
=> eisen/wensen/behoeften zet allemaal druk op beleidsbeslissingen
! milieuhandhaving was geen prioriteit op politiek niveau
door voldoende druk van bepaalde groepen met veel invloed (omgeving)
=> probleem van een heel systeem waardoor bepaalde output er is
‣ omgeving
‐ Politiek – institutionele aspecten (zie lijst op p.49)
‐ Rechtsstaat: de juridische omgeving
‐ Brede maatschappelijke omgeving
(sociaal, economisch, klimaat, demografisch, geografisch,...)
2.2.3. KENNISINTEGRATIE: EMPIRISCH, NORMATIEF, PRESCRIPTIEF
4 soorten bestuurskundige kennis (p. 55)
1) beschrijven = empirisch
2) verklaren
3) beoordelen (kwaliteitsmaatstaven) = normatief
4) aanbevelen tot verbetering (bestuurskunde) = prescriptief
‣ PFOS-artikel:
‐ beschrijven: VL reg heeft jaren bespaard en dat leidt tot personeelstekort in organisaties (OVAM inspecteurs)
‐ verklaren: waarom is dit gebeurd? vanuit ideologie?
‐ beoordelen: negatief, minder personeel geeft mindere handhaving geeft overtreding met weinig gevolg bij 3M
‐ aanbevelen: milieurechter zegt milieurechtbanken op te richten zodat er voldoende scheiding van machten is
(nu ambtenaren die nog te dicht staan bij politieke invloed)
‣ voorbeeld:
Waarom is de ene gemeente succesvoller in de toepassing van e-governance dan een andere gemeente?
1. Beschrijven: hoe ver staan gemeenten met toepassingen? Zijn er verschillen?
2. Verklaren: door welke factoren kan dat verschil worden verklaard?
(schaal, capaciteit, cultuur, kwaliteit van managers,...)
3. Beoordelen: hoe ver zouden verschillende gemeenten moeten staan, wat is een goed e – gov beleid?
4. Aanbevelen: hoe kunnen gemeenten verbeteren?
2.2.4. KWALITEIT: GOOD GOVERNANCE
good governance:
‐ democratisch en responsief
= wet gestemd bij wijze van een meerderheid + OH die bezig is met problemen van mensen
‐ rechtmatig
= gelijke behandeling van iedereen
‐ doeltreffend en efficiënt
= zoveel mogelijk doen als mogelijk met beschikbare belastingsmiddelen
‐ integer
= als je van bevolking bepaalde zaken vraagt moet je als gezagshebber daar ook achter staan
‣ PFOS artikel:
‐ bedrijven hebben blijkbaar meer rechten dan burgers: bij overtreding gaan ze vrijuit (niet rechtmatig)
‐ OH moet milieu & volksgezondheid beschermen en hier tegengestelde gedaan (niet doeltreffend)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Emeli. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.78. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now