Introductie
Vanaf het begin van de negentiende eeuw hebben de intrigerende houten panelen van de 'Vlaamse primitieven' de kunsthistorici voor vragen gesteld. Wat is karakteristiek voor de scholen in de vijftiende eeuw? Is er wel sprake van een Noordelijke renaissance? Verhullen de realistische afbe...
INLEIDING OUDNEDERLANDSE SCHILDERKUNST
- Titel tekstboek: ‘Om iets te weten van de oude meesters’
→ geïnspireerd op een passage uit Johanne Schopenhauers ‘Johann van Eyck und seine Nachfolger’
(1822): door een bezoek aan de befaamde schilderijenverzameling van de gebroeders Boisserée,
waarin zich tal van Oudnederlandse werken bevonden, was bij haar de wens ontstaan ‘von den alten
Meistern etwas zu erfahren’ en had haar bewogen tot haar pennenvrucht
- In deze studie wordt uiteengezet op welke manier kennis op dit gebied werd vergaard en welke
uiteenlopende visies zich daarbij ontwikkeld
→ de wens ‘om iets te weten van de oude meesters’ staat in deze studie centraal als
- een fenomeen dat beschreven wordt
- en als een behoefte waaraan tegemoet wordt gekomen doordat dit boek tegelijk dient als een
introductie op de kunstwerken en hun makers
→ de werken worden niet zoals in een traditioneel handboek gepresenteerd binnen het kader van een
doorlopend chronologisch overzicht als illustraties van artistieke ontwikkelingen, maar als door het
verleden overgeleverde objecten die onderzoekers voor tal van vragen hebben geplaatst en plaatsen
- Het gaat om scheppingen van de belangrijkste 15de eeuwse paneelschilders uit de Bourgondische
Nederlanden
→ komt overeen met die van het wetenschappelijke standaardwerk: Corpus van de vijftiende-eeuwse
schilderkunst in de Zuidelijke Nederlanden
- de chronologische afbakening ‘15de eeuws’: omdat de paneelschilderkunst in de Nederlanden aan
het begin van de 15de eeuw opkomt, terwijl rond 1500 (met Antwerpen als artistiek centrum) een
nieuw soort kunst ontstaat
- andere kunstvormen (zoals miniatuurkunst) worden buiten beschouwing gelaten: de opkomst en de
bloei lopen niet synchroon met die van de paneelschilderkunst en vereisen een andere periodisering
- de geografische afbakening beperkt zich echter niet tot de Zuidelijke Nederlanden, aangezien een
onderscheid tussen Noord en Zuid wat de 15de eeuwse Nederlanden betreft in cultureel opzicht
moeilijk te rechtvaardigen valt
- De schilders uit de 15de eeuwse Nederlanden zijn en worden vaak aangeduid als ‘Vlaamse Primitieven’
→ wordt hier zoveel mogelijk vermeden: het adjectief ‘Vlaams’ is te beperkt en het woord
‘Primitieven’ heeft een bepaalde bijklank (toch in de subtitel gebruikt om het historiografische aspect
te benadrukken, in het boek komen zij enkel aan bod in relatie met de onderzoekers die ze hanteren)
→ er is hier gekozen voor de door Johan Huizinga gebruikte term ‘Oudnederlands’
- DEEL I: de objecten
→ een aantal kunstwerken worden afzonderlijk gepresenteerd en er wordt uitvoerig ingegaan op de
vragen die zij oproepen: confrontatie met de objecten zelf
- de besproken werken (waarmee de belangrijkste meesters vertegenwoordigd zijn) geven een
representatief beeld van de verschillende artistieke en inhoudelijke aspecten van de Oudnederlandse
schilderkunst
- Jheronimus Bosch wordt hierbij buiten beschouwing gelaten: zijn oeuvre is een universum op zich
- DEEL II: waardering en bestudering in de 19de en vroege 20ste eeuw
→ de verschillende vormen van receptie en onderzoek gedurende de 19de en begin 20ste eeuw
- eerst wordt beschreven hoe de schilderijen van de plaatsen waar zij thuishoorden, verwijderd
werden en op drift raakten, om vervolgens in particuliere en publieke collecties een nieuwe
bestemming te vinden
- hierna wordt uiteengezet hoe de wetenschappelijke bestudering van de Oudnederlandse
schilderkunst zich ontwikkelde, waarbij de kunstwerken vaak als onderdelen van kunsthistorische
synthesen gingen functioneren
- tenslotte wordt ingegaan op cultuurhistorische interpretaties
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lze. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.95. You're not tied to anything after your purchase.
