Summary
Cursus Bronnen en beginselen p. 1-100 samenvatting
- Course
- Institution
Samenvatting van pagina 1-100 van de cursus Bronnen en Beginselen van het recht door Professor Aube Wirtgen.
[Show more]
2 reviews
By: kawtarelrhazi • 5 year ago
By: Soulafa • 6 year ago
Seller
Follow
rechtenstudentvub
Reviews received
Content preview
Bronnen en beginselen van het rechtI. Algemene inleiding: wat is recht?
A. Latijnse oorsprong van het begin “recht”
Waarom rechten? Vroeger Romeins + Canoniek recht (kerkelijk recht) studeren
Historische oorsprong van het begrip recht
Recht komt van Latijnse directum => verwijst naar leiding, recht moet samenleven van de mens met
andere mensen leiden
Afgeleid daarvan: regere (regeren), rex (koning), regnum (rijk), regula (regel) => recht = gebonden aan
gezag, autoriteit
Romeinen => ius => van jubere (bevelen) => recht houdt bevel in; morele betekenis: justus, justitia
B. Definitie van het begrip recht
Moeilijk om een definitie van te geven => ‘Het recht’ bestaat niet, het heeft vele gedaanten en is
evolutief. Vb: ME: dachten dat je heks was => op brandstapel zonder proces.
Recht evolueert mee met de maatschappij en met de opvattingen van de maatschappij. Recht past
zich aan aan de plaats en de tijd. Recht in de VS is anders dan in België vb: geen homohuwelijk in veel
delen van de VS => geen universeel aanvaarde definitie
1. Definities begrip recht - Niet kennen
2. Centrale elementen in het begrip recht
Drie gemeenschappelijke elementen in elke definitie => kern van het recht:
- Recht is een geheel van bindende regels: geen suggestie, je moet het doen
- Recht heeft een doel: de samenleving ordenen en in stand houden
- Recht vereist gezag: anders leeft niemand het na
Vanaf je begint samen te leven ontstaan er regels waar we ons aan gaan houden.
2.1 Het recht is een geheel van bindende regels
Recht: geheel van regels waaraan iedereen zicht dient te houden, geen loutere suggesties of
aanbevelingen => 5 categorieën regels
- Gebodsbepalingen, verbodsbepalingen, verlofbepalingen, belovende regels
- Regels toepasbaar na keuze
- Wilsaanvullende of suppletieve regels
- Ondersteunende regels
- Technische regels
,A. Gebodsbepalingen, verbodsbepalingen, verlofbepalingen, belovende regels
Regels dat elk rechtssubject (al degenen die onderworpen zijn aan het recht: mensen, verenigingen en
ondernemingen, vzw) een bepaald gedrag opleggen, verbieden, toelaten of beloven => Gedragsregels
Gebodsbepalingen: gebieden iets te doen, verplicht bepaald gedrag dat moet worden aangenomen
- Positief gedrag: je moet een actie ondernemen vb: art. 55 BW: ouders moeten binnen 15
dagen na geboorte van hun kind aangifte te doen bij ambtenaar van de burgerlijke stand. Vb2:
Art. 80 BW als er iemand sterft moet het ziekenhuis hiervan aangifte doen. => verplichting!
- Negatief gedrag: je moet iets niet doen Vb: art. 422 bis van het Sw. schuldig verzuim hulp te
verlenen aan iemand die in groot gevaar verkeert => iemand valt in het kanaal in Brussel, jij
moet die helpen door 112 te bellen (je mag niet weglopen => strafbaar). Vb2: vluchtmisdrijf:
scholier op fiets aangereden en chauffeur rijdt weg = strafbaar, als je betrokken bent bij een
autoaccident moet je stoppen want het kan dat je hulp moet geven
Verbodsbepalingen: verbieden in het algemeen een gedrag => veel in het strafwetboek vb: verbod op
diefstal, moord, doodslag, verkrachting, …
- Ook in het BW (gaat over het dagelijkse leven van de mensen): vb: art. 144: zolang je geen 18
bent mag je niet in het huwelijk treden. Vb2: art.147 BW: Verbod op bigamie
Verlofbepalingen: bepalingen die in het algemeen toelaten bepaalde handelingen te stellen zonder
daar evenwel toe verplicht te zijn. Je mag het doen maar je moet niet. Vb: je mag uitgaan tot 2 uur
maar je mag ook eerder naar huis komen.
Vb: Art. 893 BW e.v. (en volgende). Je mag schenkingen doen maar je bent daartoe niet verplicht.
Vb2: Art. 1674 BW: verkoper van onroerend goed heeft het recht de vernietiging van de koop te eisen
als hij in de verkoopprijs voor meer dan 7/12 benadeeld is
Belovende regels: regels die je iets beloven
- Vb. Art 23 Gw. Grondwet (basiswet van België, zegt ook wat onze rechten en vrijheden zijn).
Recht om menswaardig leven te leiden => aantal sociale, economische en culturele rechten:
recht op arbeid en vrije keuze van beroepsarbeid, recht op sociale zekerheid, bescherming
van gezondheid, recht op behoorlijke huisvesting, recht op bescherming van gezond
leefmilieu, recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing, recht op gezinsbijslagen.
- Grondwet zegt dat alle mensen het recht op arbeid hebben: eigenlijk ben je daar niks mee,
het is mooi dat het in de grondwet staat => een belofte die de grondwet maakt => het is een
verplichting voor de wetgever om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen werk hebben.
- Meeste economische, sociale en culturele rechten hebben geen directe werking => norm =>
regels zijn niet self-executing, niet op zichzelf uitvoerbaar, kan niet hard gemaakt worden op
zichzelf vb: je kan niet naar de rechter gaan en een job eisen.
o Self executing = dan moet er geen verdere precisering of vervolledig komen => een
direct werkende regel brengt rechten/plichten mee die je kan afdwingen => enkel
recht op gezinsbijslag heeft een directe werking
- Sommige economische, sociale, culturele rechten hebben een stand still effect: het komt erop
neer dat de overheid niks mag doen waardoor het niveau van bescherming dat we vandaag
kennen naar beneden zou gaan. Milieu is nu op een bepaald niveau beschermt. Overheid mag
ervoor zorgen dat de bescherming beter wordt maar niet dat het slechter wordt.
, B. Regels toepasbaar na keuze
Niet alle regels zijn automatisch van toepassing op alle rechtssubjecten of op iedereen die zich in
dezelfde situatie bevindt. Sommige rechtsregels zijn pas toepasbaar als een rechtssubject in een
bepaalde situatie een bepaalde keuze maakt voor een welbepaald gedrag.
Keuze tussen verschillende vormen gedrag => keuze voor een bepaald gedrag hangen er
gevolgen aan voor het recht => keuze vrij maar niet vrijblijvend (er hangen gevolgen aan)
Vb: Art. 967 BW: iedereen mag over zijn goederen bij testament beschikken => je wil dat alles na je
overlijden naar greenpeace gaat of naar 2 van je 3 broers => je kan dat regelen, je moet dat niet doen.
(je kiest voor een gedrag maar er hangen gevolgen aan) => testament gemaakt => dan zijn er regels
die van toepassing zijn vb: voorwaarden geldig testament: moet getekend, moet datum opstaan, …
Vb2: Art 7 van de arbeidsovereenkomstenwet: niemand verplicht je om een arbeidsovereenkomst te
sluiten. Zodra je dit doet zijn er een aantal regels van toepassing vb: het wordt nooit voor het leven
gesloten. Een contract dat zegt dat je tot je sterft ergens gaat werken is niet rechtsgeldig.
C. Wilsaanvullende of suppletieve regels
Individuen hebben de vrijheid om bepaalde keuzes te maken, regelingen te treffen maar ze zijn niet
verplicht. Als de rechtsonderhorigen geen oplossing hebben gekozen of voorzien zorgt het recht voor
een regeling.
Vb: mogelijkheid om voor het huwelijk een huwelijksovereenkomst te sluiten, is er geen
overeenkomst dan geldt het wettelijk stelsel in het BW. Regels die toegepast zullen worden als je niets
op voorhand geregeld hebt over wat van wie is in een huwelijkscontract.
Vb: je mag zelf je testament regelen, doe je dat niet dan zijn er in de wet regels die bepalen hoe alles
verdeeld wordt vb: alle kinderen worden gelijk behandeld.
Vb: art. 1583 BW => koopt tussen partijen voltrokken van zodra er een overeenkomst is over de zaak
en de prijs, ook al is de zaak nog niet geleverd of de prijs nog niet betaald. Maar je kan zelf ook
afspreken onderling dat je eigenaar wordt op moment van levering, of vanaf het moment van betaling
=> dan kan je het zelf regelen => doe je dat niet dan is er vanaf een akkoord over zaak en prijs juridisch
gezien koop verkoop (zegt het wilsaanvullend recht)
D. Ondersteunende en handhavingsregels
Rechtsregels die niet echt een gedrag regelen, regels om de echte gedragsvoorschriften te
ondersteunen door o.m. instellingen te organiseren (organieke ondersteuning van het recht),
handhaving van gedragsregels regelen.
- vb: echte gedragsregel: het is verboden te moorden. Ondersteunende regels zijn in verband
met de oprichting van allemaal instellingen zodat je gestraft kan worden in geval van moord
=> procedures voor rechtbanken, Hof van Cassatie, …
- Ook om de werking van een gedragsregel in tijd en ruimte te regelen
o Tijd: Vb: 50 km per uur in straat, men beslist dat het 40 km wordt => politie mag je
niet bestraffen als je 50 km rijdt als het pas vanaf morgen 40 wordt. (Art. 2 BW wet
heeft geen terugwerkende kracht)
o Ruimte vb: je trouwt in Thailand, dan ga je moeten kijken of het een geldig huwelijk is
=> kijken welk recht van toepassing is => recht van Thailand of van België?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechtenstudentvub. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75632 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now