100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
TE ONTHOUDEN FARMACO $6.36   Add to cart

Other

TE ONTHOUDEN FARMACO

 121 views  6 purchases
  • Course
  • Institution

Dit is het ideaal document om net voor je examen nog eens te bekijken - beknopt overzicht van een aantal belangrijke dingen (die snel vergeten worden) om te onthouden van het vak Farmacologie.

Last document update: 1 year ago

Preview 5 out of 16  pages

  • May 21, 2023
  • May 22, 2023
  • 16
  • 2022/2023
  • Other
  • Unknown
avatar-seller
TE ONTHOUDEN: per groep:
Algemeen:
Anti-cholinerge bijwerkingen: droge mond, obstipatie, nausea, tachycardie, mydriasis, glaucoom, urineretentie,
vermindering cognitief
=> CI: prostaathypertrofie, nauwe-kamerhoekglaucoom, refluxoesofagitis
Anti-histaminerg: sedatie, slaperigheid, gewichtstoename
Anti-adrenerg (vnl alfa1): orthostatisme, rode huidskleur, reflextachycardie (want perifere vasodilatatie waardoor
BD daalt) , miosis, ejaculatiestoornissen
Extrapyramidale verschijnselen: akathisie (= onrust), beven, parkinsonisme
Anti-seratonerg: 5HT2a (depressief, cognitief, slechter slapen) vs 5HT2C (gewichts-&eetlusttoename)



EX: “waarom kan je dosis-bepalingen bij kinderen niet uitvoeren obv extrapollatie vanuit volwassenen?

 1) fysiologische ontwikkelingen: andere lichaamssamenstelling, ander metabolisme, andere
farmacokinetiek door bv. andere bloedstroom,…
 2) ontwikkelingsstadia kinderen: verandering manier waarop lichaam gaat reageren
 3) veiligheidsoverweging: andere dosissen, onvolgroeide organen,…

Depressie:
Werking: seratonerge & noradrenerge stimulatie

Eigenschappen: First-pass door lever ; Lipofiel ; Hoge eiwitbinding ; CYP2D6 ; Lange halfwaardetijd:
norfluoxetine (7d) ; 1ste lijnsproducten: SSRI (ouderen zeker) ; TCA (cave SSRI: interactie met tamoxifen)

Bijwerkingen:

o Rebound depressie & dervingsverschijnselen -> risico ADS
(ADS =antidepressivumdiscontinuergingssyndroom : duizeligheid, misselijk, lethargie, tremor,
anorexie, hoofdpijn)
o Seksuele stoornissen, beven, overmatig zweten
o Serotoninesyndroom
o Suïciderisico (vnl bij SSRI’s): waakzaamheid!
- TCA’s:
o Anticholinerge, antihistaminerge (uitz: nortriptyline), anti-adrenerge (allemaal vnl bij TCA’s)
o QT-verlenging
o Gewichtstoename
- SSRI’s:
o Gastro-intestinaal
o Bloedingen (CI: anti-aggregantia)
o Extrapyramidale verschijnselen
o Hyponatriëmie
o Cave: interactie met tamoxifen (SERM) (!)
- MAO-A-I:
o Hypertensieve crisis = kaasreactie (door tyraminebevattende producten)
=> NIET combineren met sympathicomimetica (efedrine), amfetaminen (methylfenidaat) of
levodopa

CI: manie!

Opm: ’s avonds toedienen (sedatie) ; opbouwen ; niet acuut stoppen

Opm: anxiolytica ook gebruikt bij dyspnee (palliatief)! én bij stridor!

Opm: anticholinergica: gebruikt bij doodsreutel (!)

1

,Antipsychotica:
Werking: dopaminerge inhibitie

Ook gebruikt bij angst (palliatief) bij vermoeden onderliggend delier! ;
D2-rec.-ant: ook gastro-prokinetica! + anti-emetica (palliatief!)<

Eigenschappen: DOSIS-afhankelijk ; lipofiel

Bijwerkingen:

o Orthostatische hypotensie (!)
o Ritmestoornissen
o Pro-convulsief
o Extrapyramidaal syndroom (uitz: atypische)
 Directe: acute dystonie, acathisie, parkinsonisme, maligne AP-syndroom
(maligne antipsychotica-syndroom = lijkt op extreem parkinsonisme)
 Late: tardieve dyskinesie, convulsies, dysforie, depressie,…
o Gewichtstoename (- cave: metabool syndroom)
o Hyperprolactinemie => gynaecomastie, galactorree, vruchtbaarheidsproblemen,…

CI: antiparkinsonmiddelen want verminderde werking

Uitzondering: lithium:

- Bipolaire stoornis, acute manie (add-on)
- Cave: natriumbalans!: wnr neg (= zouttekort) => Li intracell opstapeling
- Bijwerkingen: nefrotoxiciteit: polyurie/-dipsie (opl: amiloride) tgv verminderde gevoeligheid nieren
voor ADH
- CI: Na beperkend dieet ; verstoorde elektrolietenbalans
- Niet combineren met andere AP! / diuretica / NSAIDS / RAAS-remmers



Anti-epileptica:
Werking: GABAnerge stimulatie

Eigenschappen:

- Hoge eiwitbinding
- Smal therapeutisch venster
- Valproaat: zéér snelle absorptie / kleine halfwaardetijd

Bijwerkingen:

o QT-verlenging (!)
o Sedatie (!)
o Levertoxiciteit
o DRESS (=> ernstige huidafwijkingen)
1. Fenytoïne: tandvleeshyperplasie, hypertrichosis, hematologisch, g-i,…
( toedienen foliumzuur!)
CAVE: zéér enzym-inducterend
2. Carbamazepine: neurologisch, cave: Stevens-Johnson, anti-diuretisch, anticholinerg
CAVE: inductie leverenzymes!
3. Lamotrigine: CAVE: interactie orale contraceptive
(stijging dmv valproaat)
4. Valproaat: algemene + stollings-&bloedingsstoornissen

Opm: lamotrigine (/carbamazepine) mag tijdens zwangerschap 😊  valproaat: nooit!!


2

,Anti-parkinson:
Werking: dopaminerge stimulatie

Levodopa = L-DOPA:

- Zeer korte halfwaardetijd, variable!
- Bijwerkingen: door dopaminerg en noradrenerg! ; dyskinesieën
- Niet combineren met anti-psychotica, alfa-methyl-dopa, niet-selectieve MAO-I (cave: hypertensie)
- Combineren met domperidone => snellere maaglediging => snellere resorbtie (nodig want interacties
met oa voeding)
(domperidone = D2-rec-ant ; anti-emetica (ook palliatief) & gastro-prokinetica!)
- Cave: maligne antipsychotica syndroom! nooit acuut stoppen!

Specialeke: selegiline: geen hypertensieve crisissen (geen kaasreactie!) ; wel bijwerking: slapeloosheid



Opioïde analgetica:
Pijnstillend + sedatief + obstipatie + euforie

Preventief laxatieva starten! vermijden obstipatie

Werking: thv czs: remming opstijgende pijntransmissie + versterking neerdalende pijninhibitie
=> dmv interacties met opioïdereceptoren (mu, kappa, delta – G-gekoppelde receptoren)
- inh opening CaV-kanalen => presynaptische inhibitie NT-vrijzetting
- opening K-kanalen => postsynaptische hyperpolarisatie => minder exciteerbaar
- inh adenylaatcyclase => minder cAMP
- activatie MAP-kinase

Ook gebruikt bij dyspnee (palliatief)!

Eigenschappen: first-pass door lever => niet per os geven

Meestal µ-ag: bijwerkingen:

- AH-depressie
- G-I motiliteit daalt (! obstipatie !)
- Verslaving! (speldenkop-pupil)
=> opl: dervingsverschijnselen: clonidine ; overdosis: naloxon ; rehabilitatie: methadon/buprenorfine
- Cholinerg (/anti-adrenerg) (= stimulatie PARA)
- Hypogonadotroop hymygonadisme

CI: hypoxie, leverinsufficiëntie, nierinsufficiëntie

Specialeke: methadon/buprenorfine: lange halfwaardetijd! + goed per os

Partiële opioïd-agonist: buprenorfine (70-100x potenter ivm morfine): hevige acute/chronische pijn

Opioïd-antagonisten: naloxone (1e keus ; IV ; risico hyperalgesie), naltrexone (herval voorkomen),
methylnaltrexone (ant obstipatie ; perifere werking ; subcutaan)



Pijnladder: 1. Non-opioïd (paracetamol(/NSAID)) + ev adjuvant – 2. NSAID & zwakke opioïd (oa codeïne)
– 3. Sterk opioïd (oa morfine)

(codeïne: ook gebruikt tegen diarree palliatief)




3

,Lokale anesthetica:
Esters of amiden
esters: snellere werking maar overgevoeligheidsreacties

Werking: inhibitie NaV-kanalen

Eigenschappen:

- Werkingsduur verlengen dmv toevoegen vasoconstrictor
- Hoe hoger weefsel-pH, hoe beter werking
- Hydrofobe karakter: hoe hydrofober, hoe langere werking

Cave: LAST: = local anesthetic systemic toxicity (want ook invloed andere NaV-kanalenstructuren)

o IV: czs (tremor, convulsies, AH-depressie) ; hartritmestoornissen (-ino&-dopo) ; vasodilatatie
o Spinaal/epiduraal: urineretentie ; vasoconstrictie ; etc.



Benzodiazepines:
1ste keuze producten hypnotica & anxiolytica ; ook gebruikt bij angst (palliatief)!

Werking: PAM’s: facilitatie GABAa-rec (ligand-geactiveerd ionenkanaal) => inhibitorisch ; hyperpolarisatie
in bepaalde hersengebieden (niet perifeer!)
+ inhibitie productie CFR => anxiolytisch

Dosis zo laag + duur zo kort mogelijk!

Eigenschappen:

- Alles hoog (hoge beschikbaarheid, hoge eiwitbinding, hoog distributievolume,…)
- Per os binnen uur
- Lipofiel
- Kortwerkende vs intermediaire vs langwerkende (oa diazepam)
- Dosis-gerelateerd: lage dosis = vnl anxiolytisch (limbisch)  hoge dosis = vnl hypnogeen (reticulair)

Bijwerkingen: anterograde amnesie ; sedatie ; hang-over (!) ; spierrelaxerend ; …

CI: AH-stoornissen, zwangerschap, M.G.
+ opletten bij ouderen, leverinsuff, nierinsuff

Cave: tolerantie

Cave: misbruik (vnl flunitrazepam = Rohypnol) + afhankelijkheid

Benzodiazepine-antagonist: flumazenil




4

, Diuretica:
Inname best ’s ochtends

CI: jicht

Cave: combinatie met andere farmaca mbt ionenstoornissen

1. CA-inhibitoren (ACETAZOLAMIDE): thv prox tubulus, NaHCO3
Cave: acidose, nierstenen, hypokaliëmie, encefalopathie (dus CI: levercirrose), slaperigheid

2. Tiaziden (HYDROCHLOROTHIAZIDE): thv distale tubulus, NaCl: vnl onderhoudstherapie
=> diuretisch én vasculair effect (!) + ook gebruikt voor HF (als GFR>30ml/min) voor onderhoud
Cave: hypokaliëmie, competitie urinezuur (jicht), hyperglycemie, hyperlipidemie, hyponatriëmie,...

3. Lisdiuretica (FUROSEMIDE): thv TAL, NKCC
+ ook gebruikt voor HF (als GFR<30ml/min) voor acuut ; bij hypertensie! (1e keus)
Vaak in combinatie met K+sparend diureticum ter compensatie van hypokaliëmie
Cave: hypomagnesiëmie, hypokaliëmie, hyponatriëmie, hyperuricemie (jicht maar minder kans)

4. Kaliumsparende diuretica:
a) aldosteron-antagonisten (SPIRONOLACTON) ; b) dmv luminale kanalen
Cave: hyperkaliëmie, metabole acidose, gynaecomastie
Wel: combinatie spironolacton + lisdiuretica => tegen levercirrose
Nooit: combinatie spironolacton + amiloride!

5. Osmotische diuretica (MANNITOL): water-diurese
Te gebruiken bij hyperglycemie / diabetes type I (!) + druk vermindering + acuut glaucoom
Cave: algemene symptomen, longoedeem, dehydratatie, hypernatriëmie

β-blokkers:
Anti-hypertensiva (1e keus bij pt met HF, ischemisch, MI) ; nooit gebruiken bij pt met HF voor andere HF want
risico verergering ; vnl in onderhoudstherapie (ischemisch ) hartfalen ; VKF!! (vertraging snel voorkamerritme)
(combineren met anticoagulantia + ev digoxine want anders risico CVA)

Selectieve (= β1) vs niet-selectieve (= β1 & β2) ; negatief x4: ino, dromo, chrono, bathmo

Werking: inhibitie adrenerg => neg inotroop => hartslag daalt ; zuurstofnood daalt

Effecten: daling hartritme, daling bloeddruk, negatief inotroop,… => minder zuurstofnood myocard

Bijwerkingen: door anti-adrenerg ; β2-blokkers: tremor

Opm: NIET bij diabetici/astma-pt (geen β1-blokkers (!)) ; NIET bij vasospastische angor / acute aanval (!)

Opm: HALIPERIDOL: ook als anti-emetica palliatief



RAAS-remmers:
Anti-hypertensiva (vnl bij pt met HF)

CI: zwangerschap, hyperkaliëmie

1. ACE-inhibitoren:

Inhibitie ACE én kininase II ; vasodilatator zonder effect op reflextachycardie

Anti-hypertensiva + + afterload daalt, HD stijgt, arbeidstolerantie stijgt, reductie hypertrofe Ve, betere
nierfunctie

5

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mmro. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $6.36. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

67866 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now

Start selling
$6.36  6x  sold
  • (0)
  Add to cart